Zelden een film geweten waarvan de titel de inhoud zo goed
beschrijft: ‘Gothika’ neemt schijnbaar willekeurige elementen uit
duizend-en-één gothic horror verhalen en rist die vervolgens aan
elkaar tot iets dat een samenhangend verhaal moet voorstellen. Op
die manier worden de verschillende scènes letterlijk
gothica: standaardsituaties uit een genre dat we al lang
door en door kennen. Schijnbaar moet er elk jaar wel zo één film
uitkomen. Verleden jaar was dat ‘Darkness’, een film die nog wel te genieten
viel, al was het maar op een ironisch niveau. Hetzelfde kan grosso
modo gezegd worden voor ‘Gothika’ – het zou waanzin zijn om deze
prent serieus te nemen, maar verdomd als ik hier en daar niet een
enorme grijns op m’n gezicht voelde komen.
Halle Berry speelt Dr. Miranda Grey, een psychologe die zich
bezighoudt met gewelddadige krankzinnigen. Ze is getrouwd met de
directeur van de instelling waar ze werkt (Charles S. Dutton), maar
we zien haar op een opvallende manier flirten met haar collega Pete
Graham (Robert Downey Jr., die schijnbaar even de gevangenis uit
was). Wanneer Miranda op een donkere, stormachtige avond (wanneer
anders?) naar huis rijdt, treft ze in het midden van de weg een
schaars gekleed, gewond meisje aan. De camera draait, we krijgen
een oprisping van geluidseffecten alsof de verantwoordelijke
technicus teveel Mexicaans eten naar binnen heeft gespeeld en
zonder dat we echt zien wat er gebeurt, bevinden we ons plots
enkele dagen later. Miranda wordt wakker in haar eigen instelling,
ditmaal als patiënt. Ze wordt ervan verdacht haar echtgenoot op een
beestachtige wijze vermoord te hebben. Wat is er gebeurd die avond,
na haar treffen met het mysterieuze meisje?
Wie bij het lezen van een dergelijke korte inhoud nog meent
enige originaliteit in die plot te kunnen ontwaren, heeft niet
genoeg films gezien. Scenarist Sebastian Gutierrez heeft hier in
essentie een hutsepot gemaakt van elementen uit andere films in
hetzelfde genre. We krijgen de geest die niet tot rust kan komen,
de onschuldige vrouw waarvan iedereen denkt dat ze gek is, de
spookverschijningen die cryptische hints achterlaten en tegen het
einde, zelfs een zoveelste schurk die dom genoeg is om eerst heel
de plot te willen uitleggen voordat hij zich van de held(in)
ontdoet. Elk cliché uit het genre wordt gebruikt, tot op het punt
dat je er bijna een sport van zou kunnen maken de referenties naar
andere films te spotten. Grote brokken uit ‘The Ring’, ‘What
Lies Beneath’ en ‘In Dreams’ maken hier een retour, maar
Gutierrez slaagt er niet in om die voorbeelden samen te puzzelen
tot een ietwat geloofwaardig resultaat. Het gevolg zijn dialogen
als: “Ik geloof niet in geesten.” – “Ik ook niet, maar zij geloven
in mij.”
De acteurs doen wat ze kunnen met dit materiaal. Halle Berry
besloot om haar oscarwinnende rol in ‘Monster’s Ball’ hiermee op te volgen en ze
zal daar vast wel haar redenen voor hebben gehad, maar ik mag
doodvallen als ik weet wat die zijn. Het is niet dat ze slécht
acteert, het probleem is dat haar rol er uitsluitend in bestaat
bange gezichten te trekken, te gillen en af en toe voluit door de
decors te rennen. Heel wat minder begaafde actrices hadden dat ook
gekund. Gekende namen als Penelope Cruz, Bernard Hill (‘Lord of the Rings’ 2 en 3) en Charles S.
Dutton (u misschien nog gekend uit ‘Alien 3’), lopen enigszins
verloren in weinig betekenisvolle bijrolletjes. Robert Downey Jr.
van zijn kant doet zijn best met een personage dat de hele film
lang wordt opgezet als mannelijke redder-in-nood van onze
getroubleerde heldin, enkel om tijdens de finale schijnbaar
vergeten te worden. De hele climax van de film lang schittert hij
door afwezigheid.
Regisseur Mathieu Kassovitz, maker van het schitterende ‘La
Haine’ en het niet zo schitterende ‘Les
Rivières Pourpres’, verfilmt het verhaal met precies die
visuele flair die het verdient: oerklassiek dus. De camera schijnt
in dit geval slechts drie standen te hebben: donker, pikdonker en
retedonker. Tijdens één van de openingsscènes zien we het
krankzinnigengesticht als een gigantisch, onheilspellend complex in
de stormachtige nacht liggen en de toon is meteen gezet. Lange
gangen, altijd in halfduister gehuld, continu flikkerende TL-lampen
(zouden ze geen elektriciens hebben in dat gekkenhuis?) en de ene
scène na de andere waarin Kassovitz zijn camera door ijzeren hekken
heen laat bewegen. Dat is wel zo ongeveer de visuele stijl –
opnieuw, net als het scenario, een volkomen conventionele werkwijze
die niets nieuws biedt in het genre. Maar ja, hoe moet je zo’n ding
ànders verfilmen?
Al het voorgaande is dus een gegeven: ‘Gothika’ is crap. Maar
toch heb ik er bij vlagen van kunnen genieten. De reden daarvoor is
voornamelijk dat deze film maar nét niet in een parodie verandert.
De conventies worden zó netjes gevolgd, alle klassieke elementen
klikken op zó’n voorspelbare manier in hun plaats, dat het moeilijk
wordt om te blijven geloven dat dit alles ernstig is bedoeld. Zou
Kassovitz zich niet van de banaliteit van zijn eigen film bewust
zijn geweest? Ik denk van wel, het is toch onmogelijk dat de man
die ‘La Haine’ heeft gemaakt zijn heldin eerst in een wit t-shirt
zou laten rondlopen, enkel om haar vervolgens in een zwembad te
laten duiken, zónder te weten waar hij mee bezig was? Wanneer je
personages uitspraken hoort doen als: “I’m not deluded, I’m
possessed”, dan kun je dat toch onmogelijk serieus nemen?
Legendarisch regisseur James Whale, die de originele
‘Frankenstein’-films maakte in de jaren dertig, zei dat hij altijd
enorm veel humor zag in zijn eigen films. De truc was om de prent
óók te laten werken voor mensen die het allemaal ernstig wilden
opvatten. Of het nu met opzet was of niet, films als ‘Gothika’ en
verleden jaar ‘Darkness’ hebben tot
op een bepaalde hoogte hetzelfde effect: het is zo onnozel, dat het
toch weer enigszins genietbaar wordt om naar te kijken. Een goeie
film is dit bij lange na niet. Maar hij is wel slecht op een
onderhoudende manier. Dat is meer dan ik kon zeggen voor ‘Les Rivières Pourpres’.
http://gothikamovie.warnerbros.com/
