“Ik ga niet zomaar een plaat uitbrengen en om het even wat zeggen. Dan schreef ik wel echte hits.” Ja, Anna Calvi is vijf jaar onder de radar blijven zitten, maar dat was met een reden. Een relatiebreuk en een seksuele wedergeboorte verder heeft ze haar verhaal. Hunter, haar derde album, is haar meest voldragen statement tot nu toe.
Niemand doet afstandelijkheid zo gracieus als Anna Calvi. Beleefd maar afgemeten antwoordt ze op mijn vragen. Zuinig ook. Geen woord meer dan nodig krijg ik, maar daarmee zegt ze dan ook alles wat ze wil. Hunter ligt haar zo na aan het hart, dat de aankondiging ervan door een heus manifest begeleid werd. “Ik jaag op iets – ik wil ervaringen, ik wil daadkracht, ik wil seksuele vrijheid, ik wil intimiteit, ik wil me sterk voelen, ik wil me beperkt voelen en ik wil schoonheid vinden in die hele knoeiboel”, begon dat. Om verder te gaan met: “Ik wil voorbij mijn geslacht gaan. Ik wil niet moeten kiezen tussen het mannelijke en het vrouwelijke in me.” Waarmee heel de complexiteit van de persoon Anna Calvi voor ons ligt: lesbisch, man in een vrouwenlijf, vrouw, alles.
Calvi wil er geen compromissen meer over sluiten, zo ontdekte ze na veel zoeken. Vijf jaar was lang, geeft ze toe, maar het was nodig. “Ik wil niet zomaar iets uitbrengen omdat het tijd is om weer van me te laten horen”, steekt ze van wal. “Deze job vraagt te veel van me om “gewoon maar iets” te doen, het moest júist zijn. Ik wil pas iets zeggen als ik ook echt iets te vertellen heb. En dat heeft tijd gekost. Ik heb veel zitten prutsen – ik noem het zelfs geen schrijven – op mijn gitaar. Experimenteren tot ik ontdekte wat mijn boodschap was en hoe de zangstem klonk die daarbij hoorde. Het moest het antwoord zijn op de vraag die ik me stelde: als ik nog maar één plaat mocht maken, wat zou ik willen dat die zei?”
Het was een proces, zo geeft ze toe. Het was geen kwestie van besluiten dat het zo moest, maar van ontdekken dat het niet anders kon. “Ik had na acht jaar relatie een stevige breuk te verwerken. Zo begon het. En toen werd ik opnieuw verliefd, op een Française, die me meenam naar Straatsburg, waar zij woonde, maar ik niemand kende. Dat gaf me de kans om met mijn seksuele identiteit te beginnen experimenteren. Het concept vrouw voelde me altijd al te beperkend, onder aanmoediging van mijn lief begon ik te onderzoeken wat ik meer kon zijn. Ze stimuleerde me om vrijer te zijn, om te durven plezier zoeken zonder schaamte. Ze leerde me om meer speels te zijn.”
“Het is niet zo dat ik me vroeger geremd voelde, maar als ik nu terugkijk, zie ik toch dat er iets gedempt stond. In Frankrijk kreeg ik het gevoel dat ik mezelf opnieuw kon uitvinden, op een manier die vrijer voelde. Ik ontdekte iets dat waarschijnlijk altijd al in me zat en eindelijk van de teugel mocht. Ik genoot ervan die nieuwe wilde kant te verkennen. Het was een kwestie van meer risico’s durven nemen. En wat ook is: als je uit zo’n hele traumatische breuk komt, sta je gewoon meer open voor verandering, want je bent al door één en ander gegaan. Die verhuis, de nieuwe mensen die ik leerde kennen, de nieuwe omgeving waarin ik terechtkwam: ze waren een katalysator die me naar Hunter leidden, een plaat waarop ik die wildheid en vrijheid, die catharsis wil uitdrukken. De muziek moest dus iets primaats hebben, ik wilde gitaar en de stem gebruiken om die rauwe vrijheid uit te dragen.
Een ongedefinieerd kind
Dat Calvi naast lesbisch zijn ook worstelde met haar vrouw-zijn tout court, was van bij haar debuut in 2011 duidelijk. Vandaag focust Hunter volledig op dat gegeven, zo horen we aan single “Don’t Beat The Girl Out Of My Boy” of “Chain”, waarin ze zingt: “I’ll be the boy you be the girl I’ll be the girl you be the boy I’ll be the boy”. Als kind al had ze door dat er iets niet klopte, geeft ze toe. “En vanaf mijn tienerjaren kwam dat helemaal naar boven. Ik haatte het om een vrouwelijk lichaam te krijgen. Plots was ik iets afgelijnd, waar specifieke verwachtingen aan vast hingen. Dat heb je als kind niet. Je wordt nog niet zo geketend door je geslacht, want jongens en meisjes zien er op jonge leeftijd nog grotendeels hetzelfde uit. Maar toen ik tiener werd … Ik kon het ook moeilijk onder woorden brengen, dus dat maakte het extra zwaar.”
Nochtans heeft de zangeres geen teneerdrukkend religieus achtergrondverhaal. Ze is het kind van twee progressieve psychologen. “Maar de wereld bestaat niet alleen uit je ouders”, reageert ze op die vaststelling. “De maatschappij legt je sowieso verwachtingen op, of je vader en moeder dat nu doen of niet. Neem nu dat alles wat ik wilde doen toevallig als jongensdingen werden omschreven. Met auto’s spelen, in bomen klimmen, voetballen, elektrische gitaar spelen: geen van mijn vriendinnen was daarin geïnteresseerd. En de dingen waartoe ik werd aangemoedigd vond ik zó vervelend. De prinses uithangen? Where’s the fun in that? En dan passief zitten wachten op de prins? Ik kan me niets minder opwindend voorstellen dan prinses zijn.”
En toch is Calvi niet je archetypische tomboy. Hoewel mannelijke attributen, leek ze met haar ruiterbroeken en strak achteruit gekamd kapsel haar vrouwelijkheid net te willen benadrukken. “Dat is wat jij ziet”, klinkt het sec. “Tegelijk was ik daarin hard met een heel mannelijke kant aan het spelen, zelfs al draag ik steevast make-up. Het is interessant hoe ik me misschien het meest mannelijk voel als ik me heel vrouwelijk kleed, omdat het de kloof tussen wat ik zou moeten zijn en wat ik ben zo duidelijk maakt. En het werkt ook omgekeerd: als ik een pak aandoe voel ik me vaak heel erg vrouwelijk.”
Of ze blij is dat het denken over transgenders de laatste jaren erg snel lijkt te verschuiven? “Ik denk dat de stemmen gewoon luider zijn geworden. Ze zijn er altijd al geweest, maar nu hoor je ze. En dat is erg, erg goed.”
Of ik Hunter haar muzikaal meest transparante plaat mag noemen? Dat moet. Het was de bedoeling, namelijk. “De teksten moesten absoluut directer zijn en ik heb de obsessie om een nummer te doen klinken als het verhaal ervan: de muziek moest dus volgen. Daarom heb ik ook dat manifest meegestuurd. Ik wilde dat alles samen het sterkste statement was dat ik kon maken, zeker omdat ik zo lang ben weggeweest. Ik ben niet iemand die zomaar wat wegpraat, maar als ik iets te zeggen heb, dan ben ik er ook gepassioneerd over. Dit is mijn kleine duit in het zakje, mijn bijdrage aan wat ik nu wil zeggen. Wat ik in die tekst geschreven heb, kwam uit het hart; dat is waar ik echt in geloof, waar ik voortdurend over praat met mijn vrienden, mijn vriendin, mijn familie. De goeie reacties deden dan ook deugd, want platen maken is een eenzame business. Zeker als je soloartiest bent, heb je geen idee hoe anderen op je werk zullen reageren, of dat het enkel jij bent die die dingen zo vurig voelt. Ik heb er plezier aan gehad om meer open te zijn en zo ook meer terug te krijgen.”
Ik hou van “Hunter”, vertel ik. Dat ik het misschien wel een van haar sterkste songs tot nu toe vind. Voelt ze dat zelf ook zo aan? “Het heeft in elk geval een rust waar ik van hou, en een kwetsbaarheid. Het schreef zichzelf heel snel, altijd een meevaller als een song zonder gevecht komt. Het was een van die rare momenten dat de tekst er kwam terwijl ik het zong, voordat ik het echt bedacht. Met andere nummers kan ik maanden vechten, deze was gemakkelijk. En dat mijn zang wat op Scott Walker lijkt?” Ze lacht. “Ik hou van zijn stem. Vroeger heb ik vaak geprobeerd mijn stem naar de zijne te modelleren, maar daar denk ik nu niet meer aan. Maar het zal wel wat blijven hangen zijn, misschien. Ik hou ook gewoon van die meer donkere, diepere kanten van de vrouwelijke stem.”
En wat met dat hoge stukje waarin ze theatraal “Now I want to play” zingt? Wilde ze het meisjesachtige van dat sentiment benadrukken? Ze steigert op onderkoelde wijze. “Ik vind het niet meisjesachtig als ik het zing, maar het is natuurlijk wel hoger gezongen. Ik wilde gewoon de boodschap benadrukken: spelen zonder schaamte, gewoon nemen wat ik wil. Het is vrouwelijker dan je denkt. Ze is een jager.”
Ondertussen is ze zeven jaar muzikante. Vindt ze zelf dat haar muziek veel veranderd is op die tijd? Ze laat de vraag even bezinken. “Ik denk dat ik nu meer een idee heb van wat ik wil zeggen. Mijn eerste plaat draaide nog meer om de muziek en minder om de teksten, en dat proces gaat door. Het blijft zoeken om alles zo uit elkaar te halen tot je bij iets waarachtig uit komt en dat zo eenvoudig mogelijk uitvoert. Dat is waar ik naar uitkijk om verder uit te diepen. Deze plaat is weer een stap dichter in die richting.” Denkt ze dat het nu sneller kan gaan, of wordt het weer vijf jaar? “Dat denk ik niet, maar eigenlijk weet ik dat niet. Ik ga opnieuw wachten tot ik klaar ben, want ik weiger om er als een carrièrist over na te denken. Dan was ik wel (spuwt het woord uit) hits gaan schrijven. Ik steek hier zoveel in, dat het gewoon juist moet zijn. Maar ik voel me meer geïnspireerd dan na One Breath, mijn vorige plaat. Ik wil de ideeën hierin verder uitwerken, verder uitdragen.”
Een slotvraag. De plaat komt vrijdag uit en half september begint een tour die haar kriskras door Europa stuurt. Iets waar ze naar uitkijkt? “Als de optredens goed zijn, vind ik het wel fijn”, zegt ze. “Ik ben het touren ondertussen gewoon, dus dat gaat me wel af. Maar wat wel is: het worden veel fysiekere shows dan voorheen. Optreden zal veel meer van me eisen, want nu de muziek wilder is, kan ik daar ook niet meer stokstijf staan. Ik heb mijn lijf nodig, aanwezig en reagerend. En ook het zingen vraagt veel. Er zit een erg hoog stuk in “Don’t Take The Girl Out Of My Boy” dat verdomme zwaar is. Ik heb ontdekt dat ik het alleen kan brengen als ik alle kracht in mijn lijf samenbal en naar mijn stembanden stuur. En zo zijn er tegenwoordig meer stukken dan vroeger. Het wordt dus nog spannend.”
