Delta RM Records, 2008
Een afdaling in het hoofd van John Zorn? Zorg dan dat u genoeg
klimhandvaten, touwen, kniebeschermers en helmen met verlichting
bij hebt. De immer creatieve geest van de New Yorkse
saxofonist/componist/arrangeur bulkt namelijk van de verraderlijke
grotten en spelonken die zelfs bij ervaren speleologen het zweet
langs de bilnaad doen lopen. De duivel-doet-al van de avantgarde
baarde de voorbije jaren met ‘Moonchild’, ‘Astronome’ en ‘Six
Litanies For Heliogabalus’ al een demonische drieling van
ijzingwekkende improvisatie en gefocuste teringherrie. “Powerful
secrets are revealed through intensity and extremes of experience”,
luidde het credo toen. Met zijn ‘Book of Angels’ bewijst de
muzikale omnivoor echter dat de onthulling van geheimen evenzeer in
zwoel exotisme en sensuele romantiek schuilt. Zo druipt er geen
kots, speeksel en gal van ‘Xaphan’, het door Secret Chiefs 3
gearrangeerde negende deel van de imponerende reeks, maar dansen de
sierlijke composities als buikdanseressen rond de toonladder. Een
potje zakdoekje leggen met Shererazade in Zorn-land, zo u
wil!
Het tweede Masada Songbook ofte ‘The Book of Angels’ bestaat uit
een 300-tal composities die Zorn deze eeuw neerpende. In plaats van
de nummers toe te vertrouwen aan Masada, ’s mans fantastische
jazzkwartet, nodigde de immer onvoorspelbare sjamaan andere
muzikanten uit om de composities naar hun hand te zetten. Zo
betekende het ‘Book of Angels’ voor o.a. gitarist Marc Ribot en
cellist Eric Friedlander al een bijbel vol muzikale schatten, een
heilig schrift dat het beste in deze geïnspireerde virtuozen naar
boven haalde. In dit negende deel is het aan Secret Chiefs 3 om
zich een weg te banen door enkele composities uit deze muzikale
liturgie. Onder leiding van meester-arrangeur Trey Spruance brouwen
de muzikanten uit de Bay area, Los Angeles en Seattle een
eclectische smeltkroes van stijlen die nergens gaat schiften. Op
‘Xaphan’ dansen swingende zigeunermuziek, Arabische melodieën,
funk, exotica en subtiele elektronica de limbo zonder ook maar even
onder de lat door te gaan. Contradictorisch, zegt u? Zeker, maar in
de wereld van Zorn en Secret Chiefs 3 is alles mogelijk.
Van contrastwerking lusten John Zorn en de zijnen namelijk wel pap.
Zo zijn de namen van de verschillende volumes uit de ‘Book of
Angels’-reeks ontleend aan de demonologie, maar door de sierlijke
elegantie en balsemende accenten gaat het nomen est omen-principe
bij ‘Xaphan’ alvast niet op. Of toch wel? Ondanks het exotische
karakter van de muziek wordt er door Secret Chiefs 3 namelijk
gemusiceerd alsof de duivel hen op de hielen zit. Xaphan is een van
de gevallen engelen met een blaasbalg als embleem en op deze plaat
wakkert de demon volop het artistieke vuur aan. Tijdens opener
‘Sheburiel’ spuwen Secret Chiefs 3 namelijk onmiddellijk al een
steekvlam van oosterse melodieën, speelse percussie en
elektonicakruimels onze richting uit.
Ook in composities als (even die tongspieren stretchen)
‘Akramachamarei’, ‘Kemuel’ en ‘Omael’ profileren Secret Chiefs 3
zich als bevlogen slangenbezweerders. Met zwierige strijkers,
vingervlug gitaargetokkel en bezeten orgelpartijen spelen de
muzikanten kat en muis met ons innerlijke beest tijdens enkele
x-rated Arabian nights. De interactie tussen de musici is subliem
en de multi-instrumentale salvo’s worden afgevuurd zonder dat het
geheel ook maar een seconde naar overdaad ruikt. Luister
bijvoorbeeld naar de sierlijke souplesse waarmee strijkers en
gitaren als sluiers over engelenstemmen gedrapeerd worden tijdens
‘Hamaya’ alvorens een stel etterende mee-eters van roestige noise
ons weer met de beide voetjes op de grond neerpoten.
Ondanks zijn veelgelaagdheid en complexiteit is de muziek op
‘Xaphan’ dus nergens geforceerd of pompeus. Voor een song die
definities overstijgt, klinkt ‘Barakiel’ met zijn bloedmooie, met
sirenengezang afgeboorde gitaarmelodie zelfs toegankelijk en
eenvoudig. Zelfs wanneer tijdens ‘Bezriel’ stevige rock, jazz en
grillige zigeuneraccenten als saters in een wijwatervat worden
gesmeten, wordt vindingrijkheid steeds aan speelplezier en
betovering gekoppeld (eat that, The Mars Volta).
‘Xaphan’ is zonder meer een hoogtepunt uit de verbazingwekkende
‘Book of Angels’-reeks. Secret Chiefs 3 spinnen gretig garen bij de
zorgvuldig uitgewerkte composities van Zorn, maar het zou blasfemie
zijn om de prestatie van deze muzikale nomaden te geringschatten.
De manier waarop dit combo een breed scala aan klankkleuren en
bedwelmende stijlen in de dynamische composities verwerkt zonder ze
onder hun eigen gewicht te doen bezwijken, is ronduit imponerend.
Trey Spruance en co zijn op ‘Xaphan’ duidelijk high on
ideas en ze spelen op de top van hun kunnen. Essentieel
luistervoer!
http://www.secretchiefs3.com
http://www.myspace.com/secretchiefs3
