Journalist DIRK STEENHAUT snijdt zich wekelijks aan de scherpste kantjes van de rockmuziek.
Vreemd toch hoe er, ondanks de Europese eenmaking, nog altijd landen zijn waar we, in muzikaal opzicht, nauwelijks of niets over weten. Oostenrijk bijvoorbeeld. Rock-’n-Tiroll, iemand? Ik zie u al tobben. Maar als we even een ontnuchterende vaststelling mogen doen: de doorsnee alpenmens ligt net zo weinig wakker van België als muziekland als u van rock à la Viennoise. Uit ervaring weten we dat er overàl op dit continent boeiende muziek wordt gemaakt. Je moet alleen bereid zijn er even naar te zoeken. En misschien kent u wel meer dan u zelf beseft?
In Salzburg beschouwen ze Mozart nog altijd als een popster avant la lettre. Dat vond zelfs Falco, die tijdens de eighties een grote internationale hit scoorde met “Rock Me, Amadeus”. Ook bestaat er een redelijke kans dat u op zijn minst al hebt gehoord van de florissante Weense elektronicascene, met relatief populaire namen als Tosca, Dzihan & Kamien, Sofa Surfers, B(ernhard) Fleischmann en, niet te vergeten, Christian Fennesz, de noise & glitchartiest die in het verleden al samenwerkte met figuren als David Sylvian, Ryuichi Sakamoto of Sparklehorse. De indietronica van Monta, de neolounge van Louie Austen en de singer-songwriterpop van Lonely Drifter Karen zijn de jongste jaren eveneens tot in onze streken doorgedrongen, net als de gekwelde kronieken van Soap & Skin.
Inmiddels staat er een nieuwe stoet Oostenrijkse artiesten te trappelen om de grenzen over te steken en enkele van de interessantste willen we bij deze graag introduceren. Zo is er de 26-jarige Weense doe-het-zelfster Anna Kohlweis, een zangeres en multi-instrumentaliste die onlangs haar derde werkstuk uitbracht onder de nom d’artistePaper Bird. Thaumatrope ontleent zijn titel aan een Victoriaans speeltuig dat uit een kartonnen kaart of schijf bestaat en waarop langs beide zijden een deel van een afbeelding staat. Door het karton snel aan een koordje rond te draaien, krijg je de indruk dat beide delen één beeld te vormen: een optische illusie die de muziek van Paper Bird perfect illustreert. Want uit haar songs blijkt duidelijk dat percepties, hoezeer ze ook gelinkt zijn aan de werkelijkheid, vaak onbetrouwbaar zijn.
Kohlweis heeft een levendige fantasie, die gevoed wordt door de boeken, films, schilderijen, foto’s en strips waar ze zich in haar huiskamer mee omringt. Met behulp van gitaar, banjo, keyboards, accordeon, melodica en allerlei gevonden geluiden creëert ze een dromerig universum dat geheel op zichzelf lijkt te staan. Als liedjesschrijfster gaat ze op zoek naar magie in het allledaagse en ontwikkelt ze zo haar eigen strategieën om de spoken uit haar verleden een plaats te geven. Opener “Ghost Recovery” laat zich dan ook lezen als een soort gebruiksaanwijzing voor de luisteraar. Paper Bird laat zich leiden door allerlei voortekens, maar toont in haar werk net zo goed het verschil tussen schijn en wezen. De achteloze wreedheden uit “In Pieces” lijken zich in een droom te situeren en doen dienst als metaforen voor gebarsten relaties. Elders komt de chanteuse op de proppen met even sobere als sfeerrijke nummers als “Language” of “War Strategies”. Thaumatrope is een persoonlijke, intimistische cd vol grimmige, soms hilarische sprookjes. Qua inventiviteit en zeggingskracht doet Kohlweis occasioneel denken aan Lisa Germano of de Noorse Hanne Hukkelberg, maar ze legt genoeg eigen accenten om op haar eigen merites te worden beoordeeld. Paper Bird klinkt rijker, warmer en, vooral, minder hysterisch dan Soap & Skin. Onze stereo heeft ze alvast veroverd.
Een andere dame die uw aandacht verdient is Clara Luzia. Aan het eind van de jaren negentig maakte ze deel uit van de groep Alalie Lilt, maar sinds 2005 gaat ze haar eigen weg. Ze vond een betrouwbare muzikale partner in producer en toetsenman Alexander Nefzger, met wiens hulp ze haar eigen band samenstelde. Na Railroad Tracks en The Long Memory is Clara Luzia, die ooit al eens op EuroSonic te zien was, met The Ground Below aan haar derde langspeler toe. Daarop serveert ze geraffineerde indiepop met folkinvloeden. Die klinkt soms weemoedig, maar vaker nog opgewekt en speels. Haar warme, heldere stem houdt het midden tussen die van Suzanne Vega en Nina Persson van The Cardigans en is geknipt voor de melodieuze, semi-akoestische liedjes op haar nieuwe cd, smaakvol bijgekleurd met cello en blazers. Clara Luzia is een poëtische ziel die niet bang is voor woordspelingen of dubbele bodems. In stilistisch opzicht beweegt ze zich tussen fraaie walsjes (“These Lines”), zigeunerkabaret (“All I Wish For”) en catchy pop (“Bleed”, het potige “Here Comes”). In “Two of Them” zit een frivole verwijzing naar het alombekende “Broeder Jakob”, maar als we u zelf een proevertje mogen aanraden, gaan we toch voor onze favoriet “Tired City”. De plaat, die dit najaar ook bij ons in de winkels wordt verwacht, klinkt nergens revolutionair. We hebben het allemaal elders al eerder gehoord. Niettemin is The Ground Below een mooie plaat waar het publiek van, pakweg, Regina Spektor, zich beslist geen buil aan zal vallen.
Oostenrijkse woestijnrock? Het lijkt een contradictio in terminis, maar alpenhoorns zijn bij The Black Riders alleszins niet aan de orde. Hoewel hun line-up vergelijkbaar is met die van The White Stripes, The Black Keys of The Black Box Revelation, doen zanger-gitarist Ben Martin en drummer Michael Prowaznik hun eigen ding en hebben ze een eigen sound. Meer dan één zelfs. Beide heren leerden elkaar kennen in een ander muzikaal project, bleken op dezelfde golflengte te zitten en uit hun eerste jams en improvisaties ontstond meteen “Freight Train Symphony”, dat de geboorte van The Black Riders inluidde. Het nummer valt nu te beluisteren op hun voortreffelijke debuutcd The Guns Are Rested.
Die plaat kwam snel en spontaan tot stand: ze werd live ingeblikt in twee dagen, met een minimum aan overdubs. Zoiets vergt een zekere trefzekerheid en, inderdaad, het duo klinkt volwassener dan zijn leeftijd doet vermoeden. Bovendien speelt gitarist Martin de baslijnen via een looping station, waardoor je de indruk krijgt een volledige band aan het werk te horen. The Guns Are Rested staat vol broeierige southern (power)rock met geprononceerde bluesinvloeden. Luister maar naar de lekker smerige gitaarklank in “Chasing Rabbits”, het zompige “Overnight Express” of het schroeiende “Reflect Your Behaviour”. The Black Riders hebben ook enkele expressieve instrumentals op het menu staan. Dat leidt tot filmische nummers die beelden oproepen van kale landschappen, bezaaid met cactussen en paardenskeletten, uit hout getimmerde spooksteden en morsige saloons waar drinkgrage outlaws de lakens uitdelen. Toch zijn de heren van meerdere markten thuis. Ze schudden bijvoorbeeld melodieuze popsongs uit hun mouw zoals “The Buzzard” of het aan U2 verwante “On the Horizon” en weten helemaal te verrassen met het even trage als intense “Wait for Your Arrival”. Samengevat: een plaat die bij iedere beluistering beter wordt. We durven ze dan ook warm aan te bevelen.
Van beginners naar vaste waarden: Bauchklang is een vijfkoppige a capellagroep die vijftien jaar geleden ontstond in een Oostenrijks provinciestadje, maar dat op geen enkele manier te vergelijken valt met The Nylons of The Flying Pickets van weleer. Het kwintet, aangevoerd door leadzanger Andreas Fraenzer, beschouwt zich als een ’vocal groove project’, wat in de praktijk betekent dat alle instrumenten door menselijke stemmen worden geïmiteerd. Bauchklang doet dat op zo’n verbluffende wijze dat je zou zweren in hun songs échte bassen, drumcomputers of scratchers bezig te horen. Want mocht u er aan twijfelen: de heren staan met àl hun voeten in de 21ste eeuw en maken muziek die aansluit bij de elektro, dub, hiphop en drum’n’bass van vandaag. Ze nodigen u graag uit voor een rondje mondpercussie en human beatboksen, maar kom niet klagen als u na enkele minuten al in de touwen hangt.
Bauchklang heeft, dankzij de onwaarschijnlijke stembeheersing van zijn leden, al tal van internationale podia ingepakt. Niet alleen in Europa en de VS, maar ook in Indië. Ten bewijze van dat laatste hebben ze net de in een zweterige club ingeblikte live-cd/dvd Live in Mumbai uitgebracht. Uiteraard stonden bij die gelegenheid klassiekers als “Diss Anymore” op de setlist, maar de groep waagt zich even goed aan dialogen met plaatselijke sterren als Shilpa Rao en Vivek Rajagopalan. Tegelijk verschijnt Signs, hun vierde studio-cd, waarop ze resoluut vooruit kijken en zich blijven vernieuwen, maar waarop vocaal trapezewerk andermaal centraal staat. Polyritmische tracks als “Create” en “Money Machine” klinken repetitief en hypnotisch, “Picture of a Life” is een hiphoptrack die voor de helft in het Frans wordt gerapt door gasten Rouda & Tez en “In the Hour” is een traag en donker nummer in de sfeer van Marvin Gayes “What’s Goin’ On?” Het hoogtepunt op de plaat is echter zonder enige twijfel het bijtende “Toil in Your Field”, een aanklacht tegen alle mogelijke vormen van slavernij, waarvoor de groep samenwerkte met de Amerikaanse Ursula Rucker. Bauchklang blijft dus kritisch, geëngageerd en opwindend. Signs is zoveel meer dan een zoveelste teken aan de wand.
Ook de Duits-Oostenrijkse formatie Garish timmert al tien jaar aan de weg. Het vijftal maakt een vorm van indiefolkrock en Wenn dir das meine Liebe nicht beweist is al de vijfde langspeler van de groep in haar moedertaal. Zanger Thomas Jarmer is een man die zich zeer bewust is van de vergankelijkheid der dingen en daarom het moment koestert. Hij koppelt zijn raadselachtige teksten aan muziek die zo veelzijdig is dat sommige Oostenrijkse journalisten Garish al met het Canadese Broken Social Scene hebben vergeleken. Zelf horen we af en toe een vage verwantschap met Beirut, maar de band is zeker getalenteerd genoeg om zijn eigen pad uit te stippelen. Garish versiert zijn songs met accordeon en cello en beschikt over een onopvallend inventieve drummer, die zijn stempel drukt op songs als “Den Idioten zum Beweis” of “Die Perspektive”. Het feit dat de heren in het Duits zingen, zal hun internationale doorbraak niet versnellen. Voor wie taal geen obstakel is, valt bij Garish niettemin heel wat moois te rapen.
Ginga, tot slot, is een jong kwartet uit Wenen dat zijn eerste cd They Should Have Told Us opnam voor een Belgisch label. Het gerucht doet de ronde dat de groep al is doorgedrongen tot de iPod van Emma Watson en er staan nog meer opvallende nieuwtjes op haar cv: een voorprogramma van Starsailor bijvoorbeeld, of een remix van hun prijsnummer “Fashion”, gemaakt door de Britse dance-sensatie Ou est le Swimming Pool? Ginga grossiert in catchy popmelodietjes, bestoven door de eighties en occasioneel gekoppeld aan een discobeat. Al luisterend denk je afwisselend aan Elbow, Suede en een iets bevlogener versie van Coldplay. Het ontbreekt de heren dus nog een beetje aan een eigen smoelwerk, al is met de liedjes weinig mis. Met “This is Happening” (die onweerstaanbare vioolriff!), “Final Call” en het in een weelderig strijkerarrangement gewikkelde “Cinnamon”, een rustige song die halverwege onverwachts openbarst, legt Ginga alvast het fundament voor wat een lange carrière zou kunnen worden.
Als u uit deze korte trip naar Oostenrijk al iets dient te onthouden, dan zijn het wel de platen van Paper Bird, The Black Riders en Bauchklang. Maar er is meer. Véél meer. We houden u op de hoogte.
- Paper Bird:: Thaumatrope, Seayou Records. www.myspace.com/paperbirdband
- Clara Luzia:: The Ground Below, Asinella Records. www.myspace.com/claraluzia
- The Black Riders:: The Guns Are Rested, Violet Noise Records. www.myspace.com/theblackridersat
- Bauchklang:: Signs, Monkey. www.myspace.com/bauchklang
- Bauchklang:: Live in Mumbai, Monkey.
- Garish:: Wenn dir das meine Liebe nicht beweist, Schoenwetter. www.myspace.com/eisfischer
- Ginga:: They Should Have Told Us, Level 11. www.myspace.com/gingahome
