Silvester trapt 2022 op gang met een stapeltje boeken over de Tweede Wereldoorlog. Er is niet alleen een reeks over de landing in Normandië, ook het Getto van Warschau en de Poolse verzetsheldin Irena Sendlerowa krijgen de nodige aandacht. Dat laatste gebeurt met het indrukwekkende Irena, waarvan het eerste deel nu eindelijk in het Nederlands beschikbaar is.
De herinnering aan de Tweede Wereldoorlog op een correcte manier levend houden, is een van de grote uitdagingen waar historici, en bij uitbreiding leerkrachten en auteurs, vandaag mee geconfronteerd worden, nu oorlogsjaren in ijltempo in de achteruitkijkspiegel kleiner worden. Dat zulks geen makkelijke klus wordt, werd recent pijnlijk duidelijk bij het opduiken van de Jodenster op anti-corona-demonstraties. Hoewel strips de wereld niet zullen redden, is het bijzonder knappe Irena een voorbeeld van hoe de geschiedenis op een boeiende manier voor nieuwe generaties in beeld gebracht kan worden.
Jean-David Morvan, in ons taalgebied vooral bekend als scenarist van de reeks Konvooi, werkte een verhaal uit rond Irena Sendlerowa, de Poolse verzetsstrijdster die het leven van talloze joodse kinderen redde. Samen met Séverine Tréfouël en David Evrard toog hij aan de slag om het verhaal van Irena in een strip voor het brede publiek te gieten.
Zulks is geen eenvoudige taak. De gebeurtenissen in het Getto van Warschau getuigen van zo’n ontzettend grote onmenselijkheid dat er bijna gevochten moet worden met een instinctieve reflex om kinderen af te schermen van dergelijke gruwel. Door echter iemand als Irena Sendlerowa als hoofdpersonage te belichten, weten de auteurs de nadruk te leggen op de hoop: zelfs in de meest ondenkbare omstandigheden is er iemand die tegen de stroom in gaat en daarmee, in dit geval, het ene leven na het andere redt.
Nadat de nazi’s de Joden van Warschau en omgeving in een kleine wijk van de stad samen gedreven hadden, brak voor hen een periode van rampspoed aan. Het getto, niet meer dan een tot gevangenis omgevormde stadswijk, had te kampen met ondervoeding en overbevolking, wat een tsunami aan gezondheidsproblemen veroorzaakte. Een van de weinige buitenstaanders die toegang had tot het getto, was de jonge Irena, medewerkster van de afdeling Welzijnswerk. Irena brengt, in de mate van het mogelijke, voedsel naar de bewoners en probeert hen zo goed en zo kwaad mogelijk bij te staan. Ze heeft daarbij, nadat de moeder van een jong kind overlijdt, vooral oog voor de jongste bewoners. De kinderen in het getto staan immers dagelijks oog in oog met een existentiële strijd: gaat er voldoende voedsel zijn om de dag door te komen? Is er bescherming tegen kou en ziekte? Lukt het om onder de radar van de SS’ers te blijven, die immers geen aanleiding nodig hebben om een willekeurig leven te beëindigen?
Bij Irena rijpt het plan om niet alleen ter plaatse hulp te bieden, maar ook om kinderen uit het getto te halen. Met een flinke dosis lef en enkele handigheidjes, lukt het haar om grote hoeveelheden kinderen naar buiten te smokkelen en te zorgen dat ze onderdak krijgen bij katholieke gezinnen, waar ze onder een nieuwe identiteit een enigszins normale kindertijd kunnen beleven. Bovendien zet Irena een systeem op poten waarmee, na het einde van de oorlog, de kinderen en hun ouders met elkaar herenigd kunnen worden.
Ondanks het volwassen thema, is Irena ook gericht op jonge lezers. Wie een jaar of tien, elf is, zal mogelijk lichtjes verbijsterd zijn door de inhoud van het boek, maar ooit komt die confrontatie met de waanzin van de volwassen wereld en diens geschiedenis. De auteurs van Irena hebben getracht een en ander op een bevattelijke manier weer te geven evenwel zonder zaken te verbloemen of te vervallen in kinderachtigheden. Die moeilijke evenwichtsoefening wordt op indrukwekkende manier volbracht, met een zeer fraaie mini-reeks als resultaat.
