“Noem me geen soulzanger!” riep Benjamin Clementine sinds de release van zijn debuut een dikke twee jaar geleden. Voor wie dat toch riskeerde, is er nu zijn tweede plaat: een tegendraadse en intrigerende verzameling songs waar je veel over kan zeggen, maar niet dat het een lekker in het oor liggende soulplaat is geworden.
De platenfirma had dat wellicht liever wél zo gezien. Want elk groot label ziet in principe een commerciële match made in heaven in het songwriterstalent en de diepfluwelen stem die de Londenaar op zijn debuut liet horen. Als Clementine de theatrale kantjes en de wervelende rococo uit dat debuut achterwege had kunnen laten en verder was gegaan waar die plaat stopte, bij de melancholische ballad “Gone”, dan was I Tell A Fly er eentje geworden voor het grote publiek en kon Clementine de rol van getormenteerde klasbak schaamteloos uitspelen. Dat hij enkele jaren geleden nog in de straten van Parijs rondzwierf, maar nu een Mercury Prize op de schouw van zijn villa heeft staan, maakt zijn verhaal alleen maar interessanter. Maar voor dat scenario past Clementine dus liever. Daarom alleen al, mag u ‘m eens een goed glas wijn trakteren.
Clementine wil weg van de mainstream, dat is enkele minuten ver in I Tell A Fly wel duidelijk. Opener “Farewell Sonata” begint en eindigt negentiende-eeuws klassiek, maar lijdt daartussen aan een oncomfortabele schizofrenie — wij konden binnen dezelfde minuut een draaiorgelwals, een rockintro en galmende synths uitvinken. Het lijkt op een statement voor wie op een makkelijk, straight forward vervolg op zijn debuut had gehoopt. Op dat vlak lijkt de titel van dat debuut, At Least For Now, nu nog veelzeggender: “dit ben ik nu, maar reken er niet op dat alles hierna hetzelfde gaat zijn”.
Nog nadrukkelijker dan twee jaar geleden, zoekt Clementine de avant-garde op. Zijn nummers zijn gebaseerd op wat hij uit de hand ziet lopen in de wereld. Aleppo, de onmenselijke toestanden aan de Zuid-Europese kusten en in de jungle van Calais, de politieke farce die het laat gebeuren … Het zijn dingen waar je nu eenmaal geen catchy popsong over maakt.
Het is dan ook even zoeken naar songs waar de melodie het tot aan het eind volhoudt. “Jupiter” en het wat misleidend goedgemutste chanson “By The Ports Of Europe” zijn eigenlijk de enige die daarin slagen, de ingetogen pianosong “Quintessence” en het zenuwachtig stuiterende “Better Sorry Than Asafe”, met wat goeie wil ook. Verder zijn de songs op I Tell A Fly vooral verzamelingen van losse flarden (“Phantom Of Aleppoville”, dat ondanks haar barokke wispelturigheid overeind blijft als een van het albums hoogtepunten) en schijnbaar ter plekke geïmproviseerde muziekstukjes (“Paris Cor Blimey”).
Het siert de excentrieke Benjamin Clementine dat hij de puinhopen die de Midden-Oostenpolitiek en het Europese asielbeleid vandaag zijn, met zijn songs wilt aanklagen. Maar de vraag is of hij zijn doel bereikt, wanneer hij die onderwerpen verpakt in het soort nummers die nauwelijks hun weg naar het grote publiek zullen vinden. Daarvoor wisselt zijn barokpop schoonheid te vaak af met extravagante structuren en bizarre kronkelingen. Maar wat Clementine met I Tell A Fly wél doet, is zijn status van bijzondere artiest perfect intact houden, en dat doet eerlijk gezegd ook eens deugd.
Benjamin Clementine speelt op 8 november in de AB.