Om de tien jaar houdt het gezaghebbende tijdschrift Sight & Sound een bevraging onder filmcritici en regisseurs, op basis waarvan twee lijsten opgesteld worden van de ‘beste films aller tijden’. Het internet staat vol met zulke lijstjes, maar die van S&S worden gezien de deelnemende belangrijke stemmen echt wel gezien als de ultieme lijsten. De regisseus kozen voor Stanley Kubricks 2001: A Space Odyssey, de critici kozen voor een Belgische film: Jeanne Dielman, 23, Quai du Commerce, 1080 Bruxelles van Chantal Akerman.
In geen enkel werk drijft Chantal Akerman de de-dramatisatie van de filmische tijd zo ver door als in Jeanne Dielman, de film waarmee ze anno 1974 ook een van de grote boegbeelden werd van de feministische cinema. Als Akermans dood in 2015 dan ook voorpaginanieuws was in zowat de halve wereld (behalve uiteraard in haar thuisland) heeft dat veel te maken met deze iconische film.
De evocatie van spirituele leegte in repetitieve, rituele beelden die de gehele structuur van Jeanne Dielman bepalen, bezit dan ook een beklijvende, bijna hypnotiserende kracht. In lang aangehouden, schier onbeweeglijke scènes, evoceert Akerman de mentale malaise van het titelpersonage (‘Rive Gauche’ icoon Delphine Seyrig) en bouwt ze haar minimalistische observatie op tot een strakgespannen boog, die vervolgens ineen klapt wanneer de angstvallige symmetrie doorbroken wordt en culmineert in een even ontwrichtende als bevrijdende finale.
De schitterende restauratie die nu beschikbaar is, werd uitgevoerd in de labo’s van de Brusselse ‘Cinematek’ en herstelt ten volle de visuele kracht van dit meesterwerk, inclusief de oogstrelend mooie fotografie van DP Babette Mangolte.
Het roept de vraag op waarom we uren en uren gewauwel op televisie spenderen aan de vraag of een bende duurbetaalde pottenstampers het goed zullen doen op een event zonder enige waarde, terwijl iets waarin Belgen écht tot de wereldtop behoren, wellicht geen seconde zendtijd zal krijgen.
U kan de volledige lijsten vinden op de site van het BFI en Sight&Sound