Things Heard & Seen

Marc Bussens, voorzitter van het UFK/UCC (Unie vd Belgische filmkritiek), de vereniging voor filmjournlistiek in België waar de meeste van onze recensenten bij aangesloten zijn, schreef voor Enola een gastrecensie over de Netflix-productie Things Heard & Seen.

Een belangrijk en commercieel filmgenre is beslist de horrorfilm, prenten waarin alles draait rond angst (naar het Latijnse horror). Onze hersenen bereiden zich continu voor op actie en reactie in geval er zich een bedreigende situatie voordoet. Horrorfilms spelen hier handig op in en weten op deskundige wijze  –  via afgelijnde vaste patronen in stijl, setting, opbouw en boodschap  – het menselijk gevoel van agitatie te amplificeren. Enge films nemen de hersenen in feite ferm in de maling zodat het lichaam zich scherp zet voor gepaste reacties op het dreigende en aankomende gevaar. Het is dan ook logisch dat horrorfilms al bestaan sinds de begindagen van de filmindustrie en met de jaren zijn geëvolueerd en uitgegroeid over diverse subgenres.

Een belangrijk subgenre is ongetwijfeld het ‘spookverhaal’ of  het ‘haunted house’-genre. Hierin worden de hoofdpersonages doorgaans lastiggevallen door een (of meerdere) bovennatuurlijke ontastbare entiteit. Soms doordat ze daardoor worden achtervolgd, maar vaak ook doordat de geest of het spook een verbinding heeft met een bepaald voorwerp in het leven van de personages. Spookhuizen met kamers waar de lichaamloze geesten van de overledene beklemmend ronddolen, zijn trouwens niet voor niets standaard geworden in het horrorgenre. Gemaskerde maniakken kunnen vaak worden gestopt of in ieder geval tijdelijk worden afgeremd, maar de afloop voorspellen in spookhuizen is totaal uitgesloten. Zowel huisvesting als spookverhalen zijn in de afgelopen decennia ook geëvolueerd waardoor dit subgenre altijd fris en ‘aantrekkelijk’ is gebleven. Van vervallen gotische herenhuizen tot nieuw gebouwde onderverdelingen in een buitenwijk, elke woning kan spookachtig zijn en dat leverde in de loop van de filmgeschiedenis prenten op waarin op verbluffende manier huizen en woonruimtes vol spoken het publiek op huiveringwekkende manier de stuipen op het lijf wisten te jagen: The Uninvited , House On Haunted Hill, The Innocents, The Haunting, The Amityville Horror, The Others,  Ju-On: The Grudge, Paranormal Activity, The Conjuring en nog veel andere.

In Things Heard & Seen van het regieduo Shari Springer Berman en Robert Pulcini maken we kennis met Catherine en George Clare, een sympathiek jong paar dat in 1980 het drukke, levendige en hippe New Yorkse Manhatten inruilt voor Chosen, een ingedommeld, ruraal doch historisch dorp in hartje Hudson Valley. De reden: George heeft er een prominente job kunnen bemachtigen als docent kunstgeschiedenis aan de plaatselijke universiteit. Eigenlijk een beetje tegen haar zin volgt Catherine – die een hechte band heeft met haar ouders en als kunstenares in de Big Apple goed in de markt ligt in bohemienkringen -haar echtgenoot. Ze betrekken in Chosen een groot landhuis midden in de frisse natuurpracht. Samen met hun snoezig dochtertje Franny kan het idyllische stel aan de opbouw beginnen van een nieuw leven. George voelt zich onmiddellijk in zijn nopjes. Decaan Floyd DeBeers – een diehard fan van de Zweedse wetenschapper, filosoof, theoloog en vooral precaire mysticus Emanuel Swedenborg – sluit George prompt warm in zijn armen. Catherine daarentegen wordt moreel gedwongen in de rol van brave, professioneel non-actieve en zorgzame huismoeder. Niet bepaald de toekomst die ze voor ogen had. George laat er geen gras over groeien en begint prompt een seksuele relatie met een van zijn blitse studentes. Catherine voelt vrij snel aan dat er in hun nieuw huis wel degelijk ‘iets’ niet pluis is. Er gebeuren op zijn minst merkwaardige zaken. Op bepaalde tijdstippen ontwikkelt er zich een stinkende geur, speelt de radio af en toe autonoom, flikkeren lichtelementen plots aan en uit, vliegen zwarte vogels zo maar door de vensters en ontdekt ze bovendien ook nog een mysterieuze ring die muurvast zit op een ongebruikelijke plaats in de keuken. Wanneer ze haar bangelijke vaststellingen vertelt aan George, blijkt die geen luisterend oor te hebben. Hij heeft duidelijk nog enkel oog voor zijn nieuwe liefde en toont zich naar Catherine toe meer en meer onverschillig, introvert en komt hij bij momenten zelfs gewelddadig uit de hoek.

Things Heard & Seen is de nieuwe film van het New Yorkse koppel en regieduo Shari Springer Berman-Robert Pulcini (American Splendor, The Nanny Diaries, Ten Thousand Saints). Het is de verfilming van de alom geprezen succesthriller All Things Cease To Appear uit 2016 van Elizabeth Brundage. Uiteraard bevat deze typische spookhuisfilm alle nodige ingrediënten en clichés eigen aan het karakteristieke genre, inclusief de noodzakelijke plottwists, scary-creepy en chills-shots en talrijke spannings- en mysterie-elementen die ten top worden gedreven door indringend camerawerk van Larry Smith (Eyes Wide Shot, Only God Forgives) en een dreigende soundtrack van Evan Jolly (Wonder Woman, Aquaman, The Crown). Berman en Pulcini kennen echter de klappen van de zweep en weten uiteraard dat je met enkel etaleren van typische spookhuisthrillerelementen het publiek geen twee uur meer kunt boeien. Als welgekomen meerwaarde-toetje trakteren de regisseurs de toeschouwers dan ook bewust op een geraffineerd uitspitten en het in kaart brengen van hoe de twee hoofdpersonages zich – in correlatie met de reeks mysterieuze-, bangelijke gebeurtenissen en bizarre ontdekkingen in hun omgeving – tot elkaar verhouden en hoe het gezin psychologisch-relationeel langzaam verbrokkelt. Bovendien worden de filmmakers op hun wenken bediend door een uitstekende Amanda Seyfried die onlangs nog werd genomineerd voor een Oscar voor haar opvallende bijrol in Mank. Seyfried is met rollen in psychologische thrillers als Anon, Solstice, You Should Have Left én haar karakteristiek uitgesproken doorpriemende ogen, perfect gecast om gestalte te geven aan de ambitieuze jonge vrouw die zich wil losrukken uit haar precaire situatie, maar door de situationele context en het doorgedreven manipulatieve gedrag van haar weerzinwekkende echtgenoot (een rol voor James – Little Women – Norton), de tol betaalt. De bij momenten matige voorspelbaarheid, het voortkabbelend verhaal en het vooral nogal sibillijnse einde van deze niet bepaald grensverleggende of vernieuwende schrikfilm, doen niks af aan het feit dat Netflix met deze spannende mix van spookhuishorror en relationeel-psychologische thriller toch alweer een hit in huis heeft.