Geef toe: meestal zijn ze uw geld niet waard, die verzamelaars van uw favoriete groep. De platenfirma denkt dat enkel singles in aanmerking komen en een artiest zelf is ook al zelden goed geplaatst om eigen werk te beoordelen. Tijd dus dat het eens aan professionals wordt overgelaten, en wie beter dan een team kenners van enola om maandelijks de vijftien beste tracks van een artiest te selecteren. Deze maand: het beste van Beck.
1. Loser
“In the time of chimpanzees I was a monkey.” Die openingszin sloeg nergens op, maar iedereen luisterde naar die gekke Beck met zijn perfecte blend van hiphop en singer-songwriterij. Ergens in de nadagen van de grunge en de hoogdagen van de gangsta rap raakte het een gevoelige snaar. En oh, het had ook een refrein dat je vanaf de eerste halve keer kon meezingen tot op je sterfbed; dat hielp. Niet dat Beck het zo bedoeld had: dat refrein was ook maar bedacht omdat hij helemaal niet onder de indruk was van zijn eigen rapkwaliteiten. Kom kom, nou, die vielen best wel mee.
Hoogtepunt: 00’00”. Dat gitaar-riffje, dat het hele nummer zal blijven doorzingen.
2. Devils Haircut
Op Odelay bewijst Beck dat hij de ideale kruimeldief is. Hij combineert harde rock, voorstedelijke hiphop of slome lo-fi alsof ze altijd voor elkaar gemaakt waren, en doet dat op geen enkel nummer beter dan op “Devils Haircut”. Riffs, beats, blieps en een James Brown-sample worden gecombineerd alsof hun samengaan een natuurwet vormt. Live overigens nooit minder dan overweldigend.
Hoogtepunt: 0’00”. Ook hier: die riff, die in de eerste seconde met de deur in huis valt en blijft doorgaan tot aan het gaatje.
3. The New Pollution
Wat zich initieel aandient als een frivool pauzemoment te midden van de heisa die de muzikale Zeitgeist definieert, culmineert in het perfecte bewijs dat Becks combinatiedrang ook ingetogen werkt. The Beatles klonken nooit zwieriger dan op deze “Taxman”-update.
Hoogtepunt: 0’14”. Wanneer de intro, die doet terugdenken aan een tv-commercial uit de golden sixties, wordt weggevaagd door de onweerstaanbare groove.
4. Lost Cause
Zonder discussie het mooiste triestige nummer ooit. “Your sorry eyes cut through the bone / They make it hard to leave you alone / Leave you here wearing your wounds
Waving your guns at somebody new”, begint het al meteen en je weet: Beck is zijn lief kwijt. Ze heette Leigh Limon, en ze was, zoals ze dat zo mooi in het Engels uitdrukken, quite a handful. Beck schrijft het van zich af in dit nummer, dat aan niet meer dan een simpel gitaarmelodietje genoeg heeft. Producer Nigel Godritch moest echter ook zijn nut bewijzen, en dus steekt hij er af en toe een blazer of een toets onder, maar nooit te opzichtig. Een goed nummer loop je niet in de weg, een beresterke song als dit, daar leg je je jas voor over de plassen.
Hoogtepunt: 3’13”. “I’m tired of fighting / Fighting for a lost cause”. Het is op. Geen mens heeft ooit desperator geklonken over zijn lief.
5. Pay No Mind (Snoozer)
“Loser” was de onbedoelde hit, “Pay No Mind” mocht als volgende single van debuut Mellow Gold de dingen rechtzetten. Weg waren de hiphopbeats, en alle quirks; dit was niet meer dan een folksong, rudimentair opgenomen, maar zelfs zo onweerstaanbaar, al was het maar door de onnavolgbare tekst. Met een zweem van Cobain in de stem, zowel in de lethargische refreinen als in de iets betrokkenere strofes, strumt Beck zich door een hoop warrige beeldspraak, die toch steek houdt. “Pay no mind / I just got signed”; het zou wel goed komen.
Hoogtepunt: 0’55”. “Give the finger to the rock ‘n’ roll singer / As he’s dancing upon your paycheck”. Eventjes meent hij het, en wordt de druggy lethargie doorbroken.
6. E-Pro
De beat van “What’cha Want” van The Beastie Boys en een rudimentaire, nijdige riff: qua met de deur in huis vallen, kan dat tellen. De ene reageert zich na een drukke, stresserende dag af op zijn huisraad, de andere gaat een al dan niet onschuldige medemens te lijf, maar Beck reageert zijn frustraties af in een song. Waar het precies over gaat, heeft hij nooit willen vertellen, maar dat hij zijn vizier richt op bepaalde kwaadsprekers, roddelaars en andere lastertongen mag wel duidelijk zijn.
Hoogtepunt: 0’40”. Zelden was een nietszeggend refrein zo veelzeggend als deze “Naa-na! Na-na-na na-naa-na!”
7. Sexx Laws
De fanfare komt binnengewandeld, het ritme gaat omhoog naar iets latino-achtig, en Beck ratelt er op los. Feestmomentje, meer is het niet: Beck is een beetje geil, heeft zin in ongein, en heeft zijn metaforenspel onder de knie. Zijn swingende band doet de rest wel. Laat u een beetje gaan, dat deed hij ook.
Hoogtepunt: 1’17”. “Neptune’s lips taste like fermented wine
Perfumed blokes on the Ginza line”. Geen idee waar hij het over heeft, maar ergens klinkt het sexy. Denken we.
8. Where It’s At
Beck op zijn meest hiphop. Een heerlijk orgeltje zet de toon, de beat mag van stal, en daar gaan we. De stemsamples die Beck en producers The Dust Brothers rondstrooiden zijn gewoon uit de seksuele opvoedingsplaat Sex For Teens: (Where It’s At), dat “Two turntables and a microphone” geleend van Mantronix, en en passant wordt ook nog eens “That was a good drumbreak” bij The Frogs gepikt. Samplen, heet dat, Beck was er tegen Odelay al lang een held in.
Hoogtepunt: 1’31”. “That was good drumbreak!”. Op een gekke manier klopte dat.
9. Jack-Ass
Lieflijk gepriegel dat zich openbaart als een countrydeuntje, maar halfweg andermaal allerlei door de mens nog niet gedefinieerde gekheid exposeert. “Jack-Ass” gebruikt Thems versie van Dylans “It’s All Over Now, Baby Blue” als basis, en maakt van Odelay zelf het fundament voor heel wat toekomstig eclecticisme.
Hoogtepunt: 2’45”. Na de hele tijd rustig te hebben voortgekabbeld, barst het gepriegel echt los.
10. Heart Is A Drum
Niets is zo broos als het geluid van een mannenhart dat breekt, en nergens breekt het zo elegant als op Morning Phase. Eigenlijk is het album een geheel, waarop hetzelfde verhaal op verschillende manieren verteld wordt. “Heart Is A Drum” is daarvan het meest uitgepuurde, en op die manier een van de kwetsbaarste narratieven. Het nummer is opvallend ongekunsteld, wat de pijn des te tastbaarder maakt.
Hoogtepunt: 2’52”. “Going beat beat beat, it’s beating me down / Beat beat beat beat, it’s beating me down / Day after day, it’s turning around / ‘Til all my days are drowning out.”
11. Blue Moon
Waar “Heart Is A Drum” het pure verdriet voorstaat, is “Blue Moon” de jeremiërende klaagzang. Je hoort in elke klank Becks klassieke scholing, zonder dat het arrangement het pure verdriet in de weg staat. De zang varieert van vermoeid tot gebroken, “’Blue Moon”’ is het doven van de hoop. Niemands verdriet klinkt zo pathetisch als dat van Beck.
Hoogtepunt: 3’06”. De aanloop naar de derde – en mooiste – keer het refrein.
12. Debra
“Debra” werd geschreven ten tijde van Odelay, maar haalde de uiteindelijke plaat niet omdat het niet echt paste bij de rest van het materiaal. Maar uitstel betekende in dit geval geen afstel: tijdens de tournees die volgden op Odelay en Mutations dook het nummer steeds vaker op in de setlists. Tijdens dat rijpingsproces groeide wat aanvankelijk half als pastiche, half als eerbetoon aan r&b-sterren (zoals R. Kelly) was bedoeld uit tot een song waarvoor Prince minstens een arm veil zou hebben gehad.
Hoogtepunt: 1’24”. Becks falset dwingt al bewondering af vanaf de eerste lijnen van de eerste strofe, maar wanneer hij het refrein aansnijdt blijkt hij dus nóg hoger te kunnen: “I want to get with you (ooooooooh girl!) / And your sister / I think her name’s Debra”.
13. Little One
Tien nummers lang stort Beck Hansen met schorre stem zijn – gebroken – hart uit op Sea Change. Pas in “Little One” vertonen de donkere wolken voor het eerst een zilveren randje. “Go to sleep / We’re so tired now / Altogether in a snake pit of souls,” klinkt het nog in de eerste regels, maar net wanneer je het ergste begint te vrezen sluimeren toch de eerste tekenen van beterschap door in “New days / Throw your chains away / Try to hang your hopes on the wind”.
Hoogtepunt: 0’36”. Het refrein, waarin Becks lead- en backing vocals mooi in elkaar overlopen: “Little one / Just a little way / Today all we need is waiting”.
14. Chemtrails
Met dit nummer, eerder een buitenbeentje op Modern Guilt, katapulteert Hansen de luisteraar terug naar 1967, hét grand-cru-jaar voor psychedelische pop en rock. Een koppel kijkt op het strand naar een zonsondergang, en droomt ervan de drukte – op het strand maar ook in het dagelijkse leven – te ontvluchten door mee te zeilen met de condenssporen van de vliegtuigen in de lucht. Escapisme dus, maar tegelijk ook een beschrijving van hoe industriële vervuiling soms ook pure schoonheid oplevert.
Hoogtepunt: 0’36”. De drumbreak, en daarna Beck die samen met zijn personages hogere sferen opzoekt: “Just what I’ve seen / So many people / Falling in love / You and me / Watching the sea /
Full of people / Try not to drown”.
15. Dear Life
Het minste wat je kan zeggen van Colors, de recentste plaat van Beck, is dat ze “upper-dan-up” klinkt. “Dear Life”, de single die eind augustus verscheen, vormt daarop geen uitzondering. Ook al zit alles even helemaal tegen, soms haalt het niet veel uit van ertegen te vechten, maar kan je beter alles over je heen laten komen en zien waar je uiteindelijk strandt, zo klinkt ongeveer de boodschap. “For this album, I wanted to make something that was uplifting, had a lot of energy, and made you want to sing along,” beweert Beck. Hélemaal waar!
Hoogtepunt: 0’35”. Het erg Engels aandoende ragtime-pianootje dat de song inzet en daarna geregeld terugkeert krijgt een eervolle vermelding, maar uiteindelijk gaan we toch voor het refrein. Onmogelijk om hier niét wekenlang mee in je hoofd te zitten.
