Met het luxueus vormgegeven Scratches houdt Scratch Books een nieuw internationaal striptijdschrift boven de doopvont. Het eerste nummer maakt de ambities volledig waar. Het bevat indrukwekkend werk van gevestigde namen en onbekend talent.
Toen Joost Swarte, Hansje Joustra en Wiebe Mokken in 2014 uitgeverij Scratch Books oprichtten, maakten ze ook al snel hun plannen bekend om binnen het fonds van hun uitgeverij een luxueus vormgegeven tijdschrift uit te brengen, dat één keer per jaar in het Engels zou verschijnen. Scratches werd de naam. Eind 2016 verscheen het eerste nummer, met een indrukwekkende lijst aan bijdragende auteurs. Swarte en Joustra hebben ten volle hun internationale netwerk aangesproken om van de eerste Scratches een bundel te maken vol bekende auteurs en aanstormende talenten, zowel uit Vlaanderen en Nederland als internationaal.
Op 112 grote bladzijden passeert een soort internationale who’s who van de hedendaagse strip- en illustratiewereld. De achterkaft is van de hand van Chris Ware. Met slechts één pagina slaagt Ware er schitterend in om een equivalent te bieden van waar de meeste andere auteurs minstens tien bladzijden voor nodig hebben. Dan waren wij minder onder de indruk van de twee kleine bijdragen van Art Spiegelman. Internationaal blijft hij vermaard, maar voor ons blijft zijn bekendheid toch te zeer afhangen van één (weliswaar schitterend) werk. Wat hij naast Maus publiceerde, bleef steevast ver onder de verwachtingen. Neen, dan waren we veel meer onder de indruk van wat binnenlandse toppers als Brecht Evens, Ben Gijsemans of Guido Van Driel (Nederland is hier toch ook even binnenland) op het blad toverden. Evens werkt met zijn herkenbare magie een kort tekstloos verhaal uit en was Van Driels strip een aangenaam weerzien met zijn wat vervreemdende stijl en sterke teksten. Gijsemans liet een fragment uit zijn nieuwe graphic novel in wording opnemen. De volledige Aaron is pas in 2018 te verwachten, maar deze teaser doet het beste vermoeden voor de opvolger van Hubert. Tussen het internationale gezelschap valt pas op hoe hoog het niveau van onze eigen auteurs ondertussen geworden is. Ze kunnen zonder blozen tussen namen als Chris Ware en Robert Crumb staan, wat in deze Scratches dan ook gebeurt.
Toch speurt de redactie ook naar nog volstrekt onbekende parels of ouder werk dat dringend aan herwaardering toe is. Dit hoeft niet altijd de vorm van een strip te krijgen. Zo levert de Spaanse auteur Max een boeiende tekst over een intrigerende Spaanse illustrator, Manolo Prieto. Andere teksten in dit eerste nummer gaan over Mark Smeets en Frans Masereel, twee iconen uit het de geschiedenis van het beeldverhaal in de lage landen.
Het zou te ver leiden om alle bijdragen te overlopen. Daarvoor zijn ze te divers en vooral te talrijk. Wat wel constant is, is de kwaliteit. David B., Milan Hulsing of Aart Taminiau, allemaal zorgen ze er mee voor dat deze eerste Scratches de verwachtingen voor volgende nummers erg hoog legt. We willen wel graag nog één auteur apart vermelden. Mango Nein is een visueel spektakel van Sam Vanallemeersch. Eerder liet deze auteur al van zich spreken door een portfolio-uitgave bij het Britse Nobrow en een coverillustratie voor een nummer van Stripgids. Dit eerste stripverhaal liet onze ogen droog uitslaan. De energie en drift die uit de tekeningen spat, laat een verpletterende indruk na. Wij hopen dat Vanallemeersch nog meer kansen kan krijgen om strips te maken. Met dergelijke auteurs zal la BD flamande de komende jaren nog niet snel ten onder gaan.
Met dit eerste nummer is Scratch Books alleszins in het opzet geslaagd om een internationaal georiënteerd tijdschrift op de markt te brengen dat een bloemlezing kan zijn van gevestigde en nieuwe namen. De inhoud is divers, maar toch lukt het de uitgever om Scratches een gevoel van eenheid te geven. Net de wetenschap dat alles kan en alles mag, maakt dit nieuwe tijdschrift zo interessant voor avontuurlijke striplezers. Eind 2017 zal het tweede nummer verschijnen. Wij zijn nu al benieuwd welke ontdekkingen de redactie dan voor ons in petto zal hebben.
