Michel Houellebecq :: Serotonine

Michel Houellebecq (her)ontdekt de liefde in zijn laatste roman. Ja er valt iets te zeggen over de gilets jaunes en het failliet van de wereld maar voor het eerst in lange tijd is er zowaar ook hoop te vinden in het werk van de notoire zwartkijker.

In januari 2019 publiceerde de Franse schrijver en fulltime provocateur (al dan niet tegen wil en dank) Michel Houellebecq het veelzeggende opiniestuk Donald Trump is a good president met als ondertitel One foreigner`s perspective. Wie de moeite deed het stuk te lezen, merkte opnieuw hoe Houellebecq de VS een stevige veeg uit de pan geeft en fijntjes wijst op haar vele `interventies` en neiging de wereldpolitiek te beheersen alvorens te stellen dat Trumps desinteresse in de rest van de wereld hem net een goed leider maakt, althans voor de rest van de wereld.

Het is een typische Houellebecqtekst, provocerend scherp maar evenzeer een die enkele pijnpunten genadeloos blootlegt. Uiteraard zijn er de nodige sneren naar Frankrijk en `links` maar er is ook de subtielere zelfspot en een klare kijk waarbij wars van persoonlijke voorkeuren ook gepleit wordt voor een vorm van redelijkheid en dialoog. Het is typerend voor de man die van zijn leven een soort toneelstuk maakte dat evenzeer intrigeert en verwart en gretig een typetje speelt dat zijn ware aard verbergt. In 2014 leidde dat zelfs totL’enlèvement de Michel Houellebecq een mockumentary gebaseerd op de geruchten die in 2011 een tijdje de ronde deden als zou Houellebecq ontvoerd zijn nadat hij een tijd niets van zich liet horen.

Houellebecq die met zijn tweede roman Elementaire deeltjes(Les Particules élémentaire, 1998) blijvend de aandacht op zijn werk en persoon wist te leggen, is altijd al een harde noot om te kraken geweest. Volgens sommige rechts en andere net links schopt hij de goegemeente even hard tegen de schenen als dat hij hen een geweten schopt. Lange tijd als islamofoob beschouwt, verstomde die kritiek grotendeels bij zijn laatste roman Onderworpen(Soumission, 2015) dat zich ironisch genoeg net afspeelde tegen een Frankrijk dat zonder veel weerstand islamiseerde. De roman had dan ook niet zozeer een oprukkende islam (al wordt de Arabische `olie-islamvariant` gehekeld) als wel het failliet van de zogenaamde soixantehuitards en hun erfenis als thema.

Kritiek op die generatie en hoe ze volgens Houellebecq eerst de grote verhalen afbraken om het achtergelaten gat daarna te vullen met neoliberalisme, consumentisme, individualisme en warrige new age en pseudospiritualiteit gevoed door een marktdenken, vormt dan ook een rode draad doorheen zijn werk van bij romandebuut De wereld als markt en strijd (Extension du domane de la lutte, 1994).Met achttien publicaties waaronder essays over Schopenhauer en Lovecraft alsook acht romans toont Houellebecq zich ondanks al zijn fratsen nog steeds een productief schrijver die de vinger aan de pols van de maatschappij houdt.

Zonder hem meteen visionair te noemen, kwam het moslimterrorisme en de aanslagen op toeristische plekken aan bod in Platforme(2001) terwijl in zijn achtste roman, Serotonine, volgens sommige journalisten de auteur zowaar de opkomst van de gele hesjes voorspeld had. Dat laatste mag gerust met een korrel zout genomen want hoewel de opstand van boeren weliswaar een belangrijke rol speelt in het boek, kan bezwaarlijk gesteld worden gesteld worden dat tot er tot voor kort geen protesten kwamen van zij die het steeds moeilijker hebben om de eindjes aan elkaar te knopen.

Het hoofdpersonage, de depressieve Florent-Claude Labroust, is zijn werk aan de overheid meer dan beu. Als landbouwingenieur ziet hij steeds minder het nut van zijn werk in en ook in zijn relationele leven loopt het allesbehalve vlot. Niet alleen denkt hij met weemoed terug aan oude relaties die hij in al zijn onbezonnenheid liet stuk lopen maar hij is daarenboven in een liefdeloze relatie met de veel jongere, Japanse Yuzu die vooral bij hem blijft om financiële redenen en het feit dat in Japan een door haar ouders gekozen huwelijkskandidaat op haar wacht. Wanneer hij een na een kort verblijf in een Spaans nudistenkamp beseft dat zijn leven niet langer verder kan, op die manier, besluit hij tontslag te nemen en met Yuzu te breken (hij verdwijnt zonder een teken van leven achter te laten).

Dankzij een riante erfenis en bescheiden behoeftes kan hij het langere tijd uithouden zonder zich ergens zorgen om te moeten maken. In een poging zichzelf terug te vinden, bezoekt hij enkele spoken uit het verleden waaronder zijn ex Claire en een oud-studiegenoot en enige vriend, Aymeric d`Halcourt-Olonde alvorens zijn grote liefde Camille op te sporen. Naast Yuzu en de huisarts die de hij opzoekt om hem met zijn depressie te helpen, vormen ze de belangrijkste personages die hem als mens vorm gegeven hebben. Zijn relatie met elk van hen was gedoemd te mislukken, al vormen daarnaast in het bijzonder Claire en Aymerice een facet van een Frankrijk dat grotendeels ten onder gaat.

De belangrijkste onder hen, is uiteraard d`Halcourt-Olonde, een adellijke landheer die besluit boer te worden maar net als de van hem afhankelijke boeren steeds meer het juk van de economische wurggreep en een bureaucratisch Europa voelt. Ook Claire, ooit een aspirerende actrice ziet het leven uit haar handen glippen. Dankzij haar vader, een architect, zag ze zich ooit verzekerd van een luxe-appartment maar de steeds stijgende kosten voor het complex zien haar langzaam maar zeker genoodzaakt het te verkopen. Haar carriere kwam bovendien nooit echt van de grond terwijl het leven zelf ook zijn sporen heeft nagelaten. De steeds meer door twijfels en depressie geplaagde verteller ziet zijn laatste hoop in Claire, de vrouw die ooit als een blok voor hem viel en die hij nodeloos gekwetst achter liet zonder haar ooit te kunnen vergeten.

De verloren liefde is een klassiek element in Houellebecqs roman, in het bijzonder wanneer het gekoppeld wordt aan een failliete maatschappij die zich weerspiegeld ziet in een even uitzichtloos leven van het hoofdpersonage. Toch maakt dat van Serotonine geen doorslagje van zijn andere romans. De manier waarop het hoofdpersonage bijvoorbeeld actief tracht zijn leven om te gooien en zelfs zijn depressie wenst te laten behandelen, zijn opvallend evenals de manier waarop Houellebecq aanstuurt op de boodschap dat liefde het leven kan redden. Wanneer het op een vreemde manier hoopgevende einde zich aandient, wordt dan ook bevestigd dat Serotonine weliswaar nog steeds erg Houellebecqiaans is maar ook breekt met het verleden. Zeven romans lang leek Houellebecq de cynicus te zijn die zich grotendeels had neergelegd bij een zinloos leven, nu echter lijkt hij achter alle scherpe kritiek en rebellie vooral een romanticus te zijn.

8
De Arbeiderspers

recent

Zimmerman

17 maart 2024Rotown, Rotterdam

Zondagavond spelen Ivy Falls en Zimmerman in Rotown in...

Coeur :: SHOW

Meer pompende beats. Meer duizelingwekkend Frans. Meer pure, feestelijke...

The Smile

15 maart 2024Vorst Nationaal, Brussel

Er zit een goeroe verborgen diep in Thom Yorke....

Benni :: Make Me Blind

Vanuit het land van de eeuwige herfst bracht de...

Miek Zwamborn :: Onderling – Langs de kustlijn van Mull

Hoe maak je als auteur het landschap tot hoofdpersonage...

aanraders

Maxim Osipov :: Kilometer 101

Dat zelfs op al onschadelijk gemaakte dissidentie nog steeds...

Olga Tokarczuk :: Empusion

Weg met de achterflap! Hoewel het iedereen vrij staat...

Miek Zwamborn :: Onderling – Langs de kustlijn van Mull

Hoe maak je als auteur het landschap tot hoofdpersonage...

verwant

Michel Houellebecq :: Serotonine

Michel Houellebecq katapulteerde zichzelf naar wereldfaam met boeken als...

Michel Houellebecq :: In aanwezigheid van Schopenhauer

Voltijds brompot en gediplomeerd cynicus Michel Houellebecq heeft Frankrijk...

Michel Houellebecq : H.P. Lovecraft. Tegen de wereld, tegen het leven

Horror en sciencefiction zijn maar twee van de subgenres...

Michel Houellebecq :: Onderworpen

In de naweeën van de aanslag op het magazine...

Michel Houellebecq :: De kaart en het gebied

Wat de Franse schrijver Michel Houellebecq ook doet, het...

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in