Dit is het allerbeste wat het decennium heeft voortgebracht. Vandaag: 40 tot 31.
40. Spinvis :: Trein Vuur Dageraad (2017)
Ergens “tussen liefde aan de linkerkant en rechts de eeuwigheid” situeert zich Spinvis’ vierde plaat. Trein Vuur Dageraad is zonder twijfel z’n mooiste tot nu toe en bevat een even ontroerende als bedachtzame verzameling verhalen die Erik de Jong meer dan ooit met hoofd én hart vertelt. Er hangt een sluier van kwetsbaarheid over deze plaat. De personages die de Jong opvoert lijken verbonden door hun worsteling met de tijd, met de tijdelijkheid van alles – en van iedereen. Ze twijfelen, stellen veel vragen maar verwachten geen antwoord, mijmeren over “Wat Blijft”, blikken terug of lopen rond in het leven als in een labyrint waarin er geen juiste weg lijkt te zijn. En de tijd is geen bondgenoot. Op Trein Vuur Dageraad klinkt de muzikale poëzie van Spinvis melodieuzer dan ooit. (pn)
Hoogtepunt: Het titelnummer, zonder twijfel. Nooit zocht hij zo de weidsheid op met een gracieuze opbouw. Al is het eerder ook al prijs met het bloedmooi zalvende “Tienduizend Zwaluwen”.
39. Vince Staples :: Summertime ‘06 (2015)
Vince Staples is enkele jaren jonger dan Kendrick Lamar, met wie hij Compton als geboortestad deelt. En de twee rappers hebben ook dit gemeen: 2015 was een belangrijk jaar voor hen. Want op het moment dat Lamar definitief doorbrak met To Pimp A Butterfly, verscheen Staples’ debuut.
Op de dubbel-lp Summertime ‘06 overtuigt hij de critici met een gedurfde productie en zijn eerder nasale rapstijl, waarmee hij afgemeten zijn teksten afvuurt. Bij Staples duiken alle verhalen op over armoede en geweld die op veel hiphopplaten te horen zijn. Maar meer nog dan keepin’ it real weet hij er maatschappelijke reflecties en culturele referenties in te stoppen die verder gaan dan de eigen achterban. Door het album in twee helften van elk ongeveer dertig minuten op te splitsen, weet hij er de aandacht bij te houden zonder muzikaal of tekstueel compromissen te sluiten. In een tijdperk waarin mumble rap volgens sommigen de boventoon voert – hiphop wordt een steeds diverser genre – komt Summertime ‘06 binnen als een stevige rechtse en linkse. (jb)
Hoogtepunt: Er valt veel te zeggen voor de beenharde afrekening met de maatschappij en merkkledij in “Lift Me Up”. Maar je kunt gewoon niet voorbij “Señorita”. Het start met trage piano-aanslagen en de spervuursample van Future, waarna Staples het overneemt en een lome bas en drum aan het geheel toegevoegd worden om samen de zoveelste inktzwarte reflectie te schilderen.
38. Melanie De Biasio :: No Deal (2013)
Melanie De Biasio had al een debuut onder de arm, maar het was pas met deze No Deal dat ze de taalgrens kwam overgewaaid. Op dat punt leek ze haar minimalistische jazz noir al volledig te hebben uitgepuurd. In nagenoeg elk van de zeven nummers op deze plaat schikt de percussie zich in een louter ondersteunende positie, terwijl piano, dwarsfluit en analoge synth matte accenten leggen. Daartussen lijkt De Biasio’s stem je vanuit een verlaten mijnterril te bereiken. Een enkele keer – op het titelnummer – strekt de leegte zich bijna over de hele track uit. Dat No Deal meer dan eens dichter aanschurkt bij Portishead dan bij Billie Holliday toont de eigenzinnigheid waarmee De Biasio zich in haar genre beweegt. In No Deal klinkt een artieste met een unieke visie. (pvw)
Hoogtepunt: Met No Deal ving De Biasio het oor van Gilles Peterson – de Britse Lefto – die gastartiesten als Eels en Hex op de nummers zette voor een remixalbum. De Cinematic Orchestra-versie van “I’m Gonna Leave You”, op zich al een herwerking van Nina Simone, neemt het mooiste van De Biasio’s originele track en zet er een clubbeat onder. Het werkt.
37. Tame Impala :: Currents (2015)
Kevin Parker is een klein genie, laat dat duidelijk zijn. En hij is ook een controlefreak, een emotionele jongen en iemand die een hekel aan zijn comfortzone heeft. Want zeker in de studio ís Parker Tame Impala. Met zijn eerste twee platen schopte hij de psychedelicarevival mee in gang. Maar terwijl iedereen het collectief op een zwijmelen zette, sloeg Parker op Currents koppig een eigen weg in, door foute synthmuziek volledig naar zijn hand te zetten. Dat had héél slecht kunnen aflopen. Maar dat deed het niet. Integendeel: Parker maakte zijn beste, meest unieke plaat van het decennium.
Currents is multifunctioneel: je kunt erop dansen, en je kunt er zachtjes in de zetel je ogen op sluiten. De ijzersterke melodieën van songs als “Eventually” en “New Person, Same Old Mistakes” maken je verslaafd aan de warme klank van het album. De teksten opCurrentszijn soms naïef, op het belegene af, maar ze tonen even vaak de donkere en zelfs cynische kant van Parker. En je vergeeft de zanger dat hij niet aan grote poëzie doet maar kiest voor eerlijkheid en herkenbaarheid.
Een generatie twintigers omarmde gretig “Let It Happen” en “The Less I Know The Better”, waardoor je gedurende lange tijd op geen feestje kon rondlopen zonder op een bepaald moment die baslijn uit de boxen te horen komen. Met Currents zette Kevin Parker het decennium naar zijn hand. (ml)
Hoogtepunt: “Eventually”, dat onrustig heen en weer stuitert als een discolamp op speed.
36. Kendrick Lamar :: good kid, m.A.A.d city (2012)
In de West Coast kenden ze de 25-jarige Kendrick Lamar al langer voor zijn melodieuze raps, zijn natuurlijke flow, en zijn band met Dr. Dre. Toch ging met K.Dots tweede plaat een seismische schok door de hiphopwereld. In wezen handelt het sterk autobiografische good kid, m.A.A.d city over een van de vele straatslimme schoffies dat zijn broek droog en zijn dromen nat probeert te houden. Maar de intensiteit waarmee Lamar vertelt en het forensisch oog voor detail dat hij aan de dag legt, zijn redelijk ongezien. En ook voor hun beats en hooks verdienen nummers als “Bitch, Don’t Kill My Vibe”, “Swimming Pools”, “Money Trees” en “m.A.A.d city” alle hulde. (pvw)
Hoogtepunt: Het virulente “Backseat Freestyle”, waar Lamar tussen maar liefst drie persona’s en stemmen wisselt.
35. The xx :: Coexist (2012)
Samen met James Blake waren ze misschien wel de vreemdste trend van het voorbije decennium. Gek toch, hoe die uitgeklede beats, spaarzame melodieën en zuchtzang zo midscheeps doel troffen bij jong en oud? De tweede van The xx deed het begrijpen. Nog meer zuchtte Coexist onder het verlangen, de sehnsucht en een soort post-millennial-manier van liefde. Want ergens is het gewoon raarhoe twee volstrekt niet tot elkaar aangetrokken mensen zo sexy kunnen zingen over de complexe band die je kunt voelen als mensen. “We used to be closer than this”? We hebben het allemaal wel eens gedacht, over geliefden, maar net zo goed vrienden.
Spaarzamer nog dan op The xx klinkt het hier. Op Coexist maakt toetsenman-producer Jamie XX elke noot zwanger van betekenis. Elk nieuw akkoord is een zwaarwichtig moment. De leegte die tussenin wordt gelaten trilt van emotie. (mvs)
Hoogtepunt: “Angels”. “Being as in love with you as I am”; mooier klonk een zin nooit.
34. Low :: Double Negative (2018)
En toen ging het licht nogmaals uit bij Low. Ditmaal niet omdat de mentale stabiliteit van Alan Sparhawk onder nul dook, wel omdat de laatste hengsels van onze fragiele wereld het definitief begaven. Double Negative is één van de gitzwartste albums van het decennium.
De slowcore van de jaren ’90 of de herfstblues van de voorgangers van Double Negativemaken plaats voor abstractie en ambient. Té abstract voor sommigen, en blij of melancholisch word je er ook niet van. Maar een stomp in de maag is de plaat wel. Geen zonnestraal raakt door de wolken van ijzige drones, stemmenflarden en repetitieve drums. Het geluid van Double Negative is de eenzaamheid van de machine, een industriële stomp in de maag. Het maakt de troostende stem van Mimi Parker alleen maar des te menselijker en mooier. Low weet op Double Negative als geen andere indierockgroep de tijdsgeest te vatten – zonder slogans, zonder gebrul, zonder schreeuwlelijke bombastisch – én zichzelf en passant nogmaals muzikaal heruit te vinden. (ml)
Hoogtepunt: Dat moment in “Fly” wanneer je je langzaam overgeeft aan de zalvende stem van Mimi Parker.
33. The War On Drugs :: Lost In The Dream (2014)
Driemaal was scheepsrecht voor de bende rond Adam Granduciel: met het even urgente als dromerige Lost In The Dream volgde de doorbraak, of zeg maar dijkbreuk. Op het kruispunt tussen Springsteen, Dylan, Dire Straits, een snuifje My Bloody Valentine en een poederdoos ambient banjert Granduciel vol weemoed, nostalgie en hoop tegen beter weten in door zijn songs. Hij schaaft eraan zoals Michelangelo aan zijn Piëta. De wegwijzer naar tristesse negeert hij, de omweg leidt al eens langs euforie, zoals in hét nummer van de doorbraak, “Red Eyes”. Zo put hij kracht uit vertwijfeling en mislukking, en blijft de hoop het halen van de wanhoop. Mede door de enorme schoonheid van deze plaat, die de weg plaveide voor stadionsucces. En voor één keer was dat niet alarmerend, maar net bemoedigend. Met A Deeper Understanding zette hij die terechte status drie jaar later immers kracht bij. (pn)
Hoogtepunt: “Whoo!”, Maar vraag ons niet dewelke.
32. Leonard Cohen :: You Want It Darker (2016)
Wat een muzikaal donker jaar was 2016 toch. Nick Cave rouwde om z’n zoon op Skeleton Tree, David Bowie overleed drie dagen na de release van Blackstar, en ook Leonard Cohen blies de kraaienmars; zeventien dagen na zijn afscheidsbrief You Want It Darker. “I’m ready, my Lord”, bromde hij. Maar dat het zó snel zou gaan, kwam toch als een verrassing.
En wat een waardig afscheid is You Want It Darker. De plaat staat bol van (religieuze) mijmeringen over de wandeling tijdens de laatste kilometers van het leven. De hoed blijft fier op, maar de wandelstok gaf steeds meer ondersteuning — dat vertaalde zich ook muzikaal. De toon en kleur van You Want It Darker is bijgevolg sober, Cohens woorden gaan met de meeste aandacht lopen. (pn)
Hoogtepunt: Het titelnummer. Met de woorden: “I’m ready, my Lord.”
31. Grouper :: Ruins (2014)
Liz Harris van Grouper staat niet meteen bekend om haar interactie met haar publiek. Rekening houdend met haar muziek is dat geen must. Na drie eerdere albums kwam ze voor het eerst echt onder de aandacht met Dragging A Dead Deer Up A Hill (2008), een van de platen die nog steeds tot haar beste gerekend wordt, samen met rond dezelfde periode opgenomen maar pas in 2013 uitgebrachte The Man Who Died In His Boat. Nauwelijks een jaar later volgde Ruins, dat een ander maar even herkenbaar geluid liet horen.
Harris verbleef tijdens de opnames in 2011 als artiest in residentie in Portugal waar ze besloot om zowat alle klanken behoudens de piano zelf tot een minimum te beperken. De emotie op fluistertoon wenkt de luisteraar, en occasionele omgevingsgeluiden geven de plaat een nog introvertere en persoonlijker toets. Zelden liet Harris de ander zo dichtbij komen als hier. Met Ruins krijgt intimiteit een muzikaal gezicht. (jb)
Hoogtepunt: Er valt veel te zeggen voor de omgevingsgeluiden en de pulserende beat waarmee de plaat start, in het bijzonder omdat het zonder waarschuwing overgaat in Harris fluisterzang en dromerige piano. Maar het is met het afsluitende “Made Of Air”, dat een ambientpad opgaat en elf minuten lang een minimalistisch klanktapijt weeft, dat tezelfdertijd fascineert als geruststelt.
