Vorig seizoen sloot Ceremonia af met Lachstuk: "iets om te lachen". Met Les in hysterie is het helemaal anders: Eric De Volder opent een paar naar verrotting riekende potjes.
Les in hysterie is één van de meest grimmige stukken van Eric De Volder geworden. De voorstelling lijkt opgebouwd uit een aaneenschakeling van angstwekkende tableaux vivants, geschilderd in De Volders kenmerkende felle kleurenpalet. Schaduw en licht flirten onophoudelijk met elkaar dankzij de minutieus aangebrachte grime en de strak gerichte spots. Daarnaast zijn ook andere volderiaanse stijlkenmerken aanwezig: het fysieke acteren, en de verhaalstof die zowel klein als allesomvattend is. Ook deze keer staat de familie centraal, in al haar eenvoud de hoeksteen van de maatschappij. Maar daar gaat het zoals steeds bij De Volder mis. Er ontbreekt een poot aan de keukentafel. Zonder vier poten geen evenwicht. Het is zo simpel als het is: de tafel valt om.
De personages in het theateruniversum van Eric De Volder blinken meestal uit in een onvermogen tot spreken. Hun monologen zijn geen verfijnd werk van Shakespeare; ze zijn doorspekt met herhalingen en gebrabbel. Soms kunnen ze niet meer zeggen dan dat ze niets kunnen zeggen. Juist dit opvallend element ontbreekt in deze voorstelling. De personages spreken niet meer. Ze zijn ten prooi gevallen aan gevoelens die ze niet in woorden kunnen vatten, ze weten zelf niet meer wat hen overkomt. Ze hebben de duistere kracht die hun bestaan voortstuwt niet onder controle. En dat maakt Les in hysterie net zo tragisch, zo pijnlijk.
In de eerste scène worden de personages geïntroduceerd. Twee koppels zitten aan de keukentafel en eten soep. Tot zover is alles duidelijk. De ene man hoort bij de ene vrouw, de andere man bij de andere vrouw. In de daaropvolgende scènes vervagen de grenzen van het huwelijk echter. De ene man laaft zijn passie bij de andere vrouw, terwijl de andere man het eerst bij zijn eigen vrouw probeert, maar "het" alleen vindt bij een andere vrouw. Tussen het vele gestommel door kruipt een kind, boerend en brabbelend. Het probeert woorden te vormen, maar kan ze niet vinden. Hoe kan het ook anders? Er is niemand die ze hem zou kunnen leren.
Tussen de stiltes van de acteurs door weergalmt de opmerkelijke muziek van Ad Cominotto, die ook voor Meestersnacht en Nachtschade muziek componeerde. Zijn soundscape begeleidt de door de voorstelling kronkelende spanning en stuwt ze voort naar een huiveringwekkende climax. De ene man betrapt zijn vrouw met de andere man. Een grens is doorbroken. De man, intens neergezet door Johan Knuts, ontpopt zich daarop tot de terroriserende vader. Niemand kan of durft nog ontsnappen aan zijn cirkel van geweld. In bijzijn van het kind moeten de betrapte man en vrouw het ontgelden, maar ook de andere vrouw valt aan hem ten prooi. Tegen haar wil grijpt Knuts haar beet. En dan breekt de taal door. "Pakt mij ne keer vast". Een smeekbede om een kortstondige verlossing uit de eenzaamheid.
Wanneer wat overblijft van het gezin weer rond de tafel gaat zitten, kan je zo zien wat er nog gaat gebeuren. Niets. Zwijgzaam en lijdzaam zal dit geheim door iedereen gedragen worden, toegevoegd aan de reeds aanwezige, tevergeefs verstopte verlangens. De overrompelende stilte die van Les in hysterie een zware, maar intens boeiende kluif maakt, zal de zonden overstemmen. En dan staat het kind recht: het heeft leren lopen. Als toeschouwer besef je echter welke vloek op hem rust: de zonden van de ouders zullen overerven op het kind. En daar zit je dan in het theater, machteloos tegenover het leven.
Les in hysterie is nog tot 15 november op tournee in Vlaanderen. Voor data, zie de speellijst op de website.