Iedere kunstliefhebber kan uit het hoofd een aantal namen van abstracte kunstenaars opsommen. De abstracte kunst maakt sinds jaar en dag deel uit van onze kunstenwaaier. Althans toch hier in het westen. Het Museum van Elsene tracht nu onze antropocentristische blik op deze kunstrichting te verbreden. Ze zoomt in op de pioniers van de abstractie in China en Taiwan.
De tentoonstelling schetst een beeld van oorsprong en evolutie van de Chinese abstracte schilderkunst, maar niet zonder de banden te verduidelijken die er met het westen vanaf het begin waren. De communistische machtsovername op het Chinese vasteland in 1949 vormen voor curator Sabine Vazieux de inleidende beweging voor de bloei van de abstracte kunst op het eiland Taiwan, bestemming van tal van Chinezen.
De gedwongen verhuis betekende voor een hele generatie kunstenaars niet enkel een nieuw vertrekpunt, maar ook het afschudden van oude traditie en het zich openstellen voor inspiratie uit de westerse kunst. Hun namen zijn vaak onbekend voor westerlingen, maar daarom niet minder nobel. Zao Wou-Ki (1920-2013) en Chu Teh-Chun (1920-2014) vormen de grondleggers van nieuwe richtingen, reeds op het moment dat ze nog op het Chinese vasteland studeren. De eerste trekt naar Parijs, de tweede verhuist naar Taiwan. Het nieuwe regime op het eiland wil de tradities behouden, de kunstenaars maken in de Amerikaanse bibliotheek van Taipei kennis met moderne westerse kunst.
Uiteindelijk ontstaan in 1956 en 1957 uit hun gelederen de twee belangrijke avant-gardestromingen, de “Ton Fan”-groep en de “Wuyeu”-groep. Beide groepen blijven echter contact houden met de diaspora van Chinese kunstenaars in het westen, zeker met de groep die in Parijs verbleef. Door een handig opgezet parcours in de expo wordt duidelijk waar de honing van de beide groepen gehaald wordt en hoe ze onderling wedijverden in vernieuwing en abstractie.
Deze vorm van abstracte kunst is uiteraard oosters van opvatting. De leden van een van de groepen worden niet voor niets “rovers te paard” genoemd, ze zochten hun inspiratie immers niet alleen op hun eigen eiland. De wereld was hen schatplichtig geworden. De schokgolven donderden tot in respectievelijk 1971 en 1972 door, jaren van ontbinding van beide groepen.
Mocht het nog nodig geweest zijn aan te tonen dat de oosterse abstracte kunst haar eigen bestaansreden had, dan vormt deze expo zeker het sluitstuk van dit bewijs. Mooi verzorgd en doordacht uitgewerkt, met aandacht voor detail. Iets waar oosterlingen meester in zijn.
From China to Taiwan. De pioniers van de abstractie.loopt nog tot 24 september 2017 in het Museum van Elsene.
