Bijna hadden ze er de brui aan gegeven. Maar de Britse shoegaze-postpunkers van The Twilight Sad herwonnen het vertrouwen in de toekomst toen ze met The Cure de hort op konden trekken. Gelukkig, want met It Won/t Be Like This All The Time leveren ze opnieuw een knappe plaat af die er emotioneel stevig op inhakt. Stof genoeg voor een gesprek.
enola: Het is vijf jaar geleden dat Nobody Wants to Be Here and Nobody Wants to Leave uitkwam. Voelt dat aan als een lange tijd?
James Graham (zang):”Aan het einde van de tour voor dat album, kregen we de kans om in het voorprogramma van The Cure te spelen, waardoor we nog een jaar extra onderweg waren. Waar ik uiteraard niet over klaag (lacht). Maar dat zorgde er wel voor dat we vier jaar op de baan waren. Daarna hadden we wel wat tijd nodig om weer een normaal leven te leiden. We schrijven alleen muziek als we iets hebben om over te schrijven, en we hadden wat tijd nodig om opnieuw in de realiteit te komen. Ik hou van touren, maar het is een heel ander leven, een beetje een waas. Ik schrijf alleen als ik thuis ben.”
enola: Hoe kom je thuis van zo’n lange tour, zeker in het voorprogramma van The Cure?
Graham:”Die hele tour voelde surreëel aan. Het was echt wel een hoogtepunt in mijn leven, en in ons bestaan als groep. Dan kom je thuis en vraag je je af of het wel allemaal echt gebeurd is, of het geen droom was. Ik had nooit verwacht dat dit zou gebeuren. Maar ook dan moet je proberen terug te keren naar het normale leven: weer naar de supermarkt gaan, enzovoort. Het heeft wel een tijdje geduurd voor ik uit die roes was.”
enola: Ik vind het heel mooi hoe Robert Smith ondanks zijn leeftijd en zijn status groepen blijft ontdekken en steunen.
Graham:”Hij houdt gewoon ontzettend veel van muziek. Hij kwam ook vaak kijken en zei dan wat beter kon. Hij is fantastisch en geeft zoveel. Hij zoekt nog steeds overal inspiratie: in muziek, in wat er gaande is in de wereld. Een artiest waar je je zo verbonden mee voelt je vriend mogen noemen, is fantastisch. Robert Smith heeft ons meer geholpen dan hij ooit zal beseffen. Hij heeft ook veel advies gegeven over de nieuwe plaat, en ook daar zullen we hem eeuwig dankbaar voor zijn.”
enola: Ik vind vooral “The Arbor” een zekere The Cure-invloed hebben.
Graham:”Toen we Robert Smith die song lieten horen, zei hij dat hij ernaar uitkeek 6-snarige bas te spelen op de remix (lacht). Ik denk dat als je zoveel tijd doorbrengt met een groep, je onbewust veel opneemt. The Cure is sowieso altijd één van mijn favoriete bands geweest. We zijn altijd Cure-fans geweest, maar nu meer dan ooit.”
enola: Jullie zijn nu meer dan een decennium actief. Hoe is de dynamiek tussen jou en Andy (MacFarlane, gitarist, ml.) in de tussentijd veranderd?
Graham:”We zijn nog altijd beste vrienden. Voor mij geldt dat toch, ik weet niet of dat voor hem ook zo is (lacht). De laatste jaren zijn we nog closer geworden. We hebben het met dit album ook anders aangepakt. Normaal schrijft hij muziek, en dan schrijf ik mijn lyrics, stuur ze terug en maken we de song af. Nu zijn we opnieuw zo begonnen, maar toen besliste Andy alle muziek te deleten zonder het me te vertellen (lacht). Hij heeft mijn vocals behouden, maar werkte dan de muziek daarrond uit. We zijn dus eigenlijk van rol gewisseld. Neen, de dynamiek tussen Andy en mij is nooit beter geweest.”
enola: En was het moeilijk voor de andere, nieuwere leden van de groep om een plaats te vinden in die dynamiek?
Graham:“Johnny (Docherty, bas) en Brendan (Smith, keyboards) hebben in mijn ogen altijd in de band gezeten, maar nu hebben we nog meer samen aan de songs gewerkt. Dat was nog nooit gebeurd. Het voelt heel goed te kunnen zeggen dat Johnny en Brendan echt een belangrijk deel van de groep zijn nu.”
enola: De eerste song die jullie uitbrachten was “I’m Not Here [Missing Face]”. Het nummer geeft je echt het gevoel naar iemand te luisteren die vastzit in zijn eigen hoofd.
Graham:“Dat gevoel van niet uit je hoofd te geraken, klopt zeker heel hard. Ik had niet zo’n hoge dunk van mezelf op het moment dat ik dat schreef (lachje). Toen Andy me de muziek voor dat nummer stuurde, zat ik juist in de auto te malen: “Waarom doe je dit, waarom blijft je dit doen, waarom blijf je jezelf dit aandoen?”. Ik begon gewoon te zingen, en dat is de coda geworden. Van daaruit ben ik dan vertrokken voor de rest van de tekst. “I’m Not There” is deels zelfmedelijden, maar het is ook een heel directe, eerlijke song.”
enola: De mantra-achtige zang draagt ook heel erg bij aan die sfeer van vastzitten.
Graham:“Ja, dat is zeker wat ik wilde oproepen in de strofes, ik ben blij dat het overkomt. In het refrein probeer ik mezelf in te praten dat het oké is je soms zo te voelen. Voor mij is die song de realisatie en de erkenning dat die gevoelens nooit weggaan. Sinds we die song hebben uitgebracht, heb ik ook al veel reactie gekregen van mensen die zich ermee verbonden voelen en zich erin herkennen.”
enola: Het nummer zit ook letterlijk in het midden van de plaat. Bewust?
Graham:“Deels denk ik van wel. Het voelde in ieder geval aan als het middelpunt. “I’m Not Here” vat goed het algemene verhaal van de plaat, zowel muzikaal als tekstueel. Ook in de andere nummers is vaak een persoon aan het woord die wel aansluiting wil vinden bij anderen, maar daar niet in slaagt. Sommige dingen die ik aan mijn omgeving niet kwijt kan, kan ik wel via muziek uiten. Dat is goed op een bepaalde manier, om dingen gezegd te krijgen waar dat anders niet gaat. Ik heb veel geluk dat ik de groep heb, en de mogelijkheid om muziek te schrijven om die dingen uit mijn systeem te krijgen.”
enola: Schrikken sommige mensen uit je omgeving dan soms over je teksten?
Graham:“Mijn familie steunt me heel hard in wat ik doe. Ze beseffen dat ik dit heel hard nodig heb. Ze hebben de nieuwe plaat wel nog niet gehoord, dus dat jaagt me wel wat angst aan. Hopelijk ziet iedereen gewoon dat het beter is dat ik die dingen luidop zeg dan dat ik ze voor mezelf houd. Ik denk dat mijn familie wel snapt dat erover zingen mij helpt, en dat het anderen kan helpen. Maar het blijft beangstigend.”
enola: En ben je soms zelf verbaasd hoe je gevoelens zich naar buiten vertalen in een tekst?”
Graham“Er is een song op de nieuwe plaat, “Girl Chewing Gum”, wat zeker de donkerste song is die ik ooit geschreven heb. Maar ik moést het doen. Ik moest die woorden zingen, ze niet voor mezelf houden. Veel van de nieuwe nummers zijn zo: veel directer en persoonlijker.”
enola: In “Vtr” heb je de spanning tussen “No love too small” en “I won’t be surprised if it kills us all”
Graham:“Die eerste zin is sowieso een van de meest hoopvolle dingen die ik ooit geschreven heb (lachje). Maar blijkbaar moest ik die hoop daarna toch weer de nek omwringen.”
enola: Als je een song directer, minder metaforisch maakt, is het dan moeilijker om ze live te brengen?
Graham:“Ik had het niet verwacht, maar ik heb na onze tournee in de herfst gemerkt dat het toch een uitdaging is. Meer dan bij onze vorige albums. Dat heeft misschien wel te maken met de directheid van de teksten. Ik verberg me niet meer. Maar ik ben blij dat ik het gedaan heb. Het voorbije jaar heb ik heel hard beseft dat je moet praten over dingen, dat ík moet praten over dingen, mijn hart luchten. Anders brand je op. Mensen komen ook met heel persoonlijke verhalen naar me toe na optredens. Ik had nooit gedacht dat onze muziek zoiets kon bereiken (lachje). Het legt gewicht op je schouders, maar het voelt ook fijn om te weten dat je mensen kan helpen.”
enola: Hebben die gesprekken en die tour ook geholpen met hoe je zelf met de songs omgaat?
Graham:”Ik weet het niet (twijfelachtige lach). Het voelt goed aan die songs te brengen en er over te praten met fans, maar tegelijk doe je het wel élke avond. Het is evenzeer een uitdaging als dat het me helpt. Je kan er ook te ver in gaan. Soms moet je een stap terugnemen. Zoals met alles in het leven moet je een balans vinden, ook daarin.”
enola: Heeft het besef dat je opener moet zijn ook te maken met wat er gebeurd is met Scott Hutchison (zanger van Frightened Rabbit en goede vriend van The Twilight Sad, die vorig jaar uit het leven stapte)?
Graham:”Ongetwijfeld. We spelen nu elke avond “Keep Yourself Warm”, en we gaan dat ook proberen blijven doen. Dat zorgde voor veel emotie de voorbije concerten. In de nasleep van wat er gebeurd is, heb ik veel tijd doorgebracht met vrienden en met de band. We zijn veel opener geworden tegenover elkaar. Wat er gebeurd is met Scott heeft ons dichter bij elkaar gebracht. Ik wou natuurlijk dat het niet gebeurd was, ik wenste dat we sowieso dichter bij elkaar waren gekomen. Maar het is wél gebeurd, en het is heel moeilijk geweest. Ik leer in elk aspect van mijn leven dat dingen voor jezelf houden niet goed is, tenzij het echt een diep geheim is. Praten met elkaar en zaken met elkaar delen is belangrijker dan ooit voor mij.”
enola: En heeft het spelen van “Keeping Yourself Warm” misschien geholpen om in het reine te komen met de dood van Scott?
Graham:”Misschien. Ik denk sowieso niet dat ik al verwerkt heb wat er gebeurd is. Ik heb het nummer nog nooit volledig kunnen spelen zonder aangedaan te zijn. Maar dat is oké, en ik vind het oké te tonen aan mensen dat ik aangedaan ben. De reden dat we dat nummer spelen is zodat het deel van het publiek dat de muziek van Scott niet kent, hem misschien ontdekt. Dat ze ontdekken wat een fantastisch persoon hij was en wat voor fantastische muziek hij maakte. En misschien zijn er mensen in de zaal die van Scott en zijn muziek houden, dan kunnen ze naar ons komen en zijn woorden met ons zingen. Ik heb me afgevraagd of het wel juist was dat nummer te zingen, en of we het elke avond moesten doen. Maar ik denk dat we het juiste doen. Het maakt elk optreden zwaarder, maar als het mensen helpt, dan is het dat waard.”
enola: Naast een label deelden Scott en jij ook een heel emotionele aanpak in jullie muziek.
Graham:”Ja, dat was iets waar we ons heel hard verbonden in voelden. We praatten veel over onze muziek, en we voelden dat we veel gemeenschappelijk hadden. Soms joeg me dat wel angst aan: ik maak muziek om dingen te verwerken, en Scott deed dat ook. Maar ik weet niet of het hem geholpen heeft. Wat mij dan weer aan mezelf deed twijfelen: ‘Is wat ik doe wel goed voor mij?’ Maar sinds zijn dood weet ik zéker dat ik dit nodig heb. Uiteindelijk heb ik vooral veel goeie herinneringen aan Scott. We hebben veel goeie tijden gehad. We lulden ook niet de hele tijd over muziek. We voelden elkaar daarin aan, zonder expliciet te zijn. We hadden gewoon een goeie tijd samen. Ik mis die goeie tijden nog elke dag, en het doet pijn te weten dat die niet meer gaan terugkomen. Wat wij nu moeten doen, is over hem blijven praten, en aan mensen laten weten wat voor goed mens en muzikant hij was.”
enola: Jullie muziek wordt vaak als duister bestempeld. Toch heerst er op optredens van jullie nooit een depressieve sfeer, noch in het publiek noch op het podium. Eerder een gevoel van catharsis bijna.
Graham:”Ja, dat denk ik ook. Ik krijg dat gevoel ook heel sterk van het publiek. Ik ben een heel ander iemand op het podium dan ernaast, en ik denk dat ik op zich een vrij positief persoon ben. Niet geheel gelukkig, maar vrij gelukkig. Dat anderhalf uur op het podium is een manier om mijn hart te luchten. En dat gevoel krijg ik ook van het publiek. Zeker bij onze meest recente optredens. Onze optredens zijn intens, maar niet deprimerend. Het voelt bijna euforisch aan, om even een vreselijk woord te gebruiken. Misschien zou het donker moeten zijn, gezien de muziek die we maken (lacht). Maar het voelt aan als méér dan dat.”
enola: Je bent ook heel extravert op het podium. Is dat iets dat je altijd gehad hebt, of is dat gegroeid doorheen de jaren?
Graham:”Ik ben altijd wel een beetje zo geweest, maar ondertussen heb ik op zoveel podia gestaan dat ik nu wel comfortabeler ben dan ooit tevoren. Tegelijkertijd ben ik nooit helemaal op mijn gemak (lachje). Ik voel me nog altijd hetzelfde als toen ik de eerste keer onze nummers voor een publiek zong. Ik weet niet of ik er gewoon aan geworden ben, maar ik geniet er wel van. Soms bekijk ik foto’s van onze optredens en vraag ik me af wie die gast op het podium is. Ik herken mezelf niet echt, eerlijk gezegd. Het is niet alsof ik een personage speel, maar er is gewoon een kant van mij die er pas uit komt als we spelen. Het is een beetje Jekyll en Hyde. Wat een beetje raar is (lacht). Ik kan het niet goed uitleggen, eerlijk gezegd. Misschien is dat ook het gewicht van de dag dat zijn weg naar buiten moet vinden.”
