Daar sta je dan. Je negen jaar oudere broer breekt door met zijn indierockgroepje, en jij — stuurloos dobberende metalfan — stelt haarkrabbend vast dat je zelf nog niet veel van je leven hebt gemaakt. Wat doe je dan? Je gaat in op een uitnodiging mee op tour te trekken met diens The National, besluit er een film uit te puren en verknalt het grandioos. Blijkt dat met Mistaken For Strangers een betere prent op te leveren dan het oorspronkelijke plan.
Tom Berninger had geen idee waar hij aan begon. Kreeg van zijn broer een jobje als roadie en min of meer carte blanche om de tour te volgen, en zou van daar wel zien hoe het tot een film leidde. “Heb je enig idee of organisatie voor deze film? Een notaboekje met vragen misschien?”, vraagt Matt Berninger bijna wanhopig tijdens een poging tot interview. Het antwoord blijkt een vet gedrukt “Neen” te zijn. Broer Tom deed zomaar iets.
Het begon nochtans als een strak plan. Als lid van het productieteam van The National mocht Tom de groep op tour volgen; camera in de hand, all access pasje rond de hals. Tom –nektapijtje, de simpele, geblokte versie van zanger Matt — breekt binnen in de wereld van zijn broer en walst er doorheen met de subtiliteit van een kudde buffels. De would be cineast blijkt in het concertcircus immers een enorm klungelige rookie te zijn: valt een roadie lastig terwijl die mid-concert een euvel probeert te fixen, ondervraagt drummer Bryan Devendorf op samenzweerderige toon — “De rest is nogal koffiehuizig, maar jij ziet er meer metal uit” — over drugs.
Tot zijn ontgoocheling moet hij echter vaststellen dat zelfs zijn verwachtingen inzake drankverbruik moeten worden bijgesteld. “Alles wat jij gisteren hebt bijgevraagd werd door de band betaald”, leest de production manager hem de les. En wanneer Matt Berninger na weken tour eindelijk voor het eerst zijn geduld verliest is het conflict bijna van huiselijke aard: “Kon je nu echt die melk en cornflakes niet opkuisen in de badkamer? was je in het donker aan het eten of zo?” Een hotelkamer delen met je broer blijft altijd lastig, ook als je rockster bent.
Het duurt niet lang of Tom mag na een zoveelste stommiteit beschikken en de tour verlaten. Bij moeder en vader Berninger gaat hij uithuilen; polsen wat hem en zijn — in zijn ogen — altijd zo succesvolle broer nu zo verschillend heeft gemaakt. Blijkt dat moederlief Tom altijd als de creatieve heeft beschouwd, maar dat hij nooit iets afmaakte. Ook Mistaken For Strangers zal uiteindelijk pas na veel vijven en zessen afgerond worden als ook Matt en diens vrouw zich er mee gaan moeien.
Misschien valt Mistaken For Strangers dus nog het best te beschouwen als de indieversie van Some Kind Of Monster, de legendarische documentaire waarin Metallica met behulp van een psycholoog en woeste huilbuien interne spanningen probeert op te lossen. Tom Berningers film toont wat het met een mens doet wanneer die plots volledig weggespeeld wordt door zijn broer. Alsof je in een gigantische spiegel kijkt die je stilzwijgend vraagt “En jij? Wat heb jij met je leven gedaan?” Terwijl grote broer nooit uit zijn rol valt en de kleine al eens liefdevol gaat terecht wijzen: “pas op met de sterke drank. Denk aan je allergie”, maakt die laatste van elk gesprek met de andere bandleden een therapeutische sessie over zijn relatie met hun frontman.
Natuurlijk is Berningers documentaire onbedoeld net zo goed een eerlijke inkijk achter de schermen van The National, die al eens in hun eigen sérieux durven verzuipen, en wiens professionalisme zowel de rock als de roll uit de indie heeft geschrapt. Dat het hen ook geen windeieren heeft gelegd is echter net zo goed zichtbaar. “Hoe beroemd zijn jullie nu eigenlijk”, wil Tom weten. Matt minimaliseert, maar een ontmoeting met Obama laat de ware status van de band even later wel zien.
Mistaken For Strangers is daarmee een eigenaardige rockumentary. Je moet willen meegaan in Tom Berningers verhaal — en dat vraagt soms wat inlevingsvermogen — maar wie dat kan ziet een comedy of errors die zelfs niet vraagt dat je van The National houdt en bij momenten aardig in de buurt van This Is Spinal Tap komt.
Mistaken For Strangers gaat zaterdag 3 mei en zondag 4 mei in Belgische première op het Docville-festival in Leuven.
