In Frankrijk zijn ze al lang très grands en met hun vijfde album mogen de heren van Archive nu ook wel eens gaan doorbreken in thuisland Engeland. Lights bevat immers van de beste progrock sinds Pink Floyd op de dool geraakte. "Het zou een goed jaar kunnen worden voor Archive", denkt Danny Griffiths, de helft van het brein achter de groep.
Hun vorige plaat heette Noise, nu volgt Lights. We vertellen Griffiths dat we daar wel een logica in zien: White Light/White Heat-gewijs wordt noise immers altijd met wit licht geassocieerd, witheet als de overtreffende trap van gloeiend. Er zit wel iets in, beaamt Griffiths: "Het is de juiste connectie. Wit licht blokkeert alles, verblindt en doet alles rond je verdwijnen. En daar ging het ons om." Maar het verhaal achter de machtige titeltrack — achttien minuten schrijnende pijn — gaat nog wat dieper.
Griffiths: ""Lights" is gebaseerd op een stuk dat ik in de krant heb gelezen. Af en toe heb je zo’n verhaal dat je niet van je af kunt schudden. En dit is er zo één. Een man vertelde hoe hij verder moest met zijn leven nadat zijn dochter verkracht en vermoord werd teruggevonden. Hij beschreef hoe hij elke dag opstaat, thee zet, alledaagse dingen doet, terwijl hij met het verlies van zijn meest geliefde schat moet leven. Hij vertelde ook wat er met haar is gebeurd en wat het betekent om dat te weten."
"De laatste regel van zijn relaas was "and it hurt". Dat zinnetje schreef ik neer en daaruit groeide "Lights", over hoe je je hoofd op zo’n moment zou willen afzetten om aan al die pijn te kunnen ontsnappen. Het hele punt van het nummer is dat je de lichten wilt doven en proberen je volledige duisternis in te beelden, zelfs al is dat onmogelijk. Deze song vat voor ons het album samen. Het heeft dus niets te maken met een nieuwe optimistische Archive, zoals veel mensen schijnen te denken."
enola: Het nummer duurt erg lang. Je zult wel weer hier en daar abusievelijk met postrock in verband gebracht worden.
Griffiths: "Helaas. Al voelen we ons verre van een postrockband. Wij zijn veel meer beïnvloed door Pink Floyd, zeker Darius (Keeler, het andere brein, mvs). Ik bewonder het lef waarmee zij hun muziek de ruimte gaven die ze nodig had."
""Lights" is een moeilijke song om juist te spelen, maar hij moest zo lang worden. Toen Darius er mee aankwam, was er enkel die riff op zijn Rhodes. En toen voegden we die drums toe. We vonden het geweldig: het verveelde niet, en we wilden de monotonie behouden tijdens het uitwerken . Het was nooit de bedoeling om eindeloos door te gaan, maar het nummer groeide gewoon zo. We wisten zelf niet wat het ging worden: op een bepaald moment was het zoeken om de tekst een plaats te geven. De song verdient die lengte, hij heeft die lange uitloop ook nodig."
enola: Jullie zijn ondertussen aan jullie zoveelste line-up toe. Craig Walker vertrok als zanger-gitarist. Hoe kwam dat?
Griffiths: "Er zijn heel wat redenen voor zijn vertrek, en ik ga het hier niet allemaal uitsmeren. Hij is er uiteindelijk niet om zich te verdedigen. ’t Is inderdaad niet allemaal netjes gegaan, al is het nog wel vriendschappelijk gebleven: ik heb hem sindsdien nog gesproken. Maar hij heeft heel wat shit waar hij zelf uit moet raken."
"Muzikaal was het wat dood aan het bloeden. Hij wilde zelf meer schrijven, hij voelde zich meer de uitvoerder van onze songs, terwijl hij zelf een songschrijver is. Nu heeft hij zijn eigen band."
"We hebben overwogen er de brui aan te geven, maar neen: Archive ging nooit over één persoon. Onze grote bekommernis was dat we twee weken na zijn ontslag op tour moesten vertrekken. We wilden niet afzeggen dus de vraag was hoe we dat gingen oplossen wat zang betrof. Maar Dave (Penney, mvs) en Maria (Q, mvs) hebben het geweldig opgevangen. Toen voelden we dat we door moesten gaan. Uiteindelijk zijn het onze songs, stukken van ons leven, zo concludeerden Darius en ik."
enola: Dat is dan ook het vreemde aan Archive: de band bestaat uit twee wat anonieme knoppentovenaars. De zangers zijn niet het gezicht van de band. Hoe werkt dat?
Griffiths: "Het is vreemd. We begonnen met Craig eigenlijk een normale groep te worden: samen met hem schreven we nummers, ’t was niet alsof hij gewoon onze songs zong. Nu zijn we teruggegaan naar hoe het altijd had moeten zijn: werken als een collectief, mensen de studio binnenhalen om iets te doen. We waren sowieso met Craig aan het praten om ook andere zangers te gebruiken en niet enkel op hem te focussen. Darius en ik zijn uiteindelijk het fundament van Archive, zelfs al spelen Dave en Pollard (Berrier, mvs) ook gitaar en schrijven ze mee. Enkel Maria komt gewoon haar lijnen inzingen, zonder creatieve inbreng."
enola: Pollard komt van Bauchklang, een Oostenrijkse a capellagroep. Hoe leerden jullie hem kennen?
Griffiths: "Hij kwam op ons af. We speelde in Wenen en na de show gaf hij ons een cd, we praatten wat… We luisterden op de bus naar zijn muziek en inderdaad, hij had een erg goeie stem, maar we lieten het wat links liggen. Vier maanden later belde hij me op: we waren in München voor akoestische optredens, hij was daar ook en gaf ons een nieuwe cd met enkel hem op zang en akoestische gitaar. We realiseerden ons dat we écht van zijn stem hielden, dus haalden we hem naar Londen. "Lights" was een van de eerste dingen die we met hem opnamen. Hij was een doorzetter, en we beseften dat hij echt iets te bieden had. Een geluk dus dat we naar zijn cd’s geluisterd hebben."
enola: Er was sprake van dat Robert Fripp van progrockmonsters King Crimson zou meewerken. Dat is niet gebeurd?
Griffiths: "Ach, dat is wat verkeerd geïnterpreteerd. We kennen hem niet, maar onze manager is beste vrienden met dat soort oude muzikanten. Hij is bijvoorbeeld peetvader van het kind van Roger Waters. En volgens hem moesten we met Fripp samenwerken. We hebben er over nagedacht en ja, we zouden dat kunnen doen, maar het is er nog niet van gekomen."
enola: Ga je met me akkoord dat jullie pas sinds You All Look The Same To Me een eigen geluid vonden?
Griffiths: "Neen. Ik denk dat we altijd wel een eigen sound hebben gehad, al hebben we onszelf nooit willen herhalen, vanaf het begin. Dus zijn we na ons debuut Londinium — dat een puur triphopalbum was, we kwamen nu eenmaal uit een hiphop- en houseachtergrond — een andere richting ingeslagen voor Take My Head. Londinium was immers zo af, dat konden we niet opnieuw doen. Maar dat tweede album werd een kleine ramp. Dus zochten we weer andere horizonten op voor You All Look The Same To Me. Daarna leerden we Craig kennen, die zanger werd en de gitaar meebracht, waardoor we met dat instrument leerden werken. Ik veronderstel dat de hele periode daarna — tot en met Noise — neerkomt op ’experimenteren met gitaarklanken’."
"Vanaf het begin was er volgens mij een eigen geluid, maar dat is geëvolueerd. Dat vind ik maar best zo, ik ben altijd meer bezig met de volgende plaat. Ook nu zullen we weer weggaan van waar we nu staan. Wie weet doen we weer iets helemaal anders. Na de soundtrack voor Michel Vaillant en Noise waren we wat verveeld, we vonden dat we onszelf herhaalden. Nu hebben we ons geluid weer een beetje veranderd en is het opnieuw wat elektronischer geworden. Niet drastisch, maar toch tot op zekere hoogte."
"Ik ben echt wild van wat we nu gemaakt hebben. Het was de eerste keer met Pollard en Dave in de studio. We hadden niet zoveel tijd, maar het schrijven ging erg vlot. De volgende keer wil ik dat we meer tijd kunnen uittrekken, zodat we in de diepte kunnen gaan als het gaat om geluiden te vinden."
enola: Je in de studio begraven zoals Kevin Shields dus?
Griffiths: "Wie weet. Kevin Shields zou ik anders graag eens op een van onze platen hebben. We hebben het ook geprobeerd, maar het kwam er nog niet van. Hij wilde wel toen ik het hem vroeg, maar na die avond verdween hij weer. Hij is wicked: compleet het tegenovergestelde van wat ik me had voorgesteld. Mensen hadden hem omschreven als een kluizenaar, maar toen ik hem backstage ontmoette bij een optreden van Primal Scream, bleek hij een beste aardige, vrolijke kerel. We zijn daarna nog uitgeweest. Hij had ooit al eens een remix voor ons gedaan ten tijde van Londinium en dat wist hij nog. Het was zijn favoriete remix, zei hij."
enola: "Fuck U" vanop Noise was gericht aan George W. Bush, maar werd ondertussen een soort anthem voor ongeveer iedereen die een persoonlijke rekening met iemand anders te vereffenen heeft.
Griffiths: "Ik weet het. We hoorden dat het een hit was in Griekenland: het werd er non-stop gedraaid op alle zenders. Veel mensen belden me ook om me te zeggen dat ze het speelden met hun baas in gedachten. Of hun ex. Geweldig dat het een uitlaatklep is voor frustraties, wat mij betreft. Ik vond het bijna erg dat ik moest vertellen waarover het écht ging. Soms praat ik niet graag over mijn teksten, omdat ik luisteraars graag hun eigen interpretatie laat hebben. Ik wil niet veranderen wat het nummer voor hen betekent."
Archive speelt op 15 juli op het Dour Festival.