De 3,5 jaar die verstreken zijn sinds het verschijnen van American Band is de langste periode tussen twee releases voor de Drive-By Truckers. Maar nu is de band in het verkiezingsjaar terug met een album dat kan gelden als hun state of the union. Het beeld dat ze schetsen na drie jaar bewind van de vergulde toiletpot — zoals zij hem noemen — is allesbehalve fraai te noemen.
Er heeft altijd een dualiteit gezeten in de uit Alabama — in het diepste van de Deep South — afkomstige band. Alabama is een van de meest conservatieve staten van de VS, waar institutioneel racisme nog altijd welig tiert en de confederate flag alomtegenwoordig is. Daarenboven schrijven ze zich muzikaal in in de traditie van de southern rock, een genre dat net nauw verweven is met dat conservatief gedachtegoed. Maar tegelijk hebben de bandleden hun progressieve ideeën nooit onder stoelen of banken gestoken. Iets dat niet zonder risico is — vraag dat maar aan de Dixie Chicks — maar de band heeft daar, mede dankzij een uitstekende live-reputatie, net haar sterkte van weten te maken.
Na American Band hadden beide songschrijvers van de band, Patterson Hood en Mike Cooley, naar eigen zeggen last van writer’s block. Ze wisten niet hoe nummers te schrijven waar iemand graag naar zou willen luisteren over de toestand van hun land. Tot plots de creatieve sluizen toch open gingen. Uiteindelijk had de band 18 nummers klaar voor het album, van dewelke er de helft het album gehaald hebben. Hoewel de Truckers het Zuiden van de VS achter zich hebben gelaten — Patterson Hood bijvoorbeeld woont al een aantal jaren in het progressieve Portland, Oregon — trokken ze voor dit album terug naar hun heimat. The Unraveling werd opgenomen in de legendarische studio’s van Sam Phillips in Memphis, onder leiding van vaste producer David Barbe.
Laat ons wel wezen. Muzikaal volgen de Drive-By Truckers al sinds de begindagen een vast afgelijnd stramien, en daar is dit album geen uitzondering op. (Southern) rock en country-muziek zijn nog altijd de hoofdingrediënten die de Truckers serveren. Maar het is vooral de urgentie en de verontwaardiging die uit elke porie van dit album sijpelen die van The Unraveling misschien wel het beste album van de band maakt sinds Brighter Than Creation’s Dark (2008).
Opent het album nog relatief rustig met Hoods “Rosemary With A Bible And A Gun” waar piano en strijkers prominent aanwezig zijn, dan is “Armageddon’s Back in Town” (eveneens van Hood) een uit de kluiten gewassen rocker. De bijdrage van Cooley aan dit album mag met twee nummers eerder beperkt zijn, aan kwaliteit is er geen gebrek. Zijn “Slow Ride Argument” is tekstueel het minst zwaarmoedige nummer van het album, maar het is wel een sterke, pretentieloze rocksong.
Maar daarna volgen er een reeks nummers waarin Cooley en — vooral — Hood de blik op de toestand in de Verenigde Staten richtten. Nergens is dat bijtender dat op “Thoughts And Prayers”, een in wezen eenvoudige country-song waarin Hood de epidemie van school shootings en de hypocriete houding van bepaalde politici aan de kaak stelt. Hij evolueert van sarcasme (“Glory Hallelujah / You are in our thoughts and prayers”) tot pure woede (“Stick it up your ass with your useless thoughts and prayers“) wanneer hij de machteloos vaststelt dat hij niet weet hoe hij dit aan zijn eigen kinderen moet uitleggen (“When my children’s eyes look at me and they ask me to explain / It hurts me that I have to look away”).
De zwerende etterbuil die de Amerikaanse samenleving teistert wordt door de band op pakkende manier blootgelegd. Niet via gepreek of betweterigheid, maar via songs die de toestand anno 2020 beschrijven. “21st Century USA” is een snapshot van smalltown America, waar multinationals de dienst uitmaken en Joe Six Pack achterblijft in een uitzichtloze situatie (“In a town that ain’t nowhere near / just like every town everywhere / Folks working hard for shrinking pay”). De epidemie van verslavingen (“Heroin Again”), de hedendaagse concentratiekampen aan de grens met Mexico (“Babies In Cages”) of white supremacy en de kwalijke rol van extreemrechtse propaganda zenders als Fox News (Cooley’s “Grievance Merchants”): het is een beeld van een land waar de verf van afgebladderd is. In het lang uitgesponnen “Awaiting Resurrection” mijmert Hood over hoe hij met zijn familie kan overleven in een land in aftakeling. Het is bijna een requiem voor de VS (“In the end we’re just standing / watching greatness fade”), al blijft er steeds de hoop op wederopstanding.
The Unraveling is een somber album, maar de Drive-By Truckers tonen dat zij de uitgelezen band zijn om deze tijden van een soundtrack te voorzien.
Op 8 juni treedt de band op in De Roma (Antwerpen).
