Eyjafjallajökull bekte niet lekker, dus koos Netflix toch maar een andere vulkaan voor zijn eerste IJslandse ‘original’. Eentje die voor meer ellende zorgt zelfs, want in Katla regent het niet alleen stof en as, maar ook geheimen. Ergens tussen Twin Peaks, The Bridge en Les Revenants in, vindt de reeks aflevering na aflevering meer zijn eigen toon.
Alles begint in medias res. De onder een gletsjer verborgen vulkaan Katla is al een jaar aan het uitbarsten, op een paar inwoners na is het stadje Vik ontruimd. En nu daalt een in klei en as gehulde vrouw de berg af. Het zou een slechte fantasyreeks kunnen worden, maar dat wordt het niet. Een bal gaat aan het rollen en vervelende herinneringen worden opgerakeld in het stadje beneden. Bij automonteur Þór (Ingvar Sigurðsson) om te beginnen, maar ook zijn dochter Grima (Guðrún Eyfjörð) krijgt heel wat op haar bord. En dat is nog maar de eerste aflevering.
Katla is het soort serie waarvan de cliffhangers verhinderen dat je ver vooruit vertelt, maar u voelt al komen dat er zich in de volgende afleveringen vooral meer geheimen naar boven wroeten, meer drama ontvouwt, en alles nog veel onduidelijker wordt voordat de reeks beslist een beetje verklaring te geven voor alle bovennatuurlijke gebeurtenissen.
Er is meer dan één gelijkenis tussen Katla, de nieuwe IJslandse Netflixserie en het onvolprezen Les Revenants: doden die terugkeren (om maar het voornaamste te noemen), een griezelig klein kind, maar ook hoe het verdriet van de achterblijvers door elke porie van de vertolking sijpelt. De blauwgrijze filter die over die Franse serie hing, is hier nog wat grauwer gemaakt. De IJslandse landschappen krijgen immers een niet geringe bijrol. Maar ook de sfeer van Twin Peaks hangt over dit verhaal waarin iedereen onlosmakelijk verbonden is met zijn functie in de gemeenschap. Zeker de diepgelovige agent Gisli met zijn doodzieke vrouw Magnea, of de esoterisch ingestelde hoteluitbaatster Bergrún, lijken zo weggelopen uit een reeks over kleinstedelijk Amerika.
Het mag voor één keer dan niet over weer zo’n vervelend moordmysterie gaan, Katla neemt wel alle kenmerken van de ‘nordic noir’ over: bonkige zwijgzame koppen, de obligate truien, de kleurrijke accenten. De serie slaat daarmee een toon aan die ontegensprekelijk bekend aanvoelt. Regisseur-producer Baltasar Kormákur bewijst het genre goed in de vingers te hebben, maar weet het ook te overstijgen. Vaak houdt hij de actie tot het minimum beperkt, om in lange bedachtzame stukken de beelden voor zich te laten spreken. Dat mag uiteraard ook, want dit is IJsland.
Ondanks die meer introspectieve benadering, worden de emotionele diepten van Les Revenants zeker niet bereikt, al schitteren de acteurs in onderkoelde en bedachtzame prestaties. Zeker Eyfjörð weet haar Grima in alle twijfel en onzekerheid, subtiel neer te zetten. Maar eigenlijk voelt het zelfs fout om haar naar voren te schuiven, in deze cast staat iedereen ingehouden maar ijzersterk te acteren.
Als Katla dus ‘slechts’ goed genoemd kan worden, is het omdat het verhaal nooit echt weet mee te slepen. Het intrigeert, het fascineert, maar het weet je nooit echt aan het scherm te kluisteren. Je moet het willen uitkijken, want ook de afwikkeling is hoogstens een opmaat naar wat een tweede seizoen kan worden als de Netflixgoden dat willen. Het zou zonde zijn als ze dat niet zouden bestellen, want dit eerste seizoen doet snakken naar een vervolg, al was het maar om antwoorden te krijgen.
