Weinig tekenaars hebben op tegelijk zo treffende en groteske wijze de VS van de late twintigste eeuw in beeld gevat als Derf Backderf. Of het nu het huiveringwekkend relaas is van zijn schooltijd met seriemoordenaar in de dop Geoffrey Dahmer, de punkrockscene van Ohio of de Kent State Shooting: Derf en zijn donkere inkt blijken uiterst efficiënt om de disfunctionele samenleving die de VS in se zijn op papier weer te geven. Met True Stories, efficiënt vertaald als Waar gebeurd, doet de Amerikaan er nog een schep bovenop.
Dat hij een observator met scherpe blik is, mag blijken uit het werk van Backderf. In zijn nieuwste worp, die eigenlijk put uit oud werk, deelt Derf zijn blik op de wereld als nooit tevoren. Onder de noemer The City publiceerde hij immers jarenlang strips in verschillende kranten en tijdschriften in de VS, in de tijd dat dergelijke bedrukte bundels papier nog door jonge, hippe vogels gelezen werden ter lering en vermaak. Het werk slaat de brug tussen Derfs jonge jaren in de punk en de tijd van de grunge tot het tijdperk van het live-updaten op sociale media tijdens geboortes.
Het samenbrengen van materiaal dat verspreid over zoveel jaren werd geproduceerd, geeft het boek het karakter van een mixtape. Je wandelt door een diversiteit aan stijlen, ziet Backderf groeien als stilist en tekenaar, waarbij het vooral opvalt dat de tekenaar in de eerste plaats op zoek was naar een efficiënt perspectief.
Inhoudelijk biedt Waar gebeurd net zo goed een uiteenlopende mix. Soms gaat het er bijzonder neurotisch aan toe, af en toe lijkt het nergens op te slaan, maar na een tijdje ontdek je als lezer patronen, wordt de wereld waarin je door Backderf gedropt werd ontsluierd. En wat je aanschouwt, is verre van fraai. De wereld die door Backderf vormgegeven werd, is immers gebaseerd op een reële plaats: de Verenigde Staten van Amerika waarin de sociale afbraak op kruissnelheid gekomen is.
De sociale ongelijkheid die toeneemt, consumentisme dat een hoge vlucht neemt: in kleine observaties legt Backderf vast wat dat met een mens doet. Bij momenten is het pijnlijk confronterend, zoals de ruim dertig jaar oude tekening waarin iemand apathisch reageert op berichten over de klimaatopwarming. En dan komt er 9/11 bovenop, die mokerslag die de arrogantie van hyper-patriottistische inwoners omzet in paranoia en meer dan een inwoner de pedalen doet verliezen. Het was vast niet z’n bedoeling, maar met Waar gebeurd biedt Backderf een indrukwekkende schets van een land op weg naar Trumpisme.
Dat de humor in Waar gebeurd dan ook eerder wrang is, hoeft niet te verbazen. Een grote grapjas zal Backderf sowieso nooit worden. Het aantal echt belegen grappen blijft ook ditmaal beperkt, het seksisme is eerder functioneel en het aanhoudend op de korrel nemen van de koffiebarcultuur kan zowel gemakzuchtig als visionair genoemd worden. Hoe dan ook, de strips van Backderf zijn net zo meerduidig als de wereld waar ze een afspiegeling van zijn. De onhebbelijkheden van mensen, hun alledaags racisme, de overspannen samenleving die de VS is: het is huilen met de pet op, maar op wonderlijke wijze weet Backderf het allemaal samen te kneden tot een bijzonder lezenswaardig boek.
