Wanneer stripverhalen in opdracht gemaakt worden, betekent dit vaak een inboeten aan kwaliteit. Het verhaal of tekentalent wordt ondergeschikt aan het (doorgaans goede) doel dat in de schijnwerpers geplaatst dient. Het omgeval vormt de uitzondering op de regel.
Laat deze recensie gerust voor wat die is als u een onbevangen leeservaring verkiest. Zelf wisten we evenmin iets van de achtergrond van Het omgeval: pas bij het omslaan van de laatste bladzijde, wanneer het begeleidende tekstje in het oog sprong, werd de achtergrond duidelijk. Een minimale mate van beroepsernst noopt echter tot het meegeven van die info.
Welaan dan: vorig jaar vierde de Stichting Neuerkerode zijn 150ste verjaardag. Sinds september 1868 werden in dit Duits plaatsje mensen die op zorg of hulp aangewezen waren opgevangen. Om die verjaardag enige luister bij te zetten, en bovenal een inkijk te geven in de microkosmos die zo’n zorgproject vandaag de dag vormt, werd Mikael Ross aangezocht om er een getekend werkstuk over te maken.
Ross, die in onze windstreken vooral bekendheid geniet dankzij het samen met zijn creatieve kompaan Nicolas Wouters vorig jaar in het Nederlands verschenen Totem, bleek een uitgelezen keuze. De auteur leverde immers een mooi boek af dat niet zozeer plotgedreven is, maar wel een knappe schetst brengt van het hedendaagse Neuerkerode.
Dat gebeurt aan de hand van Noël, die ter plaatse beland nadat zijn moeder een beroerte krijgt en de jongeman zijn leventje in Berlijn niet verder kan zetten. Langzaam maar zeker wordt Noël een deel van de gemeenschap, een proces waar we in korte hoofdstukjes getuige van zijn. De indeling van het verhaal zorgt voor een eerder gefragmenteerde inkijk in het leven van Noël, een techniek die het geheel een zekere lichtheid geeft. Het zou immers niet moeilijk zijn hier een loodzwaar werkstuk van te maken dat de lezer met een somber gevoel achter laat. Ross toont echter dat een leven dat niet over rozen gaat daarom niet noodzakelijk tot zwaarmoedigheid moet leiden.
Het omgeval wordt steevast als hartverwarmend omschreven, wat alarmbellen doet afgaan. Ross doseert de emoties echter voorzichtig en voorkomt zo dat hij zich vastrijdt in meligheid. Eerder dan een graphic versie van reality-tv is dit een portret van een mens tussen de andere mensen, een getuige zijn hoe iemand omgaat met de absurditeit van wat misschien nog best als de grotemensenwereld omschreven wordt. De ruwe, bijna kinderlijke stijl waarmee Ross dat gegeven in beeld brengt, ondersteunt die aanpak helemaal.
Het omgeval zal geen mijlpaal in de Duitse stripgeschiedenis worden, maar als menselijk portret van een aspect van de hedendaagse, en vaak steeds minder menselijk wordende samenleving, is het boek een geslaagd werk. Eentje dat de sociale sector van de wolligheid waarmee die nog al te vaak geassocieerd wordt ontdoet en zonder al te veel schroom het leven van alledag toont.
