"History has a place for us. It may take us three records, but we’ll be there", verkondigde de immer bescheiden Richard Ashcroft in de begindagen van The Verve. Geen haan die daar toen naar kraaide. Het jaar was 1993 en Suede waren de darlings van de Britse muziekpers. Bovendien hadden ze Ashcroft toen al collectief mad verklaard. Maar vier jaar later zou zijn voorspelling uitkomen. Met de magistrale comebacksingle "Bitter Sweet Symphony" en bijhorende plaat Urban Hymns verzekerde The Verve zich van een plaats in de geschiedenisboekjes.
Zo triomfantelijk als die terugkeer klonk, zo pijnlijk tragisch was de neergang die eraan vooraf was gegaan. Na een slopende tournee door Amerika en de opnamesessies voor A Northern Soul stond de band in ’94 aan de rand van de afgrond. Toen voor het eerst de top 40 werd gehaald, zag de toekomst er goed uit. Maar op het podium was de chemie weg en dus werd met een pijnlijk toepasselijk "All Farewells Should Be Sudden" op de hoes van "History" de stekker uit de groep getrokken.
Maar een week na de split duikt Ashcroft al opnieuw de studio in, mét bassist Simon Jones en mét drummer Pete Salisbury. Gitarist Nick McCabe is persona non grata en dus wordt jeugdvriend Simon Tong ingelijfd op keyboard en gitaar om de leemte op te vullen. Maar Ashcroft voelt aan dat de puzzel daarmee nog niet compleet is, en probeert achtereenvolgens zonder succes John Squire (ex-Stone Roses) en Bernard Butler (ex-Suede) in te lijven. Wanneer de magie uitblijft, belt Ashcroft McCabe en met kerstmis ’96 is de hereniging van The Verve een feit. McCabe doet wat van hem verwacht wordt en vult de bestaande backing tracks aan, maar voorbij zijn de tijden dat zijn van galm doordrongen gitaarpartijen de mix domineren. Met zijn terugkeer verschuift de sound wel opnieuw weg van het midden en wordt er nieuw materiaal opgenomen dat teruggrijpt naar de psychedelische jams vanuit de begindagen. Die mengeling van old school Verve-materiaal en Ashcroft-composities maakt van Urban Hymns een schizofrene maar spannende plaat die nooit ter plaatse blijft trappelen.
Opener "Bitter Sweet Symphony" kondigt zichzelf aan als een hedendaagse versie van "Ode An Die Freude": de strijkers die langzaam aanzwellen, de gitaren van McCabe die op de achtergrond beginnen te tsjirpen en de drums en strijkers die vervolgens uitbundig losbarsten. Maar die muzikale euforie vertelt slechts een deel van het verhaal. Ashcroft zoekt naar zekerheden, maar wordt voortdurend heen en weer geslingerd tussen het geloof dat redding mogelijk is en de vraag onder welke vorm die redding zich zal aanbieden: Religie? Drugs? De liefde? De muziek? Het is de rode draad doorheen de hele plaat. Zelfs tijdens "Lucky Man" — het meest optimistische moment van Urban Hymns ("I stood here naked smiling/I feel no disgrace with who I am") — stelt Ashcroft zichzelf in vraag: "how many corners do I have to turn?/how many times do I have to learn/ all the love I have is in my mind".
Dieptepunt van die emotionele rollercoaster is "The Drugs Don’t Work". De tekst leest als een afscheidsbrief van een man die zijn vrouw ziet wegkwijnen op haar ziektebed. Geen medicijnen die daar iets aan kunnen veranderen en alle hoop om nog samen oud te worden is vervlogen: "All this talk of getting old/it’s getting me down my love". Alleen de muziek kan nu nog de pijn verzachten: "If you leave my life/I’m better off dead/But if you wanna show/then just let me know and I’ll sing in your ear again".
Maar ondanks alles moet het leven gevierd worden. En met "The Rolling People" gebeurt dat in overtreffende trap: Simon Jones en Pete Salisbury laten de ritmesectie zeven minutenlang donderen terwijl Nick McCabe laag na laag alle mogelijke trucs uit zijn effectenpedalen haalt en Richard Ashcroft als een manische dirigent de groep steeds verder ophitst.
Het aanvankelijke evenwicht tussen Ashcroft-composities en old school Verve-materiaal gaat gaandeweg verloren. The Verve is nog wel aanwezig, maar veel subtieler dan voorheen. Zo drijft "Weeping Willow" — weliswaar van de hand van Ashcroft — op de gitaareffecten van Nick McCabe en is ook in "This Time" diens hand te ontwaren. Op zijn aansturen werden de drums verknipt tot een pseudo-triphopbeat en wordt het kleurenpalet van Urban Hymns nog verder uitgebreid, maar dreigt de plaat ook ten onder te gaan aan een imperial overstrech.
Als de climax zich uiteindelijk aandient, is die ronduit magistraal. "Velvet Morning" komt uit de speakers gegleden als een opkomende zon. Het is de uitputting na een nacht doorfeesten, de laatste stuiptrekking ("And now I’m trying to tell you about my life/ But my tongue is twisted/ Man, more dead than alive"), de ontnuchtering en het besef dat de wereld er nog steeds hetzelfde uitziet, maar ook de berusting in het lot ("life is a game you’ll try"). En dus rest er geen andere keuze om met afsluiter "Come On" opnieuw het nachtleven in te duiken.
Wat volgt na de release van Urban Hymns is een Grieks drama. "Bitter Sweet Symphony" wordt een mega-hit en maakt van The Verve ei zo na de grootste band van het moment. Maar alle inkomsten gaan verloren aan Allen Klein, ex-manager van The Rolling Stones, omdat er een sample gebruikt werd uit een orkestrale versie van "The Last Time". Samen met het succes duiken de oude spanningen weer op en als na een triomfantelijk homecoming-concert in Wigan de Amerikaanse tournee wordt afgewerkt zonder Nick McCabe en Ashcroft in de studio wordt gesignaleerd — enkel vergezeld van drummer Pete Salisbury — is duidelijk dat het doek andermaal is gevallen over The Verve en Ashcroft solo verder gaat.
Tegen alle verwachtingen in kondigt The Verve in de zomer van 2007 — te midden van een dysenterie van reünies — toch een comeback aan. Een jaar later volgt een triomftocht langs de festivalweides, en met een uppercut van een single ("Love Is Noise") en een verdienstelijke vierde plaat (Forth) wordt alle vrees weggenomen dat het bij deze reünie alleen om het geld draait. Maar even onverwacht als de reünie werd aangekondigd, wordt het opnieuw akelig stil rond de groep. Richard Ashcroft start met The United Nations Of Sound zijn solocarrière opnieuw op en Nick McCabe en Simon Jones verenigen zich in Black Ships. Een derde reünie van The Verve zal dus waarschijnlijk niet voor morgen zijn.
