“They made a few changes, but the story’s the same.” Na de dystopie van het derde seizoen, keert Westworld in zijn vierde dan toch terug naar het begin. Niet dat het er minder ingewikkeld op wordt: nog steeds hossen mensen en robots vrolijk tussen elkaar door, en het wordt steeds minder duidelijk wie wat is.
Eindelijk zijn we terug in Westworld. Niet echt, maar toch. Na dat laatste seizoen, waarin behalve Maeve (Thandiwe Newton), Dolores (Evan Rachel Wood), Charlotte Hale (Tessa Thompson) en Bernard (Jeffrey Wright) ongeveer niets nog aan dat fascinerende eerste seizoen deed denken, keren we hier wat terug naar de essentie: die fucked-up historische pretparken. Deze keer is het thema de drooglegging van de Jaren Dertig, en opnieuw gebeurt dat met akelig menselijke robots, waarop mensen hun lusten kunnen botvieren.
Het is vanzelfsprekend maar één van de vele verhalen die door elkaar geweven worden, want we zitten nog met de fall-out van de afgelopen seizoenen, waarin Dolores AI-nachtmerrie Rehoboam heeft uitgeschakeld. We zijn zeven jaar later, en plots is ze een jonge vrouw die game-personages ontwikkelt, terwijl Maeve wordt verstoord uit de isolatie waarin ze na alle vorige ellende was gevlucht. En Bernard? Die is opnieuw de hulpeloze man die constant achter de feiten aanholt, maar wel de technische sleutels in handen heeft.
Van bij het eerste seizoen was Westworld een warboel van tijdlijnen, deze doet het slechts met twee: in de tweede helft bevinden we ons plots 23 jaar later, in het gezegende jaar 2083 wanneer Maeve uit pure nijdigheid over die pretparken de mensheid tot een eigen soort robots heeft herschapen. En dat is zo al complex genoeg. De impact van de pandemie zien we dan weer terugkomen in een zinnetje als “Welcome to the superspreader event of the century. You’re the first wave. You should be flattered.”
Na dat al te futuristische laatste seizoen hebben de makers er op gelet terug te keren naar de ‘feel’ van dat gelauwerde eerste seizoen. De knipogen zijn talrijk, van het rollende blikje in de derde episode, tot een referentie naar ’the maze’ uit het eerste seizoen. Droog-cynisch merkt Maeve ergens op: “don’t worry, I’ve lived these loops a thousand times, which means nobody knows this game better than I do.” Ze heeft gelijk.
Nog steeds verkent Westerworld die vervelende vraag in ons achterhoofd hoeveel van ons leven we echt zelf beslissen, en hoeveel slechts gewoonte/programmering is, wat autonomie is. In een prachtige sc7ne spelen Maeve en Dolores een slecht stukje vriendinnentoneel. Het is bijpraten voor beginners, want we hebben allemaal onze routines waar we niet uit raken.
En terwijl we zo filosofische thema’s aanraken, raast de plot aan een rotvaart door. Er is een stuk waarin Bernard in de woestijn op zoek gaat naar rebellen en een vergeten relict – het lijkt op Mad Max. Er is die latere Maeve die de mensheid tot slaven onderwerpt. En natuurlijk – we hielden u daar even in spanning – pompt The Man In Black, die dekselse Ed Harris, ook nog altijd te pas en te onpas iemand vol lood. Uiteindelijk eindigt alles met het onvergetelijk citaat “We’re fruit from a rotten tree, might as well burn it all down” en een einde dat voor het vijfde seizoen een terugkeer naar het begin belooft, instrumentale Radioheadcovers incluis.
Om eerlijk te zijn: ook dit seizoen zullen we waarschijnlijk meerdere keren opnieuw moeten bekijken voor wel elke laag van het scenario snappen, het oneindige spel met de tijdlijnen en tijdssprongen ontrafeld hebben. Doen we wel eens als deze serie voltooid is, en we geen jaar of langer moeten wachten op het vervolg. Maar zelfs een Westworld dat van ‘jumping the shark’ zo langzamerhand een kunstvorm heeft gemaakt – om er meteen nog eens over te springen – blijft fascineren, intrigeren, en vooral: meeslepen. Dit is taai kijkvoer dat je ‘binget’ als een B-film, het is een ervaring apart.
