Hij lost het raadsel op van de sfinx. Hij redt het volk. Hij ontloopt zijn lot dat meermaals door het orakel werd voorspeld. Hij is koning. Hij is Oedipus.
Voor Oedipus/bêt noir keert Wim Vandekeybus terug naar de formule van Nieuw Zwart: live muziek, een bewerkte tekst, gastacteurs en zijn eigen ruwe danstaal. Roland Van Campenhout, Elko Blijweert en Jeroen Stevens voorzien de Griekse tragedie van experimentele klanken. In tegenstelling tot Nieuw Zwart, waar de muzikale ondersteuning visueel op scène een rol speelde en instrumentaal het verhaal ondersteunde, krijgt Roland ook een rol in de voorstelling. Als koning Loas slaat hij nu eens vanuit zijn instrumentenkamer de tragedie gade, dan weer huppelt hij gehuld in een gele pyjama over het podium. Jan Decorte zette jaren geleden de tekst om in zijn eigen typische taaltje. Geblokt, grappig en door de specificiteit van zijn taalgebruik, ook sterk aanwezig in de voorstelling. Zelfs zijn beelden- en bewegingstaal is in het acteerwerk van Carly Wijs, Guy Dermul en Willy Thomas terug te vinden.
Vandekeybus kiest er echter voor het verhaal niet chronologisch te verbeelden. Voor een Oedipus-fan geen enkel probleem, een onwetende bereikt echter al snel dezelfde verwarring als de titaan. Redder in nood bij momenten van mentale chaos was in Griekse tijden het orakel. Wanneer deze alleswetende spreekbuis Oedipus waarschuwt voor de vadermoord en moederliefde, verlaat hij zijn ouderlijke huis. Onderweg vermoordt onze onoverwinnelijke een oude koopman, die later zijn biologische vader blijkt te zijn en redt hij Thebe dat geterroriseerd wordt door een sfinx. Vreugde alom, Oedipus koning! En een huwelijk met de koningin. Wanneer echter de pest uitbreekt in Thebe voorspelt datzelfde orakel dat de oorzaak te zoeken is bij een ongestrafte moordenaar. Oedipus start een zoekactie zonder te weten dat hijzelf deze misdadiger is. Ongeloof en verbijstering wanneer alle puzzelstukjes in elkaar vallen.
Ondanks het gemixte verhaal dat Vandekeybus ons voorschotelt, wordt Oedipus/bêt noir vooral gedragen door de de dans. Vandekeybus, in de rol van Oedipus, deelt het podium met 9 andere dansers. Met hun opzwepende, brute en ruwe dans verbeelden ze de vadermoord, de pest en de andere leden van het Oedipusgezin. Nu eens zijn ze ondersteunend aanwezig dan weer eisen ze alle aandacht op. Vandekeybus heeft echter geen schrik om ook de gastacteurs wat benenwerk te laten uitvoeren. Hoewel het altijd een gok is om acteurs uit hun vertrouwde medium te halen, lijken deze drie er aardig mee weg te komen. Ook zij gaan volledig op in de door Vandekeybus gecreëerde dansconfussie. Af en toe is het aandacht verdelen. Steek echter Oedipusgewijs jezelf de ogen niet uit wanneer je het niet meer allemaal kan volgen. De voorstelling is rijk genoeg dat je ook met de helft voldoende hebt om het beeldenverhaal te vatten.
De vormgeving van de scène werd in tegenstelling tot de levendige drukte op het podium bijzonder rustig gehouden. De muzikanten bezetten de voet van een in stof gehuld reuzenklimrek. Acteurs en dansers beklimmen het, verstoppen zich er of hangen er als aapjes aan te bengelen. Het visualiseren van verhalende elementen als het brengen van een offer of het lezen van de ingewanden is steeds verrassend en soms zelfs grappig. Zoals wanneer koning Laos wordt uitgekleed en jonge meisjes zwiepend met hun haar zijn lichaam wassen. De voorstelling verliest zichzelf niet in nutteloze details. Eenvoud siert en dat is ook hier het geval.
Oedipus/bêt noir is opgebouwd rond een heel aantal eigenzinnigen, die Vandekeybus weet te vermengen tot een mooi geheel. Geen hutsepot maar een lekkere stoofpot waarin de wortel nog naar wortel smaakt en de spruit zijn bitterheid heeft bewaard. Velen bewerkten al de tragedie maar deze versie is anders. Het verhaal is hier de saus, een leidmotief en een kapstok waaraan zoveel meer is opgehangen, waarin de dans primeert maar niet verdrukt. Waarin de taal triomfeert maar niet verstart. Waarin het gaat om evenwicht, een balans tussen alles. En daar middenin Oedipus en zijn totale verwarring.
Oedipus/bêt noir toert nog tot voorjaar 2012 in België en buitenland.