Journalist DIRK STEENHAUT snijdt zich wekelijks aan de scherpste kantjes van de rockmuziek.
De jonge IJslandse componist Olafur Arnalds beschouwt het als zijn missie een rockpubliek te doen kennismaken met klassieke kamermuziek. Sinds zijn drie jaar oude prachtdebuut Eulogy for Evolution lijkt hij prima in dat opzet te slagen: dezer dagen begint hij zelfs aan een wereldtournee die in China wordt afgetrapt en hem op 12 en 13 mei ook weer naar ons land brengt (respectievelijk naar de Brusselse AB en de Antwerpse Arenbergschouwburg). Maar hoewel Arnalds tegenwoordig elegische pianomuziek maakt, geassisteerd door een strijkkwartet en met toevoeging van discrete laptopklanken, is hij van vele markten thuis. Voordien was hij drummer bij de hardcorebands Fighting Shit en Celestine, speelde hij gitaar, banjo en keyboards bij My Summer as a Salvation Soldier (het project van zijn vriend, de singer-songwriter Thorir) en schreef hij strijkersarrangementen voor 65 Days of Static en enkele metalbands. Voorts bedacht hij muziek voor een modeshow van Dries Van Noten en een dansvoorstelling van choreograaf Wayne McGregor en vandaag is hij nog altijd de helft van het elektronicaduo Kiasmos.
De voorbije twee jaar bracht Arnalds verscheidene EP’s uit, maar nu komt hij eindelijk op de proppen met zijn tweede plaat van lange adem. …And They have Escaped the Weight of Darkness is geïnspireerd door The Werckmeister Harmonies, een tien jaar oude film van de Hongaarse cineast Béla Tarr, die zijn traag vertelde parabels doorgaans in zwart-wit presenteert. Volgens de componist klinkt zijn nieuwe werk opgewekter dan wat voorafging, maar de melancholische teneur is nog lang niet uit zijn muziek verdwenen en je kunt er nog altijd een heel eind op wegdromen.
Qua sfeer doet de cd meteen vertrouwd aan, maar tegelijk zijn er een aantal opvallende innovaties, die wellicht het gevolg zijn van Arnalds’ alliantie met producer Bardi Jóhannsson. Die laatste wordt wel eens de IJslandse Brian Wilson genoemd: hij maakt fraaie popplaten met Bang Gang en Lady & Bird, maar heeft ook al enkele symfonische filmsoundtracks op zijn actief. Arnalds gaat nu in verscheidene van zijn composities in zee met een bassist (Tony Levin, bekend van zijn werk met King Crimson en Peter Gabriel) en een drummer, een demarche waarmee hij alweer een paar taboes uit de conservatoriumwereld doorbreekt. In “Gleypa Okkur” voert Arnalds voor het eerst een zangeres ten tonele en in het slotnummer van de cd introduceert hij zelfs blijmoedige blazers. … And They Have Escaped the Weight of Darkness is een romantische mijmerplaat waar je met gemak je eigen film bij kunt verzinnen en die Olafur Arnalds voorgoed een plek verzekert tussen zwaargewichten uit het genre, zoals Jóhann Jóhannsson en Max Richter. Benieuwd in welke richting zijn carrière zich verder zal ontwikkelen.
Die vraag moeten we ons bij het legendarische Duitse duo NEU! al niet meer stellen, want dat verhaal is intussen voltooid verleden tijd. Klaus Dinger en Michael Rother maakten allebei deel uit van de oerversie van Kraftwerk, maar bundelden hun krachten in 1971 in Düsseldorf waar ze het fundament legden voor de motorik beat. Dat maakte hen tot sleutelfiguren van de Krautrock, wier invloed nog steeds hoorbaar is in de muziek van Bowie, Radiohead, PIL, Joy Divison, Sonic Youth en Stereolab, om er slechts enkele te noemen. NEU! was revolutionair in zijn minimalisme: traditionele songstructuren werden ontmanteld, er werd volop geëxperimenteerd met drones en de 4/4-maat en veel van hun nummers waren slechts gebaseerd op één akkoord. Het NEU!-debuut uit 1972, met klassiekers als “Hallogallo” en “Negativland”, wordt algemeen als een meesterwerk beschouwd. Op de opvolger vond het duo de remix uit en op lp nummer drie namen de leden elk één plaatkant voor hun rekening: Rother ging de ambient-toer op, terwijl Dingers agressieve gitaarwerk al de kiemen van de punkbeweging in zich droeg.
Door creatieve meningsverschillen lag NEU! daarna bijna tien jaar stil, maar halverwege de eighties besloten beide heren het nog eens samen te proberen. Er werd een vierde langspeler opgenomen, die wegens allerlei ruzies nooit het licht zag. In 1995 liet Dinger het werkstuk in Japan releasen als NEU! 4, zonder er Rother bij te betrekken, wat het conflict tussen beide heren nog verder oppookte. In 2001 kwam het echter tot een verzoening, wat het Grönland-label eindelijk in staat stelde geremasterde versies van de drie klassieke NEU!-platen uit te brengen. In 2008 stierf Dinger aan de gevolgen van een hartziekte en dus is het Rother die nu een luxueuze vinylbox samenstelde met daarin de drie bekende lp’s, een hermixte versie van ‘the lost album’ uit de jaren tachtig, de 12-inch NEU! 1972 met een nooit uitgebrachte, achttien minuten durende live-opname, een boek met teksten en foto’s, een T-shirt en een downloadcode. Zo kun je als koper alle muziek van NEU! ook op je iPod zetten.
Daarmee ziet het vierde werkstuk van NEU! nu eindelijk officieel het licht, ook al kun je het enkel in huis halen op voorwaarde dat je al de rest erbij neemt. Een dure aangelegenheid, zeker als je het bekende werk al in de kast hebt staan. Is NEU! ‘86 die extra investering waard? Niet echt. Het materiaal is namelijk nogal wisselvallig van kwaliteit en klinkt bij momenten ontstellend plat en commercieel. Eerst het goede nieuws: “Drive”, dat wordt voortgestuwd door een funky no wavegitaar, “Paradise Walk”, een minimalistische track vol cut-ups, het even luchtige als poppy “Crazy” en het naar de dansvloer lonkende “Dänzing” kunnen ons nog tot goedkeurend geknor verleiden. “Euphoria” is echter een banaal elektropopmelodietje, “Good Life” wordt verknald door irritante synthklanken en “La Bomba”, een verknipte dansversie van de Mexicaanse folksong “La Bamba” die twee keer op de plaat voorkomt, is ronduit tenenkrommend. De pioniers uit de jaren zeventig waren halverwege de eighties blijkbaar al door de tijdgeest ingehaald. Op zich is dat geen schande, maar wie écht wil weten waarom NEU! zo belangrijk is, kan beter op zoek gaan naar de eerste drie platen van het duo. De overbodige vierde doet alleen maar afbreuk aan de reputatie van de Duitsers.
Niettemin leeft de geest van NEU! nog altijd voort bij de elektronica-artiesten van vandaag. Neem nu “Lightwerk”, de onweerstaanbare openingstrack van Brave the Elements, de tweede cd van Lost Idol: pure Krautrock die ook vandaag nog staat als een huis. Lost Idol is het alter ego van James Dean, een laptopartiest uit Brighton die in 2006 debuteerde met het nogal psychedelisch aandoende Utters from a Cluttered Mind, en vandaag het Cookshop-label runt. Op zijn nieuwe plaat glijdt hij bewust weg van de gangbare songstructuren en kiest hij voor een donkere, abstracte vorm van elektronica die overwegend instrumentaal is.
Deans muziek klinkt melodieus en sfeervol en is rijk aan ideeën. Lost Idol koppelt ambient soundscapes aan live-drums, wat op tracks als “Beesmouth” en “She Summons Demons” bijzonder goed blijkt uit te pakken. Het zachtjes voortkabbelende “Molten Snow”, met een angelieke stem en strijkers, herinnert aan het retrofuturisme van Air, terwijl de single “A Sorrowful Thing”, zowat het enige gezongen nummer, bij fans van Tunng zeker in de smaak zal vallen. Brave the Elements is een cd die bij iedere beluistering beter wordt. Bent u een liefhebber van het Warp-label, dan moet u Lost Idol beslist eens opgraven. De kans is behoorlijk groot dat ‘s mans jongste worp nog maanden in uw cd-lader blijft zitten.
Tenzij u meer heil ziet in sierlijk opkrulllende gitaren, meerstemmige zangpartijen en melodieën die zo catchy zijn dan ze je zelfs in je slaap blijven achtervolgen. In dat geval bent u aan het goede adres bij het New Yorkse indiepoptrio Nada Surf. Op basis van hun Afrekening-hitje “Popular” hebben we de groep lang als een eendagsvlieg weggewuifd, een vooroordeel waar we ons tegenwoordig diep voor schamen. De jongste cd van Nada Surf, Lucky uit 2008, was namelijk een regelrechte popklassieker waarvan ieder nummer onweerstaanbaar klinkt.
De zesde plaat van het gezelschap,, die voorlopig enkel tijdens optredens wordt verkocht maar vanaf 9 juni officieel uitkomt op haar eigen MarDev-label, heet If I Had A Hi-fi en bestaat uitsluitend uit covers. Gemakzucht? Geenszins, want Nada Surf kiest songs uit zeer uiteenlopende periodes en stijlen en zet die dermate naar zijn hand dat je zou zweren dat zanger-gitarist Matthew Caws en zijn maats ze een voor een zelf hebben bedacht. Zo slagen ze erin “Enjoy the Silence” van Depeche Mode een heel eigen draai te geven, en dat doen ze ook met de Moody Blueshit “Question” of met hun interpretaties van songs uit de catalogi van Kate Bush, The Go-Betweens, Arthur Russell, Dwight Twilley of Spoon. Sommige nummers zijn overigens zo obscuur, dat je niet eens merkt dat het covers zijn. Zelf hadden we alleszins nog nooit gehoord van The Silly Pillows of Bill Fox.
Nada Surf gaat op If I Had A Hi-Fi geen uitdaging uit de weg. Zo zingt Caws het van Coralie Clément geleende “Bye Bye Beauté” in een zeer geloofwaardig Frans en waagt hij zich zelfs aan “Evolucion”, een in fraaie strijkers gewikkelde song van de Spaanse formatie Mecromina. Fans van sprankelende gitaarpop — we denken aan R.E.M., The Posies en Fountains of Wayne — kunnen zich aan de nieuwe Nada Surf alvast een indigestie luisteren. Afspraak op maandag 19 april vóór het podium van de Botanique.
- Olafur Arnalds:: … And They Have Escaped the Weight of Darkness, Erased Tapes. http://www.myspace.com/olafurarnalds
- NEU!:: ’86, Grönland. http://www.myspace.com/neu1
- Lost Idol:: Brave the Elements, Cookshop. http://www.myspace.com/lostidol
- Nada Surf:: If I Had a Hi-fi, MarDev Records. http://www.myspace.com/nadasurf
