Met Chapterhouse Dune (Duin Kapittel) in 1985 viel twintig jaar na het verschijnen van het eerste deel onverwacht het doek over de originele Duinsaga. Auteur en bedenker Frank Herbert zou immers een jaar later overlijden, waardoor het geplande zevende en laatste boek niet voltooid raakte. Op basis van de achtergelaten notities en schetsen zouden zijn zoon Brian Herbert en Kevin J. Anderson in 2006 en 2007 twee afsluitende boeken publiceren, die nergens de kracht van het originele werk van Herbert wisten te evenaren en volgens sommigen zelfs sterk afweken van wat Frank Herbert zelf beoogd had.
De Duin-reeks is dan ook in de eerste plaats een complex verhaal waarbij een universum centraal staat waarbinnen verschillende partijen strijden om macht en zelfbehoud en allianties evenzeer gebaseerd zijn op vertrouwen als op gemeenschappelijke belangen en tegenstanders. Binnen de kundige handen van Herbert leidde dat tot een reeks boeiende romans, waarbij de reflecties op macht vaak samen gingen met een intrigerend universum waarbinnen adellijke families, handelsbelangen, religieuze groeperingen en een zeker wantrouwen tegenover technologie een rol speelden. De moeilijke evenwichten tussen de verschillende machtsblokken die eeuwenlang min of meer in balans gehouden werden, kwamen sterk onder druk te staan in Duin wanneer de keizer besloot zich te ontdoen van de machtige hertog Leto Artreidis door hem de voogdij over de duinplaneet Arrakis te geven, maar zo ook ongewild zijn eigen ondergang startte.
Doorheen het verhaal werd immers niet alleen duidelijk hoezeer de planeet Arrakis of Duin en de zogenaamde melange of specie die enkel hier te vinden was, als een bindmiddel gold doorheen het keizerrijk/universum, maar ook dat net de hertogs zoon Paul Altreidis de voorspelde Kwisatz Haderach (een messiasfiguur) was. Na inname van een grote hoeveelheid melange wist hij zijn toekomst waar te maken door de rol van de nieuwe heerser over het gekende heelal te worden. In de drie volgende romans Duin-Messias, Kinderen van Duin en God-keizer op Duin lag de focus voornamelijk op wat gebeurde na de machtsovername van Paul en hoe zijn zoon Leto II na het aangaan van een symbiose met de zandforellen op Duin een haast onsterfelijke mens-zandwormhybride werd die bereid was die stappen te zetten waarvoor zijn vader terugschrok.
In de laatste van de vermelde romans leidde hij al drieduizend jaar de mensheid op tirannieke wijze langs wat hij zelf zijn Gouden Weg noemde, met als einddoel de toekomst opnieuw open te leggen en de mensheid voor vernietiging te vrijwaren. Hiervoor had hij ondermeer Arrakis omgetoverd tot een vruchtbare planeet zonder wormen en daarmee ook zo goed als elke vorm van ruimtereizen onmogelijk gemaakt. Het boek eindigde met de `dood` van Leto II die uiteenviel in zandforellen die zouden uitgroeien tot nieuwe zandwormen, die de bronnen van melange vormen. Hoewel hiermee het verhaal van Duin en de Artreidis uitverteld leek, maakte Herbert drie jaar na het verschijnen van God-keizer op Duin een nieuwe doorstart met Ketters van Duin, waarbij een tweede tijdsprong van 1500 jaar volgde en de gevolgen van Leto II`s Gouden Weg verder vorm kregen.
Niet alleen was Arrakis opnieuw een duinplaneet geworden, Rakis genaamd, ook de wormen heersten er opnieuw. Samen met hun komst was melange en dus ook ruimtereizen weer mogelijk, wat tot een grote verstrooiing leed waarbij leden van de verschillende volkeren en belangengroepen naar alle uithoeken van het heelal trokken. Gedurende die 1500 jaren was Leto II tot een god verheven die verder leefde in de wormen, wat op Rakis tot een theocratisch regime leidde. Wanneer op de duinplaneet de jonge vrouw Sheeana de zandworm weet te beheersen die haar stam vernietigt, beschouwt de priesterkaste haar als een profete en afgezant van Leto II. Maar ook de zusterorde Bene Gesserit en de geheimzinnige Bene Tleilax zijn meer dan geïnteresseerd in de jonge vrouw en trachten elk haar voor zich te winnen.
Terwijl de verschillende partijen tussen alliantie en verraad blijven hangen, duikt uit de verstrooiing een nieuwe vijand op die geleid wordt door de Achtenswaardige Matres en gebrand is op de verovering van het heelal. De roman eindigt met een inval van hun troepen op Rakis en de vlucht van Sheeana , samen met een kleine zandworm, naar de thuisplaneet van de Bene Gesserit. In Duin kapittel wordt duidelijk dat de Achtenswaardige Matres, die net als de Bene Gesserit over indrukwekkende vermogens beschikken en deze laatste in kracht en snelheid ver overtreffen, er in geslaagd zijn grote delen van het heelal te veroveren. De Bene Tleilax zijn op één man na uitgeroeid, terwijl ook de Bene Gesserit de ene na de andere planeet dienen op te geven.
Met de vernietiging van Rakis en alle daar levende wormen zien de Bene Gesserit, voor wie melange een onschatbare rol speelt in haar rituelen, zich genoodzaakt hun thuisplaneet langzaam maar zeker een woestijn te laten worden, waarbinnen nieuwe zandwormen kunnen ontstaan. Hierbij speelt Sheeana, die intussen een volbloed zuster van de Bene Gesserit is, uiteraard een belangrijke rol, maar zij is niet de enige die opnieuw haar opwachting maakt. Ook de trouwe dienaar van de Artreidis-familie Duncan Idaho speelt nogmaals een rol als ghola (een soort kloon gecreëerd door de Tleilax) die wel eens de herinneringen van al zijn vorige (ghola-)levens zou kennen.
Met recht en rede hebben een aantal zusters van de Bene Gesseritorde dan ook enig wantrouwen tegenover hem, in het bijzonder omdat hij niet alleen een emotionele band heeft met de gevangen genomen Achtenswaardige Matres Murbella, maar ook met de pas gecreëerde ghola van Miles Teg, de oude bashar (opperbevelhebber) van het leger van de Bene Gesserit en militair en strategisch genie. Samen met de enige overlevende Tleilaxu meester Scytale vormen ze een vreemde groep die niet (geheel onterecht) door ieder lid van de Bene Gesserit vertrouwd wordt. De focus in deze roman ligt dan ook op hoe de Bene Gesserit, die meer nog dan in het vorige boek op het voorplan treden, zich genoodzaakt zien om niet alleen met een externe dreiging om te gaan, maar ook de eigen rangen gesloten te houden terwijl ze voor het eerst in wat duizenden jaren lijkt niet langer zeker zijn of de orde wel zal overleven.
De manier waarop Herbert verder bouwt op de ontwikkelingen die hij in Ketters van Duin opzette, maken van Duin Kapittel een overgangsverhaal dat niet zozeer de nadruk legt op actie als wel op reflecties van hoe om te gaan met een onbekende dreiging en het voortbestaan van de eigen orde. Na vijf romans is het dan ook interessant meer te lezen over de orde die gedurende de voorbije vijf romans zo een belangrijke rol speelde maar op de achtergrond bleef. We krijgen het hele gebeuren vanuit haar perspectief te zien, maar tezelfdertijd is ook duidelijk dat Herbert een einde wou breien aan zijn cyclus. De reflecties over macht blijven gelukkig intrigeren, in het bijzonder omdat de Bene Gesserit en de Achtenswaardige Matres die heel verschillend invullen (manipulatie en mededogen versus angst en terreur), maar als verhaallijn mist de roman duidelijk een sterke insteek.
De verhoudingen tussen Idaho, Teg en de Bene Gesserit voelen te bekend aan en het verhaal op zich blijft te veel ter plaatse trappelen. Er worden verschillende hints gelegd naar het volgende deel waardoor de `tussenroman` vooral een opstap is naar een apotheose die er helaas nooit gekomen is. Binnen de romancyclus van Duin heeft het boek uiteraard nog steeds zijn waarde, al dient het vooral gelezen te worden als het tweede deel van een trilogie waarbij de schaakstukken op hun plaats gezet worden en de belofte rijst dat een aantal vragen beantwoord zullen worden, inclusief het antwoord op de vraag of dit alles ook behoorde tot Leto II`s geplande Gouden Weg. Het voortijdige overlijden van Herbert laat helaas veel vragen onbeantwoord, wat in zekere zin ook de appreciatie van dit deel overschaduwt. Desalniettemin heeft ook Duin Kapittel zijn plek binnen het geheel en getuigt het evenzeer van de kracht en waarde van Herberts grootse epos.
