De hele maand december blikt enola terug op het afgelopen jaar met de interviewreeks DIT WAS 2013. Daarin laten we artiesten aan het woord die het jaar maakten of wiens plaat onterecht onopgemerkt de vergetelheid in dook.
Gracieus ouder worden, het is niet iedereen gegeven. Neem nu de mannen van Jimmy Eat World; ooit waren het gedreven college rockers die op het punt stonden de wereld te veroveren met Bleed American, een dijk van een album waarin sentimentaliteit en compromisloze rock elkaar naadloos aanvulden. Een kleine twintig jaar later blijkt er voor college rock geen plaats meer te zijn en wordt het voor de bandleden moeilijker en moeilijker om hun platen te verpatsen.
Jimmy Eat World is zowat het schoolvoorbeeld van een band die weigert te evolueren; een groepje vrienden die hun eigen sound vrij snel vonden en waarbij iedere vorm van muzikale vernieuwing halsstarrig werd vermeden. Het logische gevolg? Tanende verkoopcijfers en optredens waarbij dertigers en veertigers komen kijken naar een van de gloriebands uit hun jeugd. Jongere wolven zouden gruwelen van zo een fin de carrière. Voor Zach Lind (drum) en Rick Burch (basgitaar), hipsters op leeftijd, lijkt dat allemaal niet zo erg.
In een kort en soms moeizaam gesprek vertellen Lind en Burch over Damage, het album dat muziekliefhebbers anno 2013 deed beseffen dat Jimmy Eat World nog niet dood en begraven was. Een comeback was het niet, maar toch lijkt het alsof de band aan de vooravond van iedere release opnieuw aansluiting moet zoeken met het publiek. Of misschien iets minder subtiel verwoord; hoe vaak kan je een versleten product in een nieuwe verpakking stoppen? Zullen we gewoon even het aantal albums van de band tellen?
enola: Album nummer acht ondertussen en opnieuw voornamelijk nummers over een gebroken hart dat gelijmd moet worden. Hoe strookt dat met veertigers die ondertussen gelukkig getrouwd zijn?
Lind: “Zelfs wanneer je ouder bent, kan een gelukkige en gezonde relatie nog stuklopen, hoor. Iedereen heeft wel dat punt in het leven waarop de mensen rondom je gaan trouwen of aan kinderen beginnen of wat dan ook doen, terwijl jij zowat het gevoel hebt dat je stilstaat. Dat gevoel heeft weinig met leeftijd te maken, denk ik. Wanneer Jim (Adkins, zanger en frontman, nvdr) nummers schrijft, is het natuurlijk wel zo dat hij iets persoonlijks tussen de lijnen meegeeft, maar ik denk niet dat je het hele album als autobiografisch moet opvatten. Creatief gezien is het ook gewoon gemakkelijker om een plaat rond één bepaald thema te maken.”
enola: Akkoord, maar hoe realistisch is het om als oudere, volwassen man te zingen over puberproblemen?
Lind: “Erg realistisch, denk ik. Het gaat misschien niet over dingen die echt gebeurd zijn, maar de gevoelens die Jim weergeeft of probeert op te roepen zijn zeker niet beperkt tot een bepaalde leeftijd. De nummers op Damage gaan niet over onmogelijke dingen. Voor Jim is het als tekstschrijver erg eenvoudig om zichzelf in de schoenen van iemand anders te plaatsen, in die zin dat hij vaak schrijft vanuit een personage dat hij heeft bedacht. Wat ik er ook zo goed aan vind, is dat het Jim keer op keer lukt om de gevoelens van dat ene personage weer te geven op een erg brede manier, snap je? Iedereen begrijpt waar de nummers over gaan, er zit altijd wel iets in dat je op je eigen situatie kan toepassen.”
enola: Dus; de boodschap is er, maar als luisteraar bepaal je zelf de eigenlijke invulling?
Lind: “Ja, precies. Als je aan tien mensen vraagt waar onze nummers over gaan, krijg je erg verschillende antwoorden te horen. De herinneringen die je aan de nummers linkt, zijn voor iedereen anders. Als luisteraar is het perspectief dat je hebt nooit gelijk, maar wat jij in het nummer hoort, blijft altijd wel realistisch.”
enola: Hebben jullie iets te zeggen over de lyrics? Gebeurt het weleens dat Jim afkomt met iets dat jullie helemaal niet ligt?
Lind: “Voor alle duidelijkheid: als groep staan we achter Jim als songschrijver. We geloven in zijn kunnen en we hebben helemaal niet het gevoel dat hij nonsens schrijft. Wat hij op papier zet, is voor ons geen rotzooi. Ik denk dat we elkaar als groep zoveel mogelijk proberen te ondersteunen, maar het schrijven op zich is Jims ding. Persoonlijk; ik probeer als drummer bij ieder nummer te bedenken wat ik specifiek kan bijdragen. Hoe kan ik, via mijn instrument, het nummer beter maken? Of hoe kan ik de tekst muzikaal misschien versterken? Het is dus erg moeilijk om mij in te beelden dat de tekst mij niet zou liggen.”
Burch: “Ja, klopt. Jim is ook nog nooit op de proppen gekomen met iets dat wij te bizar vonden, of met iets dat net te ver van onze leefwereld afstond.”
Lind: “Bwa… Een aantal nummers in het verleden hadden voor mij toch wel wat vreemds. Ik bedoel dan niet dat ze tekstueel slecht waren, maar dat ik het moeilijker had om mij er iets bij in te beelden. Ik stel me gewoon vaak de vraag of het er iets toe doet. Weet je, Jim is de zanger; hij zingt al die teksten avond na avond. Hij moet zich er wat bij kunnen voorstellen. En als het voor hem werkt, des te beter.”
enola: Voor Damage gingen jullie ook opnieuw in zee met een platenlabel. Is het dan niet wat fout om jezelf te omschrijven als an independent band? Of mag ik die “independent” als eerder relatief interpreteren?
Lind: “Toen we de plaat maakten, lagen we nergens onder contract. Om een lang verhaal kort te maken; wij hebben de hele zooi betaald, waarmee ik bedoel dat de ontwikkelingsperiode volledig zelfstandig verliep. We hadden zelfs al een volledige tour uitgestippeld voor er sprake was van een label. Voor mensen die het hele verhaal niet kennen, snap ik dat het verwarrend is. Eerlijk; de productie van de plaat had niet meer independent kunnen verlopen, maar we hebben uiteindelijk voor een erg specifieke reden voor een label gekozen. Of ja, we zijn akkoord gegaan met een licentieovereenkomst voor één plaat.”
Burch: “Laten we zeggen dat we een distributeur met een groot netwerk nodig hadden. Iemand die concreet wist hoe een plaat in de winkel te krijgen. De samenwerking stopt ook na dit album. Noem het een zakelijke beslissing. Wij hebben allemaal een gezin; zij moeten ook eten en ergens kunnen slapen.”
enola: Hoe staan jullie als band dan ten opzichte van initiatieven zoals Spotify? Zoals ik het systeem begrijp, gaat het meeste geld naar de labels en niet naar de bands zelf. Hoe werkt dat dan bij jullie?
Lind: “Ik heb niets tegen Spotify, maar ik begrijp waarom anderen dat wel hebben. Ach, tegen dat hele concept ingaan is voor mij een beetje water naar de zee dragen. Het internet heeft zo’n grote invloed gehad op de muziekindustrie… Voor mij draait het er vandaag meer om dat je ervoor kan zorgen dat mensen naar je muziek luisteren; muziek verkopen is niet meer het belangrijkste, want je verdient er nog amper iets aan.”
enola: Vertel je dat dan ook aan beginnende bands die niet van de grond raken?
Lind: “Ik probeer het onderwerp te vermijden, omdat de meningen zo uiteenlopen. Spotify is het resultaat van de nieuwe manier waarop er vandaag naar muziek wordt geluisterd. Maakt dat het er makkelijker op om je brood als muzikant te verdienen? Nee, niet bepaald; maar toch. Hopelijk, als je een band echt goed vindt, doe je nog wel de moeite om die platen te kopen en naar optredens te gaan kijken.”
Burch: “Het is een moeilijk onderwerp omdat de grootste bron van inkomsten voor muzikanten wegvalt. Koop jij nog veel platen? Nee? Ja, kijk; zo is het nu eenmaal. Als band investeer je dan ook maar beter in andere dingen. Zorg voor strakke optredens, geef alles wat je hebt op een podium en overtuig dat publiek van je kunnen. In mijn ogen heeft Spotify er wat voor gezorgd dat de afstand tussen fan en band veel groter is geworden. Tien jaar geleden kocht je de plaat en ging je naar de show. Nu beluister je eerst al de nummers die je online vindt, en dan ga je misschien wel eens kijken naar een optreden. Er zijn veel meer tussenstappen. Maar inderdaad, niet het leukste onderwerp om als muzikant over te spreken.”
enola: Boodschap begrepen! Iets anders dan; hoe was het om weer met een producer te werken?
Burch: “Best aangenaam. Het was zeker niet de eerste keer, maar dat lijken veel journalisten wat te vergeten. Alain Johannes is ook gewoon een geweldige kerel met enorm veel verstand van zaken. Wat de aanpak rond het album betreft, en zeker ook de richting die we in gedachten hadden, kwamen we al snel overeen. Het was ook goed om iemand in de buurt te hebben die je hielp om het doel steeds voor ogen te houden. Wanneer je als muzikant een album opneemt, verlies je al snel het hele plaatje uit het oog. Je ziet door de bomen het bos niet meer, snap je?”
Lind: “Het was meer dan aangenaam, hoor; ik vond het super. Na de vorige twee platen hadden we eindelijk weer een andere manier van werken. We zaten niet constant opgesloten in onze eigen studio en er zat opnieuw een gestructureerde manier van werken achter de hele aanpak. Bij de vorige twee albums liep alles wat door elkaar terwijl Al nu voor een heus aanvalsplan zorgde; eerst dit, dan pas dat. Invented en Chase This Light kwamen heel ongestructureerd tot stand, iets wat ik vind dat je ook kan horen. Daar hadden we meer een combinatie van werkmethodes, denk ik; terwijl Damage, ook als plaat, een samenhangend geheel is.”
enola:Ik vind het erg interessant dat je aanhaalt dat de vorige twee platen minder samenhangend zijn. Je moet toegeven dat al jullie werk toch wat hetzelfde klinkt.
Burch: “Ja, exactly. We proberen ook niet om iets anders te maken. Je moet geen dubstep van ons gaan verwachten.”
Lind: “Je hebt gelijk, maar er zijn wel verschillen op andere vlakken. De manier waarop een nummer tot stand komt, bijvoorbeeld. We variëren graag met het productieproces, dat is ondertussen wel duidelijk. Voor dit album hebben we trouwens ook erg veel akoestisch geprobeerd; geen wereld van verschil, maar wel een andere aanpak. We denken er ook niet teveel over na, hoor. Is een nummer goed, dan is het goed. Dan gaan we niet zitten brainstormen hoe we er toch iets compleet anders mee zouden kunnen doen. Ik geef toe dat heel wat van onze nummers onderling inwisselbaar zijn. Het meeste van wat je op Damage hoort, zou perfect op Clarity passen, maar ik ervaar dat niet als iets negatiefs. We hoeven onszelf niet opnieuw uit te vinden, het is wel goed zo.”
