Hoeveel opiniestukken en boeken zijn er de voorbije jaren al niet geschreven over onthaasten. Bijna dagelijks worden we – overigens niet onterecht – om de oren geslagen met pleidooien om het kalmer aan te doen en af en toe uit de ratrace van het leven te stappen. Het Antwerpse collectief Book of Air doet nu haar duit in het zakje met een overtuigend muzikaal manifest.
De parameters van tijd en ruimte verkennen, daar is het binnen het project Book of Air van de broers Bert en Stijn Cools allemaal om te doen. Het gaat er in de eerste plaats om een verzameling composities, die op een trage en beheerste manier door verschillende ensembles worden uitgevoerd. Het meest spectaculaire daarvan is het bijna twintigkoppige vvolk, dat onlangs in Antwerpen voor een meer dan memorabele avond zorgde. De eerste officiële release in het kader van dit project is echter voor rekening van het kwintet Fieldtone.
Fieldtone is een verwijzing naar het begrip room tone, waarmee de “stilte” van een bepaalde ruimte wordt bedoeld. Elke plaats heeft namelijk zijn eigen karakteristiek geluid wanneer er geen muziek weerklinkt en niet wordt gesproken. Book of Air vertaalt dat idee naar de vrije natuur. De vier composities die de luisteraar hier voorgeschoteld krijgt, zijn geïnspireerd door de stiltes van enkele specifieke natuurlocaties.
Met twee gitaren (Bert Cools en Benjamin Sauzereau), contrabas (Nathan Wouters), kankles (Indré Jurgeleviciuté) en drums (Stijn Cools) schetst de groep een muzieklandschap vol trage bewegingen waarin de horizon oneindig lijkt. Ritmes zijn vaak impliciet aanwezig en akkoorden blijven lang doorklinken, waardoor ze gaan ademen en bijna transparant worden. Zo komt de focus op elementen en details die normaliter door onze oren worden verwaarloosd te liggen, zoals het tere nagalmen van een naakte toon op gitaar of het Litouwse snaarinstrument kankles en het simpele ruisen van een cimbaal.
De bijdragen van de verschillende snaarinstrumenten en de accentuerende drums, zorgen in “SHILLE gwer canne” voor een soort diffuus muzikaal pointillisme vol organische bewegingen, wat zich vertaalt in een eindeloze reeks arpeggio’s, op temperatuur gebracht door perfect geplaatste blokken contrabas en passend cimbaalwerk. Bij de overige composities is er altijd een duidelijke puls aanwezig, wat de instrumentpartijen op een bepaalde manier ritmisch organiseert. Enkel in de afsluitende minuten van “O chiba ram ren” komt de groep daaruit los en mag vooral de kankles haar muzikale vleugels strekken.
Melodieën komen er amper of niet aan te pas (of ze worden zo traag gespeeld dat ze geen melodie meer kunnen worden genoemd). In Book of Air zijn de muzikale bouwstenen groter en fundamenteler, maar daarmee is de kous niet af. Het is dankzij de uitzonderlijke beweging die al improviserend wordt gecreëerd, de variatie en de talloze details die vervolgens komen bovendrijven, dat deze muziek werkelijk gaat leven.
Snelle consumptie is uiteraard uit den boze. Schakel die smartphone daarom gewoon uit gedurende 71 minuten en maak de weg vrij voor een fraaie muzikale ontdekkingsreis, met Book of Air als betrouwbare gids.
