In onze hedendaagse samenleving lijkt de adel een restant uit ver vervlogen tijden. Nochtans zijn er adellijke families wiens invloed tot op de dag van vandaag doorwerkt. In Museum M wordt een grote overzichtstentoonstelling gewijd aan een geslacht dat intens met de stad Leuven verbonden is: de Arenbergs. Een verhaal van Macht en Schoonheid.
De curatoren Peter Carpreau, Mark Derez en Anne Verbrugge stonden bij het opzetten van deze prestigieuze expo niet onmiddellijk voor de makkelijkste taak. De Arenbergs zijn een van oorsprong Duits geslacht met een familiekasteel in de Eiffel. Ze bewogen zich in de loop van de Europese geschiedenis echter met opvallend gemak door een heleboel andere Europese landen en streken, zelfs al bestonden die op dat moment meestal nog niet in hun huidige grenzen. De curatoren kozen voor een strikt thematische opstelling en werkten voor de invulling van de ontleende stukken nauw samen met de nog in leven zijnde afstammelingen.
In een eerste kamer komt de bezoeker terecht in een ware portrettengalerij, een Engels koningsgeslacht waardig. Beroemde naamhouders, zoals Alexander van Arenberg, staan er afgebeeld op portretten met hun familie, vereeuwigd door kunstenaars-tijdgenoten die tot de absolute top behoorden. Hun echte schatten liggen in het midden van de zaal: de oorkonden waarmee ze destijds tot rijksvorsten en hertogen (1644) verheven werden.
In een tweede kamer wordt ingezoomd op de rijke historiek van de Arenbergs als veldheren en diplomaten. Menigeen van hun titelhouders was immers verplicht om deelgenoot te zijn van koningen en vorsten tijdens belangrijke oorlogen en veldslagen. Niet zelden verloor een naamgenoot het leven op een slagveld. Overleefden ze het, dan mochten ze als diplomaten mee aanschuiven rond de onderhandelingstafel. Zo speelde een Arenberg een vooraanstaande rol bij de Vrede tussen Spanje en Engeland in 1604. Ook zeer origineel is de functie van de echtgenotes die tijdens afwezigheden of na overlijden van de gemaal de indrukwekkende landgoederen zelf beheerden.
Oorspronkelijk bezaten de Arenbergs indrukwekkende bossen en gebieden in Nederland en Duitsland, als beloning voor hun trouw, maar in de 17e en 18e eeuw maakten ze geruisloos de overstap naar landgoederen in Frankrijk, Oostenrijk, Bohemen en Italië. In de 19e eeuw waren ze mee met de Industriële Revoluties en transformeerden ze zich tot ondernemers en mijnbouwuitbaters. Ze diversifieerden ook als grootaandeelhouder van de Compagnie du Suez.
In onze streken bezaten de Arenbergs de kastelen van Edingen en Heverlee. De expo gaat uitgebreid in op hun capaciteiten bij het beheer van deze parken en kastelen via landkaarten, gravures en schilderijen. Veel werken werden ontleend uit hun kastelen, zoals een impressionant driegezicht op Brussel, Antwerpen en Amsterdam. Schoonheid in het leven was misschien wel hun meest ambitieuze doel. De kledinggewoonten, de kunstschatten en ook hun bibliotheek — destijds gelokaliseerd in wat we nu kennen als het Egmondpaleis — worden uitvoerig belicht. Gaande van een originele partituur van Vivaldi tot een ruitersportret van Van Dijck, de (kunst)smaak kwam met de rijkdom en de macht.
De expo geeft een magnifiek beeld van een geslacht dat politiek, krijgskunst, diplomatie, ondernemen en kunst effectief wist te combineren. Helder en gestructureerd.
Macht en Schoonheid. De Arenbergs loopt nog tot 20 januari 2019 in Museum M in Leuven.
