Associeerden we violist Frantz Loriot tot nu toe vooral met Baloni, het improvisatietrio waarvan ook Joachim Badenhorst en Pascal Niggenkemper deel uitmaken, dan zou dat stilaan wel eens kunnen veranderen. Na drie sterke langspelers met dat gezelschap, laat de Fransman met Japanse roots zich nu opmerken met twee stuks onder eigen naam: de soloplaat Reflections On An Introspective Path en het ambitieuze Urban Furrow, het debuut van zijn tienkoppige Notebook Large Ensemble.
Solo spelen en een grote bezetting leiden zijn twee van de voornaamste uitdagingen voor muzikanten in het improvisatiegenre. Als twee uitersten qua aanpak en organisatie kunnen ze gelden als een soort vuurproef voor talentvolle musici. Het toeval wil dat Loriots Baloni-collega’s recent ook al op de proppen kwamen met zowel een soloplaat als een opname met een groter ensemble. Badenhorst veroverde de harten van vriend en vijand met zijn Carate Urio Orchestra, dat improvisatie combineerde met allerhande vormen van pop en rock, terwijl Niggenkemper met zijn “grote” groep volop voor de aanval koos, met het op sommige momenten verstikkende debuut van Vision7. Loriots aanpak op Urban Furrow leunt eerder aan bij die van Carate Urio, want ook hier worden elementen van (free)jazz, improvisatie en popmuziek op een behoorlijk aanstekelijke manier gecombineerd.
De basis van het repertoire kribbelde Loriot de afgelopen jaren bij elkaar in een notitieboekje, dat hij altijd bij zich heeft (en waar de naam van het ensemble naar verwijst). De muziek, zoals wij die op cd gepresenteerd krijgen, is echter mede de verdienste van Manuel Perovic, die niet alleen voor de arrangementen tekende, maar ook een compositorische bijdrage leverde. Samen sturen ze de groep weleens naar heel toegankelijk muzikaal terrein. In “To HR” is dat zelfs zozeer het geval dat men het stuk zou kunnen verwarren met een zoekgeraakt B-kantje van Beirut, de indieband rond Zach Condon. De weemoedige zanglijnen en het vertrouwd klinkende stemtimbre (vermoedelijk van bassist Silvan Jeger) maken deze associatie namelijk erg makkelijk.
Het uitgebreide instrumentarium, met daarin onder meer fagot, basklarinet, saxen, altviool, cello, gitaar en trompet, zorgt voor heel wat kleurmogelijkheden, en die worden op een positieve manier uitgebuit. Er zijn niet alleen de indrukwekkende collectieve passages, waaronder het stampende thema van “Blue Almonds” en de dwingende drone van afsluiter “Echo”, maar ook de pientere koppelvorming van verschillende instrumenten, zoals in “Waiting For Miss Weiss”. De staccatomotieven en de hoekige bewegingen in de openingsminuten van die track houden het midden tussen “Le Sacre Du Printemps” en de Jazz Suites van Sjostakovitsj. Door de diffuse cocktail van jazzy elementen en muzikale lijnen die er vervolgens wordt overgegoten, gaat de boog nog eens extra strak gespannen staan.
Loriot koos niet voor de bekendste namen toen hij zijn Notebook Large Ensemble samenstelde: de eerder genoemde Badenhorst is zonder twijfel de meest geroutineerde van het gezelschap. Hij mag in “Division” weerwerk bieden tegen de opkomende golven van het orkest en laat daarbij zijn tenorsax minutenlang heerlijk knetteren. Het is een voorbeeld van de collectieve full force-modus waarmee de groep in bepaalde tracks een soort maximalisme nastreeft, terwijl het op andere momenten net zo goed overschakelt op pure vertedering en fijne abstractie. Zo’n breed dynamisch spectrum binnen een gevarieerd repertoire zorgt dat de drie kwartier van Urban Furrow zo voorbij vliegen.
Reflections On An Introspective Path is een iets taaiere noot om te kraken. Terwijl Loriot met zijn Notebook Large Ensemble veelal een extraverte kant van zijn muzikale karakter laat horen, kruipt hij op zijn soloplaat bij wijze van spreken in zijn altviool. Hij legt zijn instrument onder de loep en bestudeert geduldig elke millimeter. Dankzij de loepzuivere opname en productie zit de luisteraar met zijn neus op het hele gebeuren; elke beweging, ritsel of ruis wordt waargenomen. Wanneer de intensiteit of het volume toenemen, gaat er bovendien ook een fysiek aspect spelen. In het eerste deel van het drieluik “Confluences” voelt men de pijn van de vingertoppen die de snaren onophoudelijk tegen de hals drukken, en moet men aan de finish eveneens naar adem happen, als na een zware inspanning.
In de afzonderlijke delen van “Confluences” past Loriot enkele aparte technieken en concepten toe. Door op verschillende snaren frequenties te spelen die slechts een fractie van elkaar verschillen en deze vervolgens lichtjes te manipuleren, creëert de altviolist in het eerste deel een compacte samenklank en een timbre dat traag maar voortdurend transformeert. Er lijkt hier bovendien ook een object tussen de snaren te zijn gestoken, wat een vuil schurende klank oplevert. Dat contrasteert fel met de aanpak in het tweede deel, waar breekbare flageoletten domineren en de strijkstok wel vervangen lijkt door een ganzenveer. Uiteindelijk worden de snaren gekastijd en praktisch van de viool getrokken, waarbij er soms niet veel meer overblijft dan het schijnbare kreunen van een zware houten deur.
Loriot blijkt een meester in het creëren van bijgeluiden, waardoor zijn instrument in “Wick Machine” en “Attained” eerder klinkt als een obscuur lid van een Aziatisch gamelanorkest dan als een viool. Men hoort percussieve, gongachtige klanken, wat de plaat een beetje in een geheimzinnige, ritualistische sfeer dompelt. Een kleine laag akoestische noise zorgt tegelijk voor een ruig industrieel kantje. Meer dan op Urban Furrow weet de Fransman zo op Reflections On An Introspective Path een heel persoonlijk en uniek muzikaal universum te creëren. Als het dan al een vuurproef mocht zijn, dan zijn Loriots muzikale kwaliteiten met deze puike albums ontegensprekelijk bewezen.
