Bleu, blanc, rouge: de kleuren van de Franse vlag, een fenomenale trilogie van de Poolse cineast Krzysztof Kieslowski en sedert kort ook een uitgave van francofiel Bart Van Loo. Na diens lijvige Frankrijktrilogie en het voor fans onontbeerlijke Chanson alweer een boek om te koesteren?
Hoewel Bart Van Loo nog geen handvol publicaties op zijn naam heeft staan, waren de critici ongewoon gul met superlatieven in hun besprekingen over zijn twee eerdere grote projecten. De een schreef dat de Frankrijktrilogie een bekroning zou kunnen zijn voor een levenswerk, en dat terwijl Van Loo met 1973 als geboortejaar absoluut nog niet aan stoppen denkt. Elders was dan weer te lezen dat de stijl bijna jaloersmakend goed in elkaar steekt, waardoor de lezer in het werk opgaat met een genoegen dat grenst aan afgunst. Nochtans is een dergelijk commentaar niet evident voor iemand die zich bezighoudt met het schrijven van non-fictie. Zo vertelde Van Loo in Chanson de geschiedenis van het Franse lied, waarbij hij zich niet alleen toonde als een notoir kenner, maar ook verbanden legde en het hele boek met een oer-Franse saus besprenkelde, kwestie van niemand te laten vergeten dat het hier als het ware om de muzikale roots van een nog levende cultuur gaat. In de Frankrijktrilogie koppelde Van Loo anderzijds het persoonlijke aan het grotere plaatje van de Franse geschiedenis of datgene dat “de geest van het volk” uitmaakt. Wat maakt de Fransman nu eigenlijk tot een Fransman, wat zijn de typische clichés rondom dat volk en hoe zijn die ontstaan, …? Op die piste gaat Van Loo verder in Reis door Frankrijk in 80 vragen: een boek dat, zoals de titel belooft, een heel aantal vragen voor de lezer beantwoordt.
Van Loo is zonder meer de persoon bij uitstek om zich op dit soort ludieke projecten te storten. Meer dan een praktische gids om het land door te komen, is dit een echt een amusant weetjesboek. De auteur beschikt zowel over de kennis als over de humor om de lezer op sleeptouw te nemen. De vragen zijn dan ook niet zomaar de eerste de beste: Van Loo heeft ze zodanig gekozen dat hij een aantal van zijn stokpaardjes kan bovenhalen. Zo valt ook doorheen dit boekje meermaals op dat Van Loo door de jaren een erg brede kennis over het land en haar cultuur heeft vergaard, en dat is precies een charme van wat hij schrijft: de sprongen die gemaakt worden, van het ene onderwerp naar het andere. Ook voor erotiek – een vakgebied waarin de Fransen zich, zoals Van Loo oppert, al eeuwenlang trachten te bekwamen – is er ruimte, en ook hier maakt de schrijver literaire excursies bij het beantwoorden van de vraagstelling in kwestie. Alles bij elkaar is deze uitgave dan ook best te genieten: de onderwerpen zijn divers, Van Loo gaat met een gretigheid en een eruditie te werk die getuigen van een grote bevlogenheid en de lezer leert er nog iets uit ook!
Toch moet opgemerkt worden dat Bleu, blanc, rouge niet onverdeeld overtuigt. Precies omdat de vragen zijn opgesteld in functie van het leesplezier, kan een mens zich nadien afvragen hoe essentieel het was om dit allemaal verorberd te hebben. Het antwoord is: amper. Waar de Frankrijktrilogie en zeker Chanson een dieper inzicht boden in wat iemand tot een francofiel in hart en nieren kan maken, is deze bundeling te versnipperd om Van Loo’s andere werk te evenaren. Deze Reis door Frankrijk in 80 vragen is dan ook geestig zolang de trip duurt, maar eenmaal de reis erop zit, doet niets verlangen om er opnieuw midden in te zitten. Wat dat betreft was Van Loo’s meer ambitieuze werk stukken beter. Dit niet eens prijzige boekje dus als versnapering vooraleer de man nog een keer groot uitpakt…?
