Televisieprogramma’s liggen wel vaker onder vuur. Nog voor de eerste uitzending goed en wel afgelopen is, hebben God en Klein Pierke hun mening erover al wereldkundig gemaakt. Maar wanneer zelfs Jan Goossens, artistiek directeur van de KVS, zijn licht over een programma laat schijnen, is er meer aan de hand.
De reeks in kwestie waar in kleine kring zoveel heisa rond ontstond, was de korte en enigszins vreemde reeks Duts van Herwig Illegems. Illegems,voornamelijk een theateracteur, creëerde in zeven afleveringen een bevreemdende wereld waarbij hoofdpersonage Walter Duts centraal stond en "lelijkheid" in al zijn facetten niet geschuwd werd. Voor sommigen volstond dit om de onder de humorcategorie aangekondigde reeks te verketteren, terwijl anderen er net een prachtig staaltje van de Vlaamse volksaard in zagen.
Maar Duts is geen afspiegeling van de Vlaamse volksaard, daar zijn de bijna identieke tweelingen De Kampioenen en Willy’s en Marjetten veel beter voor geschikt. Het is in de eerste plaats een op zichzelf staande wereld waar de beeldvoering en lichtinval even belangrijk zijn als de (trage) verhaallijnen. Die indrukwekkende beelden worden met het prachtige fotoboek van NyklyN (Nyk Dekeyser) een tweede leven gegund, zij het dat de fotograaf in kwestie vanuit een eigen visie vertrekt.
Het is een visie die nauw aansluit bij deze van Illegems, zodat het bij een eerste blik wel lijkt alsof NyklyN doodeenvoudig productieshots genomen heeft in plaats van zelfstandig te werk te gaan. Het is pas bij een nadere inspectie dat duidelijk wordt hoezeer fotograaf en regisseur/bedenker op eenzelfde golflengte zitten en beiden zich verloren hebben in het unieke universum van Duts waar koude, afgelijnde kleuren primeren en het zogenaamde lelijke schoon wordt zonder terug te moeten grijpen naar het artistieke zwart-wit van zoveel fotografen.
Het is zonder meer opmerkelijk hoe krachtig de foto’s in Duts naar voor komen en hoezeer ze een verhaal weten op te roepen, ook voor wie de serie nooit gezien heeft. De "tranches de vie" die de fotograaf hier vastlegt, geven een inkijk in een wereld die vertrouwd maar ook zo vreemd is, en zich tezelfdertijd als modern en ouderwets manifesteert. Het ongrijpbare tijdsmoment zorgt voor een herkenning die ongemakkelijk aanvoelt omdat ze zich niet eenvoudig laat definiëren. De duidelijk artistieke inslag gecombineerd met het huis- en tuinonderwerp verleent aan Duts een meerwaarde die nergens geforceerd overkomt.
Waar het fotograferen van "miserie" of de "onderbuik van de maatschappij" vaak voor een wrang gevoel van teren op marginaliteit oproept, is dit hier niet het geval. Ten dele uiteraard omdat Duts nu eenmaal fictie is, maar ook omdat NyklyN zijn onderwerpen met schroom en respect benadert. Uit geen enkele foto lijkt een (post-)ironisch statement te spreken, maar veeleer een louter esthetisch primaat. Duts is een schitterende aanvulling op de gelijknamige reeks, maar is bovenal een fotoboek dat op zichzelf staat.
