Wanneer uw televisietoestel niet naar behoren werkt, kan het zijn dat u enkel ruis te zien krijgt. Meer bepaald, witte ruis of in het Engels ‘white noise’. Het geluid is eentonig en bovendien enorm frustrerend, omdat u graag naar iets goeds op de buis wilt kijken. Noah Baumbachs nieuwste langspeler voor streamingplatform Netflix kan ook zo beschreven worden: zo nu en dan lijkt het alsof het onsamenhangend geruis toch zal veranderen in begrijpbare beelden, maar ook na een goede dreun op het toestel, blijft alles gewoon verder ‘ruizen’.
Jack Gladney (Adam Driver) leidt een gewoon leven: hij is professor in Hitlerstudies – en ja, daar mag u zich terecht vragen bij stellen – en woont samen met zijn vijfde vrouw Babette (Greta Gerwig) en hun samengesteld gezin in een stadje genaamd Blacksmith. Hun leven wordt plotseling op z’n kop gezet wanneer een treinbotsing een giftige wolk doet ontstaan – iets waar de media al gauw naar verwijst als ‘the Airborne Toxic Event’ – en ze genoodzaakt zijn te evacueren.
Hoewel de film gebaseerd is op het gelijknamig boek van Don DeLillo uit 1985, vertoont het ‘Airborne Toxic Event’ enige gelijkenissen met het verloop van COVID-19: het initieel onderschatten van de ernst, de bijkomende massapaniek, het plots fanatiek dragen van mondmaskers, … Zo krijgt de satire iets herkenbaars, wat de film minder apocalyptisch maakt.
Dat ‘Airborne Toxic Event’ is echter slechts een deel van het narratief. Het verhaal opent met een karakterschets van de personages en met name Jack en Babette, wiens panische angst voor de dood een belangrijk thema is doorheen de film. Tegelijk parodiëren de scènes aan de universiteit het academische leven door lessen aan te bieden over Amerikaanse autocrashes en historische figuren zoals Adolf Hitler en Elvis Presley. Tussendoor becommentarieert de film ook nog eens de Amerikaanse popcultuur en het consumptiegedrag. Zo spelen een groter dan verwacht aantal scènes zich af in de supermarkt, die bijna filosofisch geprezen wordt.
White Noise bevat veel ingrediënten die op papier voor een goede film zouden moeten zorgen. Het resultaat echter is tegelijk eentonig en rommelig. De plot springt heen en weer, versterkt door het gebruik van ‘jump cuts’ en parallelle montages. Ondanks het feit dat dit een specifieke stilistische keuze is, leidt het enkel tot een chaotisch geheel. De acteurs spreken ook allen op een zeer gedecideerde manier, wat er je continu op wijst dat je naar een geënsceneerd gebeuren zit te kijken.
De thematiek en de zelfreflexieve ondertoon doen enigszins denken aan een andere apocalyptische, politieke zwarte komedie, namelijk Don’t Look Up van Adam McKay. Alleen heeft Baumbachs versie eerder een Brechtiaans kantje en worden veel meer onderwerpen aangekaart dan enkel de klimaatcrisis. Maar deze myriade aan postmoderne kritieken creëert op het grote scherm een overdaad waardoor het geheel vis noch vlees is. Op het einde van de film is er over al de verschillende aspecten nog steeds niets fundamenteels gezegd, en sluit Baumbach dan maar af met een vrolijk dansspektakel in de nieuwe kerk van de Westerse maatschappij: de supermarkt. Eigenlijk nog de beste scène van de hele film. Helaas ook pas de laatste.
