Heeft u al ooit gehoord van Lloyd Miller? De kans is groot van niet, tenzij u in de jaren zeventig in Iran hebt gewoond, want daar presenteerde deze Amerikaan toen zeven jaar lang een populaire variété show op prime time televisie onder de naam Kurosh Ali Khan.
Het is echter waarschijnlijk beter dat u de man leert kennen door zijn muzikale uitspattingen, en in dat opzicht is zijn recente samenwerking met The Heliocentrics op Strut (de promoversie die wij kregen, is ongetiteld, maar op internet zien we vaak de titel OST en een lichtjes verschillende tracklist opduiken) een goede introductie tot de interessante muzikale wereld die hij zich eigen heeft gemaakt door zijn fusie van westerse jazz en oosterse klanken. Eigenlijk moeten we Dr. Lloyd Miller zeggen, want in 1999 behaalde hij een Ph.D in etnomusicologie aan de Universiteit van Utah met een diepgravende studie over Iraanse volksmuziek (gepubliceerd onder de naam Music And Song In Persia : The Art Of Avaz).
Zijn achtergrond toont wel wat gelijkenissen met Mulate Astatke, de Ethiopische etnomusicoloog annex componist/bandleider die na een hele carrière in de marge van de jazz vorig jaar plots stukken populairder werd door zijn samenwerking met The Heliocentrics als deel van de Inspiration Information reeks op Strut. Of het met Miller gelijk zal lopen weten we niet, maar kwalitatief zit deze samenwerking alleszins in even hoge regionen en al wie kon genieten van Inspiration Information kan Lloyd Miller & The Heliocentrics (of OST zo u wil) dan ook blindelings aanschaffen.
Nochtans baseren Astatke en Miller zich wel op verschillende muziektradities, Astatke op Ethiopische en Caribische en Miller voornamelijk op Midden-Oosterse en Zuid-Oost-Aziatische volksmuziek (grosso modo het gebied tussen Iran en Indonesië). Wat ze gemeen hebben is hun achtergrond in de jazz en de eigenzinnige fusion die ze tot hun trademark gemaakt hebben. Net als bij Astatke zijn de vroege platen van Miller, waarin hij Afghaanse en Perzische volksmuziek aan jazz koppelde, trouwens extreem kostbare collector’s items.
Lloyd Miller heeft zich naast de algemene tonale en ritmische karakteristieken van de Perzische muziek ook bezig gehouden met het aanleren van een aantal van de instrumenten die in die tradities worden gebruikt. Naast piano en vibrafoon speelt de man hier namelijk ook santur (een soort dulcimer), dutar (een Iraans compromis tussen een sitar en een oud) en nog wat andere instrumenten waarvan we helaas de namen schuldig moeten blijven wegens erg karige internetinformatie. De man gebruikt ook zijn stem in "Lloyd Lets Loose" waarin hij een stevige rant tegen het kapitalisme inzet. Klagen over de jeugd/muziek/cultuur van tegenwoordig kan deze 72-jarige immers als de beste, zoals u ook kan merken wanneer u "for those about to rock, we condemn you" eens googlet.
Met The Heliocentrics heeft hij echter een hoopje jonge enthousiastelingen als backing band gevonden, en de uitstekende muzikale interactie laat horen dat hij hier toch wel gelijkgestemde zielen heeft gevonden die zich duidelijk niet (of toch niet hier) inlaten met "jumpy ugly obnoxious rock junk that has permeated the whole world like leprosy". Neen, hier krijgen we cool jazz gemengd met vreemde tonen, vage oosterse melodieën en stuwende ritmes, zoals we dat kennen van The Heliocentrics, al laten ze hun funkneigingen hier grotendeels achterwege. Grooven doet de muziek nog wel, maar de nadruk wordt meer gelegd op de sfeerschepping. Een hoogtepunt in dat opzicht is "Bali Bronze" waarin Indonesische gamelans worden aangewend voor een sfeervol stuk dat wel wat naar het werk van Lou Harrison neigt. Een andere uitsteker is "Rain Dance", waarin met Indische grooves geëxperimenteerd wordt.
Echt catchy gerief is deze Lloyd Miller & The Heliocentrics niet en de meeste tracks klinken vrij gelijkaardig. Maar voor wie houdt van de muziek van pakweg Pharaoh Sanders, Alice Coltrane of het recentere werk van The Souljazz Orchestra is het een uitstekende toevoeging aan de platenkast.
