Behoeft Joe Sacco nog een introductie? De man die het beeldverhaal als journalistiek medium op de kaart zette, publiceerde eerder dit jaar Paying the Land, dat in ons taalgebied als Terug aan het land verschenen is. Het zou zonde zijn dit boek, al is het dan in uitgesteld relais, niet aan bod te laten komen.
Sacco is immers een van de pilaren van het hedendaags beeldverhaal. De voorbije decennia bouwde de man een immense reputatie op, waarbij vooral zijn verslagen van het Israëlisch-Palestijns conflict in het oog springen. Toch lijkt het soms alsof Sacco vooral bij ingewijden bekendheid geniet. En het moet gezegd: Sacco maakt het de lezer niet noodzakelijk gemakkelijk. Hier geen hapklare brokjes, maar stevige boekwerken met bakken tekst en eerder neutrale zwartwittekeningen. Het is bij een eerste kennismaking dan ook sowieso even wennen.
Al is het, eens je in het universum van Sacco je weg gevonden hebt, ook een verademing. In tijden waarin journalistiek op elke mogelijke manier onder druk komt te staan, is het werk van Sacco een mooie vorm van tegengewicht. Alsof er niks aan de hand is, levert de Maltese-Amerikaan kwalitatief hoogstaand werk af dat moeiteloos kan wedijveren met wat in de betere tijdschriften te vinden is.
Ditmaal is Sacco naar de Northwest Territorities in Canada afgezakt. Het gebied, dat ruim 40 keer zo groot is als België en evenveel inwoners telt als Dendermonde, is niet alleen een prachtig stuk natuur dat de thuis vormt van de Dene, een inheems volk. Het heeft ook olie in de bodem zitten. Oliemaatschappijen halen het goedje omhoog door middel van fracking, de controversiële techniek die een enorme negatieve impact heeft op het milieu.
Voor de plaatselijke bewoners betekent fracking vooral een splijtzwam. Wat voor de ene een bron van werkgelegenheid is, is voor de andere vooral een ecologische ramp. Terug aan het land is echter meer dan een verhaal van voor of tegen fossiele brandstof. Het is bovenal het portret van een gemeenschap, van een volk dat de komst van de Europeanen naar het Amerikaanse continent lijdzaam heeft moeten ondergaan. Dat er niet enkel een historische schuld is, maar ook recent de Canadese overheid niet noodzakelijk het beste voorhad met een aanzienlijk deel van zijn inwoners, is een van de droeve vaststellingen die in dit boek naar voren komen.
Hoewel Terug aan het land geen boek is om ter ontspanning even mee onderuit te zakken, loont het absoluut de moeite het alsnog op te pikken. Sacco’s documentairestijl doet zijn onderwerp recht aan: hij laat betrokkenen zelf hun verhaal vertellen, registreert, geeft weer. De afstandelijkheid die hij daarbij aan de dag legt, zorgt paradoxaal genoeg voor empathie en begrip voor mensen in een situatie die niet op een simpele zwart/wit-manier te verklaren is.
