Met de tentoonstelling Photography Inc. tracht het FotoMuseum de route te reconstrueren die de fotografie de voorbije tweehonderd jaar heeft afgelegd. Daarvoor gebruikten de curatoren uitsluitend objecten en foto’s uit de eigen collectie. Aan de bezoeker om te ontdekken hoe de fotografie evolueerde van luxeproduct tot massamedium.
Toen het medium nog in zijn kinderschoenen stond, werd er geëxperimenteerd met verschillende technieken. De Fransman Louis Daguerre vond de daguerreotypie uit, waarbij een uniek beeld op een metalen plaat werd geprojecteerd. Daguerreotypieën verdwenen al vrij snel van de markt dankzij de uitvinding van de nat-collodiumplaat die meervoudige afdrukken van eenzelfde afbeelding mogelijk maakte. De voorbeelden van deze techniek op de tentoonstelling zijn niettemin de moeite om te bewonderen. Het karakter van de afbeeldingen in het spiegelende zilver contrasteert fel met dat van onze huidige fotocultuur: tastbaar versus digitaal, blijvend versus vluchtig en uniek versus oneindig reproduceerbaar.
De prent “La Daguerreotypomanie” van de Franse karikaturist Théodore Maurisset speelt in op de gekte van zijn landgenoten over de nieuwe uitvinding in die begindagen. Ze gaan op in de hype, vereren de fotografie, willen haar gebruiken voor eigenbelang en hangen zichzelf op wanneer dat mislukt. De karikatuur uit 1939 is een profetie over het economische en sociale belang dat de fotografie in de volgende eeuwen zou hebben.
De tentoonstelling toont daarnaast de goedkopere varianten uit die tijd, zoals de ambrotypie en ferrotypie, waarbij de afbeelding op glas of metaal werd gezet. En ook op papier drukte men toen reeds foto’s. Voorbeelden zijn het albuminepapier en het zoutdrukpapier. Later experimenteerden fotografen nog verder met het fotopapier. Kunstfotografen gebruikten dikker papier met een ruwer oppervlak, persfotografen gebruikten dun en glanzend papier. Vandaag is deze kennis echter minder relevant, en de productie van fotopapier is sterk gedaald.
En dat is wat de tentoonstelling ons toont: de opkomst en val van industrieën, bedrijven en beroepen uit de geschiedenis van de fotografie. De foto’s uit de hoogdagen van het Belgische bedrijf Gevaert, de vroegste versies van de legendarische kodak en de familieportretten door de beroepsfotograaf: stuk voor stuk artefacten uit een ander tijdperk. Waar is de tijd dat elk dorp zijn eigen fotowinkel had? De digitale fotografie en het internet hebben de relatie tussen de foto-industrie en de consument voorgoed veranderd. En dat illustreert Photography Inc. op voortreffelijke wijze aan de hand van de rijke collectie van het FoMu. De verschillende thema’s lopen naadloos in elkaar over en de zaalteksten en bijschriften zijn verhelderend en bondig. De ruimte wordt ten volle benut en alle foto’s en objecten dragen bij aan het verhaal. En het verhaal van de geschiedenis van dit invloedrijke en alomtegenwoordige massamedium is voor iedereen het ontdekken waard.
Photography Inc. loopt nog tot 9 oktober 2016 in FotoMuseum, Antwerpen.
