Charles Berberian veroverde zo’n 20 jaar geleden de stripwereld samen met zijn kompaan Philippe Dupuy. Une Education Orientale bewijst dat hij ook solo een bijzonder begenadigd stripmaker is, eentje die bovendien meer vertaald werk verdient.
In 2008 kreeg Charles Berberian samen met Philippe Dupuy de Grand Prix de la ville d’Angoûleme, wat wereldwijd toch wel de grootste erkeninng voor een stripmaker is. In de decennia voordien groeide de twee-eenheid Dupuy & Berberian met hun reeksen rond Henriette en vooral Meneer Johan uit tot de internationale lievelingen van pers en publiek. Sindsdien maakten beide auteurs steeds vaker afzonderlijk hun strips, en verdwenen ze ten dele ook wel uit de spotlights van de commerciële strip. Ze stopten met hun werk aan reeksen en kozen een veel eigenzinniger (lees: commercieel riskanter) pad. De vertalingen van hun werk zijn sindsdien helemaal weggevallen. Enkel Berberians scenario voor Nathanaëlle, met tekenwerk van SF-icoon Fred Beltran, bracht het bij Dark Dragon nog tot in ons taalgebied.
Toch is Berberian nooit stilgevallen als stripmaker of is zijn productie zelfs opvallend teruggevallen. Diverse one-shots, vaak met een link naar jazz-muziek (zijn andere passie), bleven bij uiteenlopende uitgeverijen verschijnen. Nu maakte Berberian een boek over zijn jeugd in het Midden-Oosten. Een vertaling van Une Education Orientale zit er ook niet meteen aan te komen, maar wie het Frans een beetje machtig is, kan in dit album ontdekken dat Berberians talent er op al die jaren zeker niet op verzwakt is.
Scènes uit zijn jeugd in Beiroet wisselt hij af met fragmenten uit een vrij recent bezoek aan de plekken van zijn jeugd. Berberian hanteert hierin een associatieve werkwijze, zonder een strikt chronologisch pad dat hij doorheen de strip volgt. Zijn talent om een strip te maken die feilloos de flow van de lezer volgt, is nog altijd even sterk. Une Education Orientale is bijzonder toegankelijk, maar nergens impliceert die toegankelijkheid een oppervlaakkigheid over zijn thema. Berberian voelt feilloos aan op welke punten hij de lezer mee moet leiden en waar de lezer zelf de verbindingen kan leggen tussen scènes en verhalen.
Grafisch is deze strip een meesterproef, waarin stijlen en materialen afgewisseld worden, maar de eenheid in het boek nooit onder druk komt te staan. Berberian is een enorm veelzijdig tekenaar die in dit album zowat alle varianten de revue laat passeren waarin hij de voorbije jaren getekend heeft. Hij integreert ook zelf gemaakte foto’s en archiefmateriaal in zijn pagina’s. Het resultaat is een aangrijpend relaas van een jeugd met menselijke portretten van onder meer zijn broer Alain, maar ook van zijn grootmoeder die Alain en Charles een hele poos opgevangen heeft toen de beide ouders Berberian elders woonden.
Met Une Education Orientale solliciteert Charles Berberian heel nadrukkelijk naar een nieuwe vertaling. Het album sluit aan bij de trend van persoonlijke verhalen met een universele inslag. Met de vreselijke actualiteit in het Midden-Oosten die elke dag het nieuws beheerst, is een genuanceerd verhaal als dit een zegen voor iedereen die meer te weten wil komen over de complexe realiteit waarin de mensen in dit deel van de wereld opgroeien en hun leven leiden.
