Jongens en meisjes, er was eens een man. Of beter gezegd: er was eens een boom van een vent, een Oostenrijkse eik, volwaardig gespierd als nooit iemand tevoren, klaar om te bloeien en te volgroeien. Op een dag kruiste een Canadese houthakker zijn pad. De houthakker had alles in huis om de reusachtige boom te versplinteren, maar met de Oostenrijkse eik had hij andere plannen… De twee sloegen de handen in elkaar en zo ontstond het duo dat in 1984 het ronkende Hollywood omverblies met de rechtse ‘jab jab hook’ van The Terminator. Acht jaar later volgde de echte uppercut die Tinseltown deed daveren op zijn grondvesten en de rest van het speelveld reduceerde tot een rokende ruïne: Terminator 2.
We schrijven 2029. John Connor voert de mensheid aan in de strijd tegen de machines. Hij stuurt Arnold Schwarzenegger naar het verleden om daar zijn eigen tienerversie te beschermen tegen de gesofisticeerde killerrobot T-1000. Wat volgt is een masterclass in spanning opbouwen, loepzuivere montage en geografisch overzichtelijke actiescènes. Een extreem gewelddadige film die geweld in tegenstelling tot vele epigonen niet verheerlijkt, maar net op ideologisch niveau verkettert.
Het tempo van de film is zo strak en de spanning zo intens dat je alle klassieke fouten tegen de tijdreislogica er gewoon bij neemt. Terminator 2: Judgement Day is een knaller van een film die hoog in elke Best Of The Nineties-lijst thuishoort. Er bestaan niet veel sequels die zich zo sterk onderscheiden van hun voorloper als Terminator 2. Twee keer voerde dezelfde regisseur de supervisie, maar toch leverde dat twee totaal verschillende films op. Waar The Terminator meer aanleunt bij de hybride (body)horror van Cronenberg & co, is deel twee een loepzuivere actiefilm. Edward Furlong (Connor) is perfect in zijn debuutrol en Linda Hamilton speelt ijzersterk als zijn moeder Sarah, maar in de eerste plaats is dit de grote Arnoldshow. Dit is zijn film; en het scherm zindert en ontvlamt telkens hij in beeld komt.
Het grote publiek kent Cameron natuurlijk van kaskraker Titanic en van het lucratieve (maar zieltogende) Avatar. Wat weinig millennials zich echter kunnen voorstellen, is dat Cameron daarvóór al, tussen 1984 en 1994, niet minder dan vijf topfilms maakte. Waarom kiest hij vandaag dan voor een heruitgave van Terminator en niet voor een van die andere toppers? Het antwoord is heel simpel: geld, maar ook ego.
James Cameron zal zich vanaf de volgende Terminatorfilm (de reboot kom in 2019 op ons af) immers opnieuw actief bemoeien met deze franchise. Nadat hij zich terugtrok na Terminator 2 kregen we nog een leuk derde deel (Rise Of The Machines), maar daarna volgden een onbegrijpelijk en zwak vierde hoofdstuk (Terminator Salvation) en een zeer bizarre en mislukte vijfde episode (Terminator Genisys (sic)), waarin de mensheid wordt vernietigd omdat alles wordt bijgehouden in The Cloud.
In zekere zin volgt Cameron hiermee het voorbeeld van collega Ridley Scott: die besloot enkele jaren geleden ook al terug te keren naar zijn Alien-wereld, in de hoop zo het rot van de losgeslagen vehikels – vanaf Alien 3 – weg te kappen en het verhaal weer op de rails te krijgen met enkele prequels. Op die manier wil hij niet alleen die vermaledijde sequels laten verdwijnen uit de filmcanon, het brengt Scott ook een flinke cent op én hij kan zijn eigen visie op wat het had moeten zijn op zijn oude dag weer rechttrekken. Want het is niet omdat een film bewaard wordt, dat die ook voor eeuwig deel zal uitmaken van het collectief geheugen.
Het is dus begrijpelijk dat Cameron zijn rentree wil maken met eenzelfde big bang als Scott, om alles vanaf het derde deel weg te maaien. Maar waarom wordt dan de tweede Terminator heruitgebracht en niet de eerste? Is het tweede luik van de intussen verneukte franchise dan zoveel beter dan het eerste? Voor wie na de eeuwwisseling werd geboren, voelt The Terminator echter aan als een film uit de tijd van de gebroeders Lumière, terwijl T2 daarentegen een film is van het hier-en-nu. Terminator 2: Judgement Day was hét orgelpunt in een bepaald actiegenre dat we nog weinig zien. Sindsdien werden – en worden — de zalen overspoeld door actiefilms die wel meta willen zijn, maar veelal blijven hangen in “pseudo” en “quasi”. Terminator 3: Rise of the Machines illustreert dat het best. Arnie speelt hier niet dezelfde machine als in T2: hij is niet vertrouwd met Connor, noch herinnert hij zich diens catchphrases. Maar hij zegt wel, met een pseudo-meta kwinkslag: “She’ll be back”.
De titel maakt anno 2017 dus veel duidelijk: het is de Dag des Oordeels, en dat geldt voor alle latere Terminator- en andere actiefilms. De symptomen van de huidige leegheid — prequelitis, rebootitis, retconitis en sequelitis — hebben overduidelijk nood aan shocktherapie. Dat daarvoor een sequel van vijfentwintig jaar geleden nodig is, maakt het best cynisch. Maar T2 is op narratief vlak dan ook zoveel rijker dan al die andere holle Hollywoodvehikels. Want uiteindelijk is er niets mis met sequels en aanverwanten, als het maar met mate gebeurt.
De film wordt nu heruitgebracht in 3D en — raar maar waar — dat wérkt, om de simpele reden dat het 3D-aspect op zich geen meerwaarde oplevert, want oorspronkelijk werd er niet gefilmd met deze flauwe optische illusie in het achterhoofd. Het pakt net op 3D omdat de animatronics van Stan Winston verouderd zijn en het CGI-geweld haast prehistorisch aanvoelt. Maar hoewel de artificiële drie dimensies geen meerwaarde vormen voor deze film, geldt omgekeerd wel dat deze film een meerwaarde biedt voor 3D. Hier wordt keihard duidelijk gemaakt dat 3D ook thuishoort in het verleden.
Toch had de film nog een half puntje extra kunnen krijgen, als Cameron en de zijnen T2 hadden opgepimpt tot 4K (zoals Spielberg onlangs deed naar aanleiding van veertig jaar Close Encounters ) en de film zo in 2D hadden uitgebracht. Dan was de ervaring pas écht overweldigend geweest.
Maar laat dat de pret niet bederven. Bij een film als Terminator 2 hoef je sowieso niet te aarzelen, want ongeacht het aantal pixels of dimensies is dit een film die je MOET gezien hebben, en liefst daar waar hij thuishoort: op het grootst mogelijke scherm!
