Op twintig minuten wandelen van het Brusselse Zuidstation, en op een boogscheut van het kunstmuseum Wiels, bevindt zich Fondation A Stichting. Dit centrum voor fotografie, een initiatief van Astrid Ullens de Schooten en Jean-Paul Deridder, huist in de voormalige Bata-fabriek op de Van Volxemlaan en organiseert sinds 2012 jaarlijks drie fototentoonstellingen. Fondation A Stichting start dit jaar met Cesare Fabbri, een Italiaanse fotograaf die met The Flying Carpet een eerste solotentoonstelling in de Belgische hoofdstad te pakken heeft.
Achter de indrukwekkende art-decogevel schuilt een ruime galerij. In de kantoorruimte, die tevens als bookshop doorgaat, is de reeks “Orlando” gepresenteerd. De 21 kleurfoto’s uit 2009 tonen verschillende in boomschors gekerfde initialen, gefotografeerd in het beukenbos van Garfagnana in het noordwesten van Toscane. Fabbri werd hiervoor geïnspireerd door het vroege zestiende-eeuwse gedicht “Orlando Furioso” van Ludovico Ariosto. In het midden van dit gedicht raakt het hoofdpersonage buiten zinnen van verdriet en woede, wanneer hij de in een boomstam gegrifte liefdesverklaring van zijn geliefde en haar minnaar ontdekt. Cesare Fabbri vereeuwigt gelijkaardige tekens door stammen frontaal en in close-up te fotograferen. Hij brengt op die manier het oneindige aspect ervan onder de aandacht: het bos verandert, de bomen groeien, maar de inscripties blijven littekens op de “geschaafde huid” van de schors.
“Orlando” wordt, net als de twee volgende series, ingeleid door een literair citaat. Ik onthoud: “We leren het alfabet maar we kunnen de bomen niet lezen”. Dit vormt de leidraad doorheen de tentoonstelling. We ontcijferen enkel datgene wat ons aangaat, waardoor het bekende of hetgeen zich vlak voor ons bevindt uiteindelijk onzichtbaar wordt. Fabbri’s beelden sporen de toeschouwer aan om dat wat ons ontgaat te (her)ontdekken.
De foto’s van de reeks zijn per zeven op drie horizontale rijen gepresenteerd en die herhaling versterkt de gelijkenis tussen de beelden. De feloranje muur daarentegen steekt te hard af tegen de zachte kleuren van de werken en doorbreekt de samenhang. De series “The Flying Carpet” en “Sardaigne” kregen een andere plek toegewezen. De werken zijn opgesteld in een ruime zaal en de verzorgde presentatie binnen deze white cube zorgt voor een fris geheel. Het is ook hier dat het voor het eerst opvalt dat elke serie met een andere kleur omlijst is: “Orlando” is nero, “The Flying Carpet” is bianco en “Sardaigne” is grigio.
“The Flying Carpet” bestaat uit zwart-wit- en kleurfoto’s die Cesare Fabbri tussen 2005 en 2015 maakte tijdens een trip door Emilia-Romagna en Sardinië. De titel van de reeks is treffend; het lijkt alsof de fotograaf, zoals een drone, de wereld overvliegt en de merkwaardige objecten en taferelen die hij kruist, registreert. De toeschouwer ziet een ontwortelde plant die in de lucht zweeft, de kruin van een boom die in eivorm gesnoeid is, een voorbijtrekkende wolk en – zeer toepasselijk – een tapijt dat door de wind opvliegt. De compositie van de beelden, zowel in deze ruimte als in de publicatie, leest als een gedicht. Er is gewikt en gewogen, maar het resultaat is een samenhangend ensemble waarbij het ene beeld het andere perfect aanvult.
Het citaat dat aan de derde reeks gekoppeld is, beschrijft “de geur van Sardinië” als “de geur van de zon, van zuiver vuur, van droge steen, van heide en van slangenhuid”. Cesare Fabbri vat deze omschrijving in krachtige zwart-witfoto’s van het Sardijnse landschap. De beelden geven een mengeling van wilde natuur en ruïnes uit het verre en recente verleden weer: megalithische constructies in de vorm van een afgeknotte kegel en tombe dei giganti worden naast een gebarsten rots of een monumentale vallei geplaatst. Het gebruikte toestel, een technische 8×10 camera, verleent de foto’s een zeer scherp uitzicht waardoor het afgebeelde bijna tastbaar wordt.
Cesare Fabbri brengt zijn poëtische kijk op de wereld op een geslaagde wijze in beeld. De fotograaf verzamelt fragmenten uit het alledaagse leven en bejubelt de magische eenvoud van wat ons omringt. Wat betreft het groot aantal getoonde werken, had de less is more-gedachte zeker nog wat verder doorgetrokken mogen worden. Desalniettemin is The Flying Carpet een aanrader van formaat en verdient Fondation A Stichting, als een instelling die “de creatie van, de kennis over en de conservatie van het fotografische beeld” ondersteunt, het om in het oog gehouden te worden.
Cesare Fabbri. The Flying Carpet loopt tot en met 26 maart 2017 in Fondation A Stichting te Brussel