The American Way of Life krijgt de laatste jaren veel te verduren: reportages over de nieuwe overgewicht-epidemie, de schandalen in Abu Graib en de arrogantie van de bezetting in Irak volgen elkaar op. De dagen dat wij naar Amerika opkeken lijken voorgoed verleden tijd. Meer nog, al wat van dicht of ver met Amerika te maken heeft, lijkt wel verwerpelijk.
In de literaire wereld loopt het gelukkig nog zo’n vaart niet, want met Vlucht heeft de Amerikaans-Koreaanse Chang-rae Lee een actuele, humoristische en literaire vertelling geschreven waar je je vingers van kunt aflikken. Met deze literaire hoogvlieger is Chang-rae Lee echter niet aan zijn proefstuk toe. Eerder verschenen al Moedertaal (Native Language) en Een leven van gebaren (A Gesture Life) die bekroond werden met de PEN/Hemingway Award en de American Book Award. De drie romans vormen niet echt een triptiek, maar draaien wel allemaal rond dezelfde typisch Amerikaanse — en voor één keer heeft dat geen negatieve connotaties —thema’s als zelfverwezenlijking, The American Dream, de dubbele identiteit, i.e. Amerikaans-Italiaans/Aziatisch, Vietnam, "het Probleem van het Ongeveer Ik Zijn".
Centraal in deze roman staat de zestigjarige Jerome Battaglia, alias Jerry Battle, een Amerikaan met Italiaanse roots. De welgestelde aannemer op rust doet niets liever dan rondvliegen met zijn privé-vliegtuigje, en van op een grote afstand zijn leventje in pseudo-filosofische termen te beschrijven.
Al gauw blijken de uitstapjes die Jerry met Donnie, het vliegtuigje en enige gezelschap dat hij verdraagt, ook een figuurlijke vlucht te zijn. Wanneer hij van op grote hoogten zijn chique woonbuurt Long Island gadeslaat, merkt hij "niets van de bijbehorende rommel, niets van de prozaïsche troep die op zeeniveau gegarandeerd een smet op ons tafereel zou werpen, […] het nooit stilstaande mos en onkruid op de stoep,[…] het ronddwarrelende foldertje […] noch de dode, opgezwollen buidelrat die is aangespoeld in de goot".
Ondergetekende, want zo verwijst Jerry naar zichzelf, mag het dan al gemaakt hebben op professioneel vlak, zijn persoonlijk leven is een echt ’battle-field’. Tussen het hoofdpersonage en diens vader is er enkel sprake van non-communicatie, idem dito wat betreft Jerry’s zoon Jack, die het familiebedrijfje naar het bankroet leidde, en zijn intellectuele dochter Theresa, die haar ziekte en zwangerschap verzwijgt. En, dan hebben we het nog niet over de mysterieuze zelfmoord van zijn eerste, Aziatische vrouw Daisy, en zijn relatieproblemen met zijn Puerto Ricaanse levensgezellin Rita.
Te veel socio-psychologische rotzooi zou menig lezer rechtmatig opwerken. Maar, Chang-rae Lee’s stijl, steeds doorspekt met een vleugje spot en satire, blijft boeien. Jerry’s broer, bijvoorbeeld, wordt beschreven als "een alleskunner, […] een begenadigde uomo universale die nooit ergens helemaal voor gaat (de term ADHD is misschien ook van toepassing)". Vlucht lijkt te balanceren op het scherp van realisme en magisch realisme. Zo vertelt Jerry over zijn moeders obsessie om de kamer van zijn broer die in Vietnam sneuvelde in de oorspronkelijke staat te bewaren. Gevolg : het dak dat begint te lekken mag niet worden hersteld en de hele inboedel verrot.
Ook de opbouw van het verhaal is meesterlijk, ingenieus. Het verhaal van Jerome Battle, de man met een "chronisch gebrek aan empathie en wijsheid", begint hoog boven de wolken, en eindigt in de put van het voormalige zwembad waarin zijn vrouw zelfmoord pleegde. De gelijktijdigheid van erg uiteenlopende gebeurtenissen lijkt Lee’s uitverkoren manier om personages en de links tussen vier generaties Battles te beschrijven. Net op het ogenblik dat het hoofdpersonage nog eens van seksuele geneugten kan proeven, meldt dochterlief dat de stamvader spoorloos verdwenen is.
Granta en The New Yorker hebben Chang-rae Lee uitgeroepen tot één van de beste jonge schrijvers. Hoge verwachtingen die Lee moeiteloos lijkt in te lossen. Met zijn mix van realistische en absurde personages, perfecte timing en opbouw houdt deze Amerikaan de lezer in de ban. Kortom, een aanrader voor eenieder die urenlang wil genieten … op hoog niveau.
