"Ze zijn gewoon. Ze zijn. Gewoon nu. En dan zijn alle woorden overbodig." Fragmenten gaat over mensen. Gewone mensen, mooie mensen, verwaarloosde mensen, mensen met pijn en verdriet, maar ook mensen die gelukkig zijn. Langzaam trekken de fragmenten voorbij, klaar om geabsorbeerd te worden en de kijker te raken. Voor wie zich openstelt, is deze voorstelling een visueel en emotioneel kunstwerk.
Een leeg toneel. Wat moet erop? Alle mogelijkheden staan open, je kan alle kanten op. Deze visie van de Poolse regisseur Tadeusz Kantor was het uitgangspunt van Olivier Provily voor Fragmenten, zijn eerste autonome voorstelling voor de grote zaal. Met autonoom bedoelt Provily dat een grote verscheidenheid aan bronnen aan de basis ligt van de voorstelling. Hieruit ontstaat een soort theater dat vaak door jonge makers in kleine zalen wordt gespeeld. Provily brengt dit echter naar de grote zaal en onderzoekt de mogelijkheden hiervan. Die blijken zich vooral te concentreren op de kracht van het visuele, zoals meteen blijkt uit het openingsbeeld. Twee naakte mensen liggen opgerold op de grond, ver van elkaar, elk in een eigen spot. Zo simpel en puur dat het meteen naar adem doet happen. Vervolgens staan ze op, zien elkaar, schamen zich en worden langzaam verliefd. Dit alles gebeurt heel voorzichtig en teder, in een overheersende stilte die alles nog fragieler maakt. Zelfs wanneer tijdens de seks orgastische geluiden worden gemaakt, gebeurt dit zo liefdevol en zacht dat je het alleen maar prachtig kan vinden. Functioneel naakt? Reken maar.
Na poëzie via een lichtkrant volgen mannen en vrouwen, allemaal in dezelfde pakken. Eerst staan ze stil in een groepje bijeen, tot iemand zich losmaakt en elders gaat staan. Opnieuw volgt een lange pauze voor er weer wat gebeurt, en zo gaat het een hele tijd door. Dit langzame tempo geeft het publiek de mogelijkheid om elke verandering van het toneelbeeld helemaal in zich op te nemen. De verhoudingen en spanningen tussen de acteurs wijzigen steeds, wat ervoor moet zorgen dat de kijker geboeid blijft. Deze traagheid is typisch voor het werk van Provily, maar ook meteen een grote valkuil. Wie zichzelf hieraan niet kan overgeven verveelt zich snel. Het is pas wanneer je volledig meegaat met het ritme van de voorstelling dat je oog krijgt voor het wonderlijke van gewone mensen.
Was Olivier Provily dan toch beter in de kleine zaal gebleven bij een publiek dat meestal minder moeite heeft om zich aan een traag tempo aan te passen? Neen, want in een grote zaal werkt het effect van het beeld veel sterker in. De sobere aankleding, het sterk uitgebalanceerde licht en decor en daarbij een troep jonge acteurs met wanneer het kan een overvloed aan enthousiasme en wanneer dat niet kan een ingehouden sereniteit: het is allemaal mooi om te zien. Gelukkig wordt deze voorstelling echter geen lege doos met een mooi papiertje en een strik eromheen. Olivier Provily toont gewone mensen, maar zij hebben wel allemaal iets te vertellen. Naast een esthetisering van het alledaagse is Fragmenten ook een aanklacht tegen verwaarlozing. Schrijnend mooi is het wanneer twee vluchtelingen in gevangenschap, wiens taal het publiek niet begrijpt, elkaar troosten. Soms is het moeilijk een ander mens te begrijpen, maar als we ons voor elkaar openstellen, zijn prachtige dingen mogelijk.
Het Zuidelijk Toneel brengt theater van het beeld in fragmenten van mensen. Laat u meevoeren door het ritme, geniet van wat u ziet en laat u raken. Voor wie zich openstelt, wordt het een heerlijke avond, en anders veel plezier met uw pintje achteraf in de bar en uw conversatie over het verschil tussen roze en blauwe belastingformulieren.
Fragmenten is nog tot 1 maart op tournee in Nederland en Vlaanderen. Voor data, zie de speellijst.