Eindelijk. Na jaren kan de van ruis uit elkaar vallende, en niet meer over een afspeelapparaat beschikkende VHS-tape de deur uit: de Unplugged van R.E.M. is op cd verschenen. Ohja. Klein nadeel. Je moet er hun tweede unplugged ook bijnemen.
R.E.M. is immers de enige band die twee keer een Unplugged-sessie voor MTV opnam, in 1991 en in 2001. Die jaartallen blijken, achteraf bekeken, redelijk symbolisch. Ten tijde van de opname in ’91 lag Out Of Time enkele weken in de winkelrekken en was “Losing My Religion” stevig op weg het meest gedraaide nummer op de radio te worden. Tien jaar later was R.E.M. echter een geamputeerde band die op zoek was naar zichzelf sinds het vertrek van drummer Bill Berry vier jaar eerder. R.E.M zat in 2001 stevig in een midlifecrisis, met lamlendige platen als gevolg. En een Unplugged die een pak minder indruk maakte dan de eerste.
Want daar hoeven geen doekjes om gewonden worden: die aprildag in 1991 waren de kersverse popsterren niet minder dan groots, zoals blijkt uit openingsduo “Half A World Away” en “Disturbance At The Heron House”, twee songs die de toon zetten voor wat komen gaat: ernst, verdriet, maar ook speelsheid, een kant die R.E.M. in een latere fase uit het oog zou verliezen of bij momenten te ver zou laten doorschieten, tot onnozelheid de bovenhand nam.
Maar 1991 dus, toen de wereld in elkaar plofte op een zondagochtend (“Belong”), waar Mike Mills met zijn prachtige backings de song naar grootste hoogten stuwt om vervolgens — is het ernst of een grap, na 23 jaar is het nog niet duidelijk — een best te pruimen versie van “Love Is All Around” met Stipe als achtergrondzanger neer te zetten. Of neem “Fretless”, dat pas een hele tijd na de opname zal verschijnen als B-kantje van “The Sidewinder Sleeps Tonight”. Het nummer is een beetje een buitenbeentje in de R.E.M.-catalogus, maar gaat desalniettemin tot op het bot.
Zelfs een niemendalletje als “Endgame” past wonderwel in de puzzel, en wanneer het uitgeklede “Its The End Of The World As We Know It” langskomt, is het moeilijk een gelukzalige glimlach te onderdrukken. Anders is het gesteld met sessie nummer twee, waar het zoeken is naar lichtpuntjes in de duisternis.
Het wonderlijke “Electrolite”, zo’n nummer dat altijd goed is voor instant heimwee naar een onbestemde tijd en plaats — L.A.? De jeugd? — is er gelukkig zo eentje, en het naakte “The One I Love” knijpt heel zachtjes de strot dicht. Met “Find The River” en “Cuyahoga” worden nog twee parels uit de back catalogue gelift, al is het “Country Feedback” dat de release van deze tweede sessie verantwoordt. R.E.M. neemt zijn tijd om het nummer te laten opbouwen en inwerken, smokkelt een stuk “Like A Rolling Stone” in het werkstuk en toont dat zelfs in donkere dagen de groep zo zijn kwaliteiten heeft.
Op het tweede schijfje valt helaas heel wat minder materiaal aan te treffen (“I’ve Been High”, “I”ll Take The Rain”, “Sad Professor”, het lamlendige “Daysleeper”, you name it).
R.E.M. is een van die bands die nog flink wat materiaal in de kluizen hebben liggen. Dat dat niet allemaal aan dezelfde kwaliteitseisen voldoet, is niet meer dan logisch, maar als de komende jaren de sluizen open zouden gaan, worden hopelijk toch enige selectiecriteria gehanteerd.
