Gent is een stad met vele gezichten. Terwijl sommigen zich al klaarmaken om volgende week tien dagen de ogen uit hun kassen te zuipen en onder luid dronkemansgelal bij het opkomen van de zon een boterhammetje met een schel uufflakke te verorberen, strijkt nog eens het kruin van de jazzwereld neer in de prachtige oude Bijlokesite. Wij stillen de honger voorlopig dus nog even met de line-up van Gent Jazz, die traditiegetrouw om van te smullen is.
Donderdag 6 juli :: Zoals het klokje in de WERF klinkt, klinkt het nergens
Op de zonnige openingsdag van deze jazzhoogmis wordt een eerste ommetje rond de wereld gemaakt. Verenigd Koninkrijk, Ethiopië, de Verenigde Staten: you name it. Al staat daartegenover een stevige delegatie Belgische namen. De reden? Het Belgische W.E.R.F. records blaast dertig kaarsjes uit en bewijst met de line-up op de Garden Stage vandaag nog steeds de meest intrigerende artiesten uit ons land te kunnen programmeren. Beginnen doen we echter op het hoofdpodium met enkele jonge Belgische helden uit de naburige stal van Sdban records, die net als de opener op de Garden Stage beseften dat ze nog geen groepsnaam hadden toen ze in de Vanden Borre stonden.
Genoeg gelold: het Gentse Dishwasher_ trapt de avond goed op gang met hun eclectische mix van dance, ambient, Balkanmuziek en hiphop. Hun zelfgetitelde debuutplaat van eerder dit jaar krijgt hier zijn vuurdoop op het grote hoofdpodium, maar echt veel last van podiumvrees hebben ze blijkbaar niet. Geruggesteund door Black Flower-frontman Nathan Daems zien we een kwartet dat zichtbaar geniet voor een al aardig volgelopen tent. We kijken even rond, en zien mensen van alle leeftijden en pluimage; jazz is weer muziek van het volk geworden, oef. Het combo fietst langs ronddolende fluit- en saxprogressies, trancebeats en basprogressies, rot van de geluidseffecten. We zetten al een eerste danspasje en ook onze haren liggen al in de war van wat geheadbang. Een frisse opener van deze dag.
Vervolgens blijven we in de streek met de Bruggelingen van VENTILATEUR. Wij vonden hun tweede plaat Hoofdplaat een van de spannendere releases uit eigen land afgelopen jaar en waren dus erg benieuwd of ze diezelfde spanningsboog ook konden overbrengen op deze grote meute, want ja, het publiek heeft zich al in zeer grote getale neergevleid in het gras voor de Garden Stage. Het trio trapt energiek af met enkele meer uptempo en riffgebaseerde nummers zoals “Djakarta”. Begrijpelijk, want ze zien er ook wel wat als een rockband uit: bassist Jasper Hollevoet trekt zijn meest wijdbeense Robert Trujillo-look uit de kast, en gitarist Daan Soenens vergroeit met zijn instrument onder het maken van grimassen die ons erg aan Bert Dockx doen denken – niet enkel goed geluisterd maar ook gekeken naar die man, dus. Het midden van de set neemt wat gas terug waardoor dat dreigende meer naar boven komt; wij krijgen kippenvel bij “Meshnada”. De groep bewijst vervolgens bij de twee afsluiters ook over een degelijke punkattitude te beschikken wanneer de noisekraan wordt opengedraaid. Zeker geen one trick pony, deze heren. Hou ze in het oog, hou ze in het oor.
Snel door dan naar het hoofdpodium voor de Ethiopische smaragd Mulatu Astatke. De man geldt als een van de wegbereiders van de Ethiopische muziek in de Westerse jazzmetropolen Londen en New York. Met zijn staat van dienst heeft hij uiteraard niets meer te bewijzen, en dit blijkt ook uit zijn setlist vandaag die grotendeels dezelfde is als bij vorige optredens waar we hem aan het werk zagen. Niet dat daar iets mis mee is, steeds weer worden wij overrompeld door de kracht die het vinnige kleine mannetje uit zijn vibrafoon weet te krijgen.
Al is hij daar zeker niet alleen verantwoordelijk voor: de kloeke tachtigjarige Astatke kan rekenen op een indrukwekkende begeleidingsband. Elk van hen treedt in een van de nummers op de voorgrond om ons wild solerend volledig de adem te benemen. Zo zien we sterretjes bij de splijtende trompetsolo van Byron Wallen tijdens “Yekermo Sew” en vechten cellist Danny Keane en bassist John Edwards een intens sonisch duel uit op “Netsanet”. Het moment dat het publiek helemaal plat gaat is wel bij de West-Afrikaanse percussiekrachttoer van Richard Olatunde Baker, die zo “Yekatit” opensplijt. Afsluiten doet Mulatu aan het orgel met zelfgetitelde compositie “Mulatu”. Eigen lof stinkt? Nee hoor, ere wie ere toekomt. Met de kracht en intensiteit die hij aan de dag weet te brengen, vermoeden we: tijd heeft geen vat op deze man.
Maar helaas wel op de duur van het concert; na een klein uurtje is het alweer door naar de volgende. Met die nek-aan-nek concerten is het soms moeilijk alles volledig te volgen – er moet ook al eens een plasje gemaakt worden en een hapje gegeten. Wij pikken nog twee nummers mee van de punkjazz van Spook, waar we een eerste maal vandaag Simon Segers – hij zal later nog aantreden met MDCIII – te zien krijgen. Hij probeert er de dolle honden Nicolas Rombouts (bas) en Filip Wauters (gitaar/lapsteel) in het gareel te houden, wat geen sinecure blijkt te zijn. De twee heren exploderen afwisselend als hoogst actieve vulkanen en spuwen daarbij kwistig met noise. ‘Wij zijn een commerciële nicheband’, zo omschrijven ze het zelf. Bij afsluiter “Black Tape” bemerken we meer opbouw, en deze blijft dan ook het langst plakken.
Een volgende bruisende jazzbroeihaard die zeker ook niet mag ontbreken op dit festival, is Londen. Tekent present: Kamaal Williams. Groot geworden samen met Yussef Dayes in het geweldige combo Yussef Kamaal doet Williams het sinds enkele jaren op eigen houtje. Het recept is wel even betoverend als voorheen: bedwelmende orgeltjes, ratelende drums en harde baslijnen die soms zelfs naar hiphop of trap ruiken wisten ons al goed bij het nekvel te grijpen op platen The Return en Wu Hen – noem hem gerust de Flying Lotus van de jazz. Live heeft de man echter ietwat andere plannen. Jazzfestival of niet, er moet en zal gedanst worden, zo waarschuwt de frontman ons: “These guys (drummer Josh McKenzie en saxofonist Quinn Mason, red.) came all the way from Atlanta, Georgia, so Belgium, you better show them what you’re worth!”
We wanen ons in een technotempel waar we een uur lang mogen spacen op voorbijhollende housebeats. En dat hollen is niet overdreven; de heren spelen aan zo’n strak tempo dat het soms voor henzelf zelfs wat te snel lijkt. Op bepaalde momenten lijkt het geheel dan ook wat snel afgehaspeld en onaf. Maar het kwartet wil er vooral ook zelf van genieten, getuige de vele lachjes en het muzikaal dollen van de leden – even denken we in een jamsessie te zitten. Minder subtiel en gelaagd dus dan op plaat, maar bij afsluiter “The Return” krijgen we (op de onsubtiel toegevoegde trap beat na) toch weer wat te zien van wat ons zo aantrok bij Yussef Kamaal.
Hierna schakelen we nog een versnelling hoger bij het Amerikaanse muzikantencarnaval Snarky Puppy. Het collectief uit de jazzopleiding van Devon, Texas telt ongeveer evenveel leden als Grammy’s op het palmares. Voornaamste constante in dit gezellig komen en gaan van rotgetalenteerde muzikanten is bassist Michael League, die vandaag het hoofdpodium bestijgt met acht collega-puppy’s. We vermoeden dat de man backstage even met een namenrondje begonnen zal zijn, want maar liefst vijf muzikanten wisselden van plaats sinds vorig optreden. Niet dat we daar iets van horen; het meesterschap spat af van elke noot. Muzikantenporno? Ontkennen gaan we het niet, maar het wordt duidelijk breder dan dat gesmaakt: de tent zit afgeladen vol. Niet dat er veel kopjes de nummers herkennend op en neer knikken; de heren spelen namelijk bijna uitsluitend nieuwe nummers uit hun meest recente album Empire Central. De nummers moeten namelijk leren leven, en dat kan enkel voor en samen met ons, het publiek, aldus de verklaring van League.
Gekend of niet, het is wederom smullen geblazen bij de klasse van de band. Wilde solo’s worden afgewisseld met metronomisch precieze progressies waarbij elk lid niet meer onafhankelijk bestaat maar enkel als onderdeel van het collectief. Heel soms voelt het een beetje steriel aan, weliswaar. Dat krijg je wel al eens als je allemaal geschoolde muzikanten in steeds wisselende bezetting bij elkaar brengt. Zo wordt het nieuwe nummer “Trinity” aangekondigd met het verontschuldigende: “This song was actually written by one of our other guitar players, who is not here today…”. Anderhalf uur krijgen we de hogeschoolmuzikanten aan het werk te zien, en het zag er naar uit dat het nog vlotjes even lang had kunnen doorgaan als ze wouden. Als deze gerodeerde machine een Belgische regering zou leiden, zouden die klimaatdoelstellingen op een weekje wel gehaald zijn.
Uitgeteld na al deze klasse zweven onze neuronen al rond in verschillende banen rond de aarde, en laat dat net de perfecte mood zijn om afsluiter MDCIII te laten binnenkomen. Het soloproject van Nordmann-lid Mathias De Craene liet vorig jaar zijn tweede album Drawn In Dusk op ons los, wat een lange etherische trip is langs de droomlandschappen zoals John en Alice Coltrane ze zo mooi schilderden. Het sleutelwoord om zijn muziek te karakteriseren is volgens de Gentenaar ‘vrijheid’. En dit krijgen we ook te zien tijdens de set, die compromisloos en organisch aanvoelt. Los van de regels van de fysica verlaten we deze wereld en laten onze geest de oneindige duisternis van de nacht in dwalen. Droom of nachtmerrie, de muziek doet ons beide kanten van dezelfde medaille ontdekken op dit illustere uur. (Harald Devriendt)
