In Oostende zet de meester van Deinze gedurende zes maanden de lijnen uit voor een groepstentoonstelling. De expo Friends In The Field: Conversations With Raoul De Keyser is een spittante dialoog tussen veertien vrienden in hetzelfde veld. Het is een voetbalveld, een kunstenaarsveld, een kleurveld, maar vooral ook een veld waarop een vriendenmatch wordt gespeeld tussen abstract en figuratief.
De kunst van Raoul De Keyser is een erfgenaam van, en een antwoord op, het Amerikaans abstract expressionisme, een beweging uit New York die na WO II de richtinggevende kunststroming werd. Over de grote rode kleurenvelden of doeken vol verfkladden die dit opleverde, waren de meningen verdeeld. De meerderheid was verontwaardigd. Een kleine groep verheerlijkte deze nieuwe stijl.
De Keyser antwoordt vanaf 1964 op deze verdeeldheid door de abstracte bal terug te kaatsen in het figuratieve veld. Wat volstrekt abstract lijkt, is eigenlijk een figuratieve anekdote: een geometrische vorm met felle kleuren aan een kapstok is gewoon de zak waarin de familie De Keyser hun kleren achterlaat wanneer ze een duik nemen in Vosselare Put. De Keysers schilderijen zijn een match tussen abstract en figuratief.
De schilderijen blijven niet onbesproken. Jan Hoet schrijft: ‘De afzondering van De Keyser is maar schijn. Hij biedt de maatschappij immers iets aan, hij geeft aan hoe het ook anders kan en formuleert een plastisch voorstel’ De werken van De Keyser worden aanleidingen voor poëtische beschouwingen. Om een introverte stotteraar zonder moeite om te vormen tot een welbespraakte dichter, volstaat het om het beschilderde canvas gewoon objectief te beschrijven.
Verder zorgt de goede samenwerking met enkele topgalerijen ervoor dat het weerspannige oeuvre overal ter wereld wordt verspreid, geliefd en verkocht. Onder andere Zeno X uit Antwerpen en David Zwirner uit New York spelen hierin een hoofdrol. En zo ontpopt de norse ex-sportverslaggever zich tot een internationaal erkend optimistisch en inspirerend abstract kunstenaar. Wat hij zegt is minimaal, maar het is eerlijk en er wordt echt geschilderd.
Friends In The Field: Conversations With Raoul De Keyser in Mu.ZEE is een postuum eerbetoon. De curatoren hebben het poortje naar De Keysers plein tien jaar na zijn overlijden opnieuw opengezet. Elf Amerikaanse kunstenaars betreden het terrein en zoeken naar dialoog met de schilder aan de Leie. Niet elke aanwezige kunstenaar slaagt hier in, maar in ieder geval zijn er voldoende invalshoeken voor een beladen gesprek. Zo is er enerzijds het werk van Rebecca Morris (°1969) dat zijn speelsheid volgt, maar het figuratieve van De Keyser radicaal afzweert met pure abstractie. In haar manifest trekt ze ten strijde tegen het letterlijke, maar in haar werk “Untitled (#14-21)” vinden we een concreet voetspoor van haar felgekleurde Nikes terug. Wat moeten we daar van denken? Anderzijds is er werk van de iets oudere Forrest Bess (1911 – 1977). Met het subtiele “Red Rain” uit 1967 archiveert hij zijn eigen spiritualiteit, een knipoog naar Raoul De Keysers “Hellepoort 7” uit 1985.
Naast Amerikanen zijn er ook Europeanen te zien. Met “Zonder titel” uit 1987, dat we kennen uit de collectie van het Gentse S.M.A.K., en het werk “2 I’s strijdend om een punt” uit 1985 tovert de Nederlandse kunstenaar René Daniëls zonder twijfel een glimlach op uw gezicht. Een conversatie die snediger is en intrigeert, is die tussen Raoul De Keyser en Luc Tuymans. In 2001 hingen ze samen in het S.M.A.K. en nu zien we opnieuw een messcherp debat. We weten allemaal wie van beiden verbaal het sterkst is, maar met verf zijn beide meesters zeker evenwaardig.
Of ze nu abstract of figuratief zijn, de kunstwerken geven voorzetten die al dan niet makkelijk binnen te koppen zijn. Toch willen we u ook waarschuwen. In de expo tref je geen kant-en-klare santjes. Je moet zelf actief aan de slag met vlakken en vlekken, met verflagen en -spatten, met transcendente abstractie of geabstraheerde figuratie. Elk van de zestig getoonde kunstwerken stelt hoge verwachtingen in jou. Jij bent tenslotte het interpreterend subject.
Friends In The Field: Conversations With Raoul De Keyser loopt nog tot 21 mei 2023 in Mu.ZEE, Oostende
