Op 3 juni 2017 presteert de Amerikaan Alex Honnold het onmogelijke. In drie uur en zesenvijftig minuten beklimt hij, zonder hulp van touwen of ander gereedschap, El Capitan, een verticale rotsformatie gelegen in het Yosemite National Park in Californië. De 976 meter hoge brok graniet spreekt al lang tot de verbeelding van klimmers. Velen zijn geroepen, weinigen uitverkoren om hem succesvol te beklimmen, zelfs met touwen. Free Solo vertelt het hallucinante verhaal van de eerste ‘free solo’ beklimming van de legendarische rotsflank. Een verhaal waarin een onverwachts opbloeiende liefde een groter obstakel vormt dan de beklimming zelf.
Minder dan één procent van de klimmers wereldwijd waagt zich aan ‘free solo klimmen’. Je bent immers volledig op jezelf aangewezen en je kan geen beroep doen op touwen of een andere beveiliging als het verkeerd loopt. Een fout betekent de dood, geen herkansing mogelijk. Dat houdt Honnold geenszins tegen om zich met hart en ziel te wijden aan zijn sport. We treffen hem in het voorjaar van 2016 aan, in zijn gammele busje dat steevast geparkeerd staat op een plek met zicht op El Capitan. Alex woont al tien jaar in het busje waarin hij in vrij spartaanse omstandigheden eet, slaapt, wast en plast. Op het eerste zicht weet je niet goed wat je aan moet met deze loner, tot blijkt dat Honnold vrij goed zijn brood verdient met zijn sport en zelfs lezingen geeft. Niettemin kiest hij ervoor om uiterst sober te leven. Klimmen is immers zijn evangelie en alles dat hem hiervan kan afleiden zoals roem, geld en vrouwen, moet gemeden worden.
Het is een enorme opluchting voor de kijker en een verrijking voor de documentaire dat Alex geen typische, arrogante Amerikaanse mannetjesputter is, die het publiek wel eens zal tonen hoe je aan free solo doet. Dergelijke figuren komen amper voor in de rolprent en als ze even voor het voetlicht komen, is het eerder als ‘cautionary tale’. Zo zien we vrij spectaculaire beelden van Dan Osman die tijdens een klimexpeditie schijnbaar zijn dood tegemoet valt tot hij op het laatste moment zijn parachute open trekt. Als de man na de landing breed grijnzend de camera passeert, bevriest het beeld, waarna een tekst verschijnt met de mededeling dat Osman tijdens een van zijn stunts is omgekomen. ‘Dit verhaal speelt zich dan wel af in het ‘wilde westen’, maar in deze sport is er geen plaats voor ‘cowboys’, lijkt het fragment te willen zeggen.
Een groter obstakel voor Honnold dan El Capitan, is de liefde die zich plots aandient in de gedaante van de blonde Sanni McCandless. Alex is van het ene op het andere moment zijn focus kwijt met heel wat blessures tot gevolg. Deze omschakeling is interessant omdat de documentaire op dat moment niet alleen meer gaat over een man die een bijna onmogelijke uitdaging aangaat, maar ook over het feit dat het wel degelijk mogelijk is om een kwaliteitsvolle relatie te hebben en je passie te volgen. Je ontdekt dat er wel degelijk een mens achter de klimmer Alex Honnold zit, wat vrij verfrissend aanvoelt.
Filmmaker Jimmy Chin, die Honnold al jaren kent en volgt, heeft het duidelijk niet onder de markt met ‘de ster’ van zijn documentaire. Het feit dat Alex het lange tijd niet ziet zitten om te ‘presteren’ waar camera’s bij zijn, drijft de filmcrew regelmatig tot wanhoop. Naast het soms grillige karakter van de klimmer is er ook nog de uitdaging om te filmen op een van de gevaarlijkste rotsformaties ter wereld. Een mix van cameralui die ook professionele klimmers zijn, drones voor de wide shots en draadloze micro’s die audio van veraf kunnen opvangen, zorgden voor een goede afloop van de expeditie.
Free Solo capteert een uitzonderlijke fysieke prestatie op een manier die zowel opwindt als afschrikt. Toch is Alex Honnold wellicht gedoemd om te eindigen als een van de vele namen in een boek over sportweetjes. Hij is te weinig flamboyant en al helemaal niet mediageniek genoeg om lang bij te blijven. De geschiedenis is niet mals voor dergelijke figuren. Wie weet immers nog wie bijvoorbeeld voor het eerst de Everest beklom of het eerste snelheidsrecord met de auto vestigde? De brede glimlach van Alex aan het eind van de documentaire maakt duidelijk dat hij er niet wakker van ligt. Uiteindelijk doe je dergelijke ‘krankzinnigheden’ enkel voor jezelf en voor niemand anders.
