De Amerikaanse componiste en performer Mary Jane Leach heeft in de loop der jaren een sterke reputatie opgebouwd, ondanks het feit dat ze zelf opvallend weinig muziek uitbracht en zelden in deze regionen te horen is. Daar wordt nu verandering in gebracht, want met (f)lute songs verschijnt haar vierde album en zondag zal ze aanwezig zijn wanneer haar werk uitgevoerd wordt in kader van (From) Bach to the Future, de concerteeks van Sound In Motion rond barokmuziek.
Leach is een van die artiesten die aankwam in het New York van de jaren zeventig, wat toen net een broeihaard van nieuwe geluiden was. Het was niet enkel John Zorn die er volop experimenteerde, maar ook figuren als Arthur Russell, Peter Zummo, Julius Eastman en Leach zelf. Heel wat figuren uit die scene zouden later nog de krachten bundelen via het Downtown Ensemble. Leach componeerde in de loop der jaren heel wat werken, vooral voor stem, en combineerde die met een fascinatie voor geluid, en meer specifiek de fysieke kwaliteiten ervan, net als hun relatie tot ruimte.
Veel van haar muziek klinkt vrij sober en uitgepuurd, maar vergt wel opperste concentratie om het ten volle te appreciëren. Dat Leach weinig albums uitbracht (twee in de jaren negentig, en vorig jaar nog eentje, Pipe Dreams, met werk uit de jaren tachtig) heeft ermee te maken dat ze als componist niet albumgericht werkt, maar ook omdat ze zich ten volle inzet voor de artistieke gemeenschap waar ze deel van uitmaakt. Net zo opvallend is dat ze het nalatenschap van de in 1990 overleden Julius Eastman (een cruciale figuur tussen avant-garde en minimalisme, die ook opviel door z’n grote maatschappelijke betrokkenheid) zo toegewijd beheert en uitdraagt via haar website.
Zoals de titel al aangeeft, bevat (f)lute songs werk dat uitgevoerd wordt door fluiten, het eerste instrument dat ze niet zelf bespeelde waar Leach voor schreef. De vier composities dateren uit respectievelijk 1985, 1989, 2011 en 2018, maar vormen een opmerkelijk coherent geheeL Dat ze alle vier uitgevoerd werden door de Italiaanse fluitist Manuel Zurria versterkt die indruk natuurlijk alleen maar. En als het al wat vreemd lijkt dat een concertreeks rond barokmuziek ook een hoofdstuk met een hedendaagse New Yorkse componiste aanbiedt, dan wordt snel duidelijk waarom dat het geval is, want “Dowland’s Tears” is geïnspireerd op de ‘Lachrimae’ van barokcomponist John Dowland, en klinkt, ondanks het feit dat het een werk voor tien fluiten is, ook een beetje alsof je een orgelwerk van Bach hoort (eerder bewerkte Leach ook al cellomuziek van die barokgrootheid).
Het is een beklemmend mooi stuk, dat beweegt met een sacrale statigheid. Enigszins verwant is “Semper Dolens”, voor een solofluit die gecombineerd wordt met zes opgenomen fluiten. Dat klinkt erg sober, maar ontplooit net als heel wat andere barokmuziek een intense emotionaliteit en harmonische weelde. En ook hier is het voortdurend de oren spitsen, want je denkt misschien ook orgel, accordeon of klarinet te horen. Die rijkheid zit in opener “Trio For Duo” verstopt in de kleine nuances. Lang aangehouden fluit- én stemgolven met een haast perfect gelijklopend timbre worden op elkaar gelegd, waardoor het enkel de verschuivingen van de ene toon naar de andere zijn die de verschillen en grensvlakken verraden. “Bruckstück”, tenslotte, werd oorspronkelijk geschreven voor acht sopranen, maar wordt ook uitgevoerd op fluiten, wat hier leidt tot een traag verschuivende, maar weldadige polyfonie. Van de vier composities is dit de meest ‘dynamische’ en contrastrijke, maar het effect is net als bij de andere drie eentje van hypnose.
(f)lute songs lijkt op papier misschien een vrij nauwe zone af te bakenen, maar het gaat om een release die de eigenheid van Leach mooi in de kijker zet, de link legt met de barokweelde en bovendien erg toegankelijk is, ook voor niet-ingewijden.
De composities van Leach worden in haar aanwezigheid uitgevoerd door Frederik Leroux (gitaar), Heleen Van Haegenborgh (piano), Jan Daelman (fluit), Marjolein Vernimmen (harp) en Eline Duerinck (cello). Leach vertoont ook een video van haar compositie “Pipe Dreams”, een stuk dat specifiek gecomponeerd werd voor een kerk in Keulen. Meer info HIER.
