De (vooral Amerikaanse) hype die Hereditary voorafging had het over ‘de engste film ooit gemaakt’ en maakte gewag van toeschouwers die de zaal uitholden of gewoonweg flauw vielen. Het spreekt voor zich dat je dat soort opgeklopte – maar bijzonder goed gestuurde – internetpropaganda best met een korrel zout neemt als je niet al te zeer teleurgesteld wil zijn door deze Hereditary. Wie al die verhalen een beetje opzij zet, zal niettemin een sfeervolle en goed gemaakte griezelfilm ontdekken die inderdaad een aantal zeer akelige momenten in petto heeft.
De knap uitgewerkte verhaallijn is opgebouwd rond één enkel gegeven: de dood van een grootmoeder die in het gezin van haar dochter wel bijzonder diepe wonden slaat. De vaderfiguur (Gabriel Byrne) reageert volkomen apathisch, terwijl zijn echtgenote (Toni Collette), zoon en dochter steeds verder naar hysterie lijken af te glijden en de botsingen tussen de familieleden steeds erger worden. Vooral de relatie tussen de afstandelijke moeder en haar beide kinderen is weinig hoopgevend, wat tot een aantal intense emotionele uitbarstingen leidt. De eerste helft van Hereditary is voor de kijker bijzonder verwarrend, aangezien regisseur Ari Aster (die hier een opmerkelijk langspeeldebuut aflevert) initieel vooral inzet op het drama. De film bouwt een naargeestige droefheid op die onder de huid van de toeschouwer kruipt en zich vertaalt in grijze, grauwe beelden die de hele film tekenen. Tegelijkertijd voelen we van bij het begin dat één en ander niet is wat het lijkt en sluipen er net genoeg vreemde zaken de plot binnen om de toeschouwer er aan te herinneren dat dit een griezelprent is.
Gaandeweg wordt het familierelaas gemengd met elementen uit films als Kill List, The Wicker Man en Rosemary’s Baby en evolueert Hereditary naar een volbloed griezelfilm die ons – precies omwille van het feit dat we reeds emotioneel geïnvesteerd hebben in de personages – zeer stevig in de greep heeft.
Het is een verademing dat Aster de suspense in het laatste deel van de prent niet opbouwt aan de hand van de geijkte ‘jump scares’ die na de golf van J-horror aan het begin van de eeuw, de Amerikaanse horrorfilm al te veel gingen bepalen (denk The Conjuring , Annabelle en alle mogelijke variaties daarop). De angstmomenten hier zin een stuk intenser, net omdat er niet elke tien minuten gehengeld wordt naar een goedkoop shock-effect dat de kijker even moet doen opspringen en meteen liefst ook moet laten vergeten dat de film in kwestie niet veel voorstelt. Hereditary neemt de tijd om de spanning uit te bouwen en weet daarmee tegen de tijd dat de finale aantreedt, inderdaad een aantal zeer akelige en angstaanjagende momenten te bewerkstelligen. Dat de miniatuurhuizen die de moeder bouwt vaak voor verwarrende beelden zorgen – soms weten we niet goed of we kijken naar één van haar museuminstallaties of een gebeurtenis in een echte ruimte – is een goed voorbeeld van de manier waarop de film interessante keuzes weet te maken inzake opbouw en sfeerschepping.
Als Hereditary vergeleken wordt met klassiekers als William Friedkins The Exorcist of Roman Polanski’s Rosemary’s Baby, is dat dan ook vooral enigszins terecht omdat de film, net als die grote voorbeelden, inzet op zorgvuldig opgebouwde griezel en niet op eenvoudig effectbejag. In die zin is Hereditary een welkome verderzetting van een trend die zich de laatste twee/drie jaar langzaam aftekent binnen de Amerikaanse griezel- en horrorfilm en die zich steeds verder begint te verwijderen van het blijvend herkauwen van de ondertussen al lang uitgemolken formules uit bijvoorbeeld The Ring of The Grudge. Titels als Get Out, It Follows, It Comes at Night of het recente A Quiet Place, durven het aan opnieuw te kiezen voor een trager ritme en zorgvuldige sfeerschepping. Hereditary hoort zowel stilistisch als inhoudelijk en kwalitatief helemaal thuis in dat rijtje en biedt – ondanks een paar inzinkingen – degelijke en klassieke griezel die de kijker inderdaad weet mee te slepen in een intense nachtmerrie.
