Wunderbaum en KVS :: De wet

Wanneer Wunderbaum en KVS samenwerken, mag men zich aan een gezonde portie maatschappijkritiek verwachten. In De Wet is dit niet anders, en tackelt het duo de rechtspraak en de grenzen van haar wetten. De driedelige voorstelling raakt aan, verwart, roept vragen op, maar geeft geen antwoorden.

In de drie delen van de voorstelling zien we steeds een andere kant van het falen van de wet: de rechtszaak van een Somalische piraat, prostituees en mensenhandel uit het Oosten, en het beveiligingsbedrijf Frontex. De Wet kadert voor het acteursgezelschap Wunderbaum in het vierjarige project The New Forest, waarin ze op zoek gaan naar alternatieven voor een toekomstige samenleving. Met deze voorstelling leveren ze opnieuw bewijs van hun inhoudelijke kracht en hun vernieuwende stijl. Geen wonder dat er in de combinatie van de talentrijke KVS, componist Walter Hus en kunstenaar Rinus Van de Velde, iets magisch ontstaat. Een duidelijk standpunt neemt de voorstelling niet in, maar dit laat des te meer ruimte voor de eigen mening. Hoewel ook die zware klappen krijgt in De Wet. Want in hoeverre is onze eigen mening nog onze eigen mening?

Auteur Anton Dautzenberg schreef voor het eerste deel van De Wet een tekst gebaseerd op Nederlandse rechtszaken tegen Somalische piraten. De personages op scène proberen één voor één hun slag te slaan in een betoog over een voorbije rechtszaak: de advocaat, de officier van justitie, de activist en de volksvertegenwoordiger. Niet alleen de acteurs maar ook de personages kennen hun tekst uit het hoofd, en lijken slechts marionetten van justitie. Dit wordt geïllustreerd met de nodige humor van actrice Wine Dierickx – zij wordt “toevallig” geselecteerd uit het publiek als volksvertegenwoordiger – en activist Willy Thomas. De enige afwezige is de Somaliër waar alles om draait. Hij is enkel te zien op de imposante houtskoolportretten van kunstenaar Rinus Van de Velde.

Het verhaal van de piraat wordt afgehandeld met een flauwe zangstonde van “What shall we do with the drunken sailor.” Tijd voor deel twee, waarin de gezelschappen bewijzen dat ze met weinig middelen harde statements kunnen maken. Plots stuitert Wine Dierickx in een Tutu en pointes het podium op. “Ist das hier für die dansgrüppe?” vraagt ze verlegen. Een hilarisch tafereel dat menig toeschouwer deed tranen. Met slechts drie letters op scène (K-U-T) veranderen ballerina Dierickx en de anderen in Oosterse prostituees op het eerste plan; de bek opengesperd tot het pijn doet. Dat er beroep wordt gedaan op een typische crowd-pleaser (mannen verkleed als vrouwen) wordt dit gezelschap snel vergeven wanneer jong talent Scarlet Tummers poedelnaakt om haar paspoort vraagt. Een glasheldere en scherpe scène.

Michael Bijnens, die tijdens de afgelopen editie van Theater Aan Zee de Schrijfprijs van Sabam won, schreef de tekst van het laatste deel. De acteurs doen deze weinig eer aan wanneer ze, in koorpositie opgesteld, de tekst zingen als een foute musical. Achter de synchrone parlando’s en de valse glijnoten – gecomponeerd door Walter Hus – verschuilt zich echter de inhoudelijk sterkste component van De Wet. De tekst is een regelrechte inslag op het migratiebeleid van Europa en Frontex, een beveiligingsfirma die zich bezighoudt met het Border Management van Europa. Bijnens legt het politieke spel beangstigend bloot, en zaait twijfel over de grens tussen wat goed en slecht is. “Frontex creëert de vensters waardoor wij veilig naar buiten kunnen kijken,” klinkt het. Wie hier niet even aan zichzelf moet denken, is wereldvreemd. Gelukkig bespaart De Wet ons voorgekauwde oplossingen en theorieën, waardoor elk brein in de zaal zelf kan stilstaan bij zijn kijk op de ins en outs van Europa.

De Wetcreëert enkele momenten die aan de botten blijven kleven. Maar de zoektocht van de makers naar een rode draad in de complexe materie blijft zichtbaar, en de opsplitsing in drie verhalen lijkt een eenvoudige oplossing om alle inhoud kwijt te geraken. Voor mensen die op zoek zijn naar heldere antwoorden en duidelijke aanwijzingen, is De Wet hoogstwaarschijnlijk een teleurstelling, maar voor diegenen die genoeg hebben aan relevante vragen en kunnen genieten van het enthousiasme en engagement van een groep boeiende kunstenaars, is deze voorstelling een ware parel.