Love Is Hell schreeuwde en zuchtte Ryan Adams in 2003 al op het gelijknamige album. Het werd door zijn platenmaatschappij aanvankelijk dan ook als te donker beschouwd om uit te brengen. Zo’n vaart loopt het niet met Prisoner, het verwerkingsproces van zijn huwelijksbreuk met Mandy Moore. Maar met het hart op de tong en één muzikaal been in de jaren tachtig is het een verdomd pakkende plaat van de officieuze stiefzoon van Bruce Springsteen.
Dat Adams’ huwelijk op de klippen was gelopen, raakte bekend bij de aankondiging dat hij Taylor Swifts 1989 ging coveren. Hij had tijdens de echtscheidingsperikelen immers veel steun gehad aan die plaat waarop Swift haar relationele kerkhof bezingt. Swift en Adams liepen elkaar tegemoet op het kruispunt dat Bruce Springsteen heet. Swifts 1989 werd destijds haar Tunnel Of Love genoemd, door de verhalende teksten over relatiebreuken en haar muzikale stijlbreuk van countrypop naar pop tout court. Adams smokkelde er melodieën in die The Boss wellicht hebben doen glimlachen.
En met Prisoner heeft Adams nu zijn eigen Tunnel Of Love gemaakt. Geen koerswijziging weliswaar, maar een plaat die galmende en gestampvoete eightiesrock zowaar combineert met de countrysound van zijn beginjaren. Het resultaat is misschien wel zijn meest complete en consistente plaat sinds Heartbreaker. Hij bloedt, hij jammert, hij weeklaagt — songtitels als “Broken Anyway”, “Breakdown”, “To Be Without You” en “Doomsday” liegen er niet om — maar hij houdt de muzikale focus scherp. Dat was vroeger wel eens anders.
Adams strooit immers rake melodieën en roerende zanglijnen in het rond als op een best-of met nieuwe nummers. Alsof hij na jaren zoeken zijn comfort zone uiteindelijk heeft gevonden. Die flinke snuif jaren tachtig omzeilt gezwind de pastiche, maar balanceert uiteraard op een dun koord: sinds The War On Drugs er een hedendaagse klassieker uit puurde, zijn bands als pakweg Bear’s Den in alle opportunisme op die kar gesprongen. De flirt van Adams was echter al langer aan de gang — zie ook de stijloefeningen op z’n titelloze plaat uit 2014 — en mondt op Prisoner uit in een passionele French kiss.
Dat blijkt bijvoorbeeld uit het kernnummer van Prisoner, “Shiver And Shake”, een huwelijksaanzoek aan “I’m On Fire” van Bruce Springsteen. Maar nergens raakt zijn desolaatheid zo midscheeps als hier, met geprevelde zanglijnen die het hart van Love Is Hell nog zwarter hadden gekleurd: “I’ve been waiting here like a dog at the door / You used to throw me scraps, you don’t do it anymore / I miss your loving touch, I miss your embrace / But if I wait here any longer I’m gonna fade away.” Een Adams-essential, dit. Schrik niet als uw ogen zachtjes beginnen te branden. De openingsakkoorden van “Anything I Say To You Now” lijken zo uit de break uit “Run To You” van driekwart-naamgenoot Bryan Adams geplukt, maar het refrein gaat na een halve minuut al zo door merg en been dat oprechtheid de zweem van vrijblijvende stijloefening de vangrail in rijdt. Om over de sax in “Tightrope” nog maar te zwijgen, of over “We Disappear” tout court.
Daartegenover staan “To Be Without You” en “Doomsday”, nummers die niet hadden misstaan op zijn eerste platen, met melodieuze weerhaken of splijtende mondharmonica. Of de vintage Ryan Adams in “Do You Still Love Me” (inclusief kerkorgel dat een huwelijksviering in rouw dompelt) en vooral “Haunted House”, met een refrein dat zichzelf na twee luisterbeurten in hoofd en hart kerft. Het klinkt allemaal vertrouwd, maar dat is het ‘m net: elke porie van Prisoner ademt dat Adams aan de lopende band songs van dit allooi kan schrijven. En dat doet hij wellicht ook: deze 12 songs zijn een selectie uit 80 (!) nummers die klaar voor opname waren.
Maar ook hier steekt weer de eeuwige tweespalt bij Adams tussen oertalent en nonchalance de kop op. De eerste luisterbeurt doet immers nergens écht de oren spitsen, waarna per draaibeurt de songs zich alsnog gewillig openbaren en verslavend werken. Er is echter geen “Shadowlands” of “I See Monsters” dat die extra laag diepgang meteen aanboort. Tekstueel is dat ook het geval: versregels als “If loving you is a crime I’m a criminal”, “Every night is lonesome and is longer than before / Nothing really matters anymore” of “It’s ice cold and it just rained / Everything we were is going down in an endless drain” grenzen aan clichés en zullen niet snel op een tegeltje aan de muur of op uw huid prijken. Het zijn gemene delers, wat deze plaat meteen tot een laagdrempelig medicijn maakt voor elke (ex-)LDVD’er, zonder vereist voorschrift. Dat dan weer wel.
Daardoor is Prisoner geen absoluut meesterwerk, maar wel een hoogtepunt in Adams’ stilaan imposante oeuvre. Het bevestigt dat hij (een van) de meest onderschatte songwriters van zijn generatie is, maar die onderschatting werkt hij zelf in de hand. Voor de slechte verstaander: Prisoner is een bloedmooie plaat en een perfecte vrijkaart voor de leek om in Adams’ werk te duiken en hem te leren kennen. Maar het is weer niet die ene onontkoombare plaat die hij ongetwijfeld in zich heeft, zoals Springsteen er al een handvol achter de rug heeft. Al is Adams daar nog nooit zo dichtbij geweest als nu.
