De Japanse pianiste Rema Hasumi (°1983) is vanuit Brooklyn, NY, in de weer met haar cultureel erfgoed. Eeuwenoude tradities, zoals die van de gagaku probeert ze te verzoenen met hedendaagse, geïmproviseerde muziek. Op debuutalbum Utazata, waarvoor ze zich omringt met een paar gelijkgestemde collega’s, leidt dat meteen tot een bedwelmend mooi resultaat op.
Het album heeft zijn titel gehaald bij een term die in het twaalfde-eeuwse Japan gebruikt werd om de gesprekken te beschrijven die zangers en publiek hielden over songs. Die waren vaak vaak generatie op generatie overgegeven en de meest authentieke manieren om ze uit te voeren werden grondig bediscussieerd. Daardoor beschouwt Hasumi haar debuut ook als een persoonlijk onderzoek naar authenticiteit. Het is meteen ook de eerste release op Ruweh Records, het label dat ze oprichtte met echtgenoot Todd Neufeld.
Die Neufeld, zelf gitarist, is ook een van haar muzikale zielsverwanten. Daarnaast maken ook bassist Thomas Morgan en drummer Billy Mintz deel uit van het kernkwartet, terwijl gasten Ben Gerstein (trombone) en Sergio Krakowski (percussie, duimpiano) op enkele tracks, waarvan de meeste vertrekken vanuit traditionele thema’s, de band komen versterken. Dat is meteen zo in opener “Azuma Asobi”, waarin onmiddellijk de warme en intieme sound en aanpak opvalt. Het maakt ook meteen duidelijk dat Utazata draait om ruimte, bedachtzaamheid en sobere lyriek.
Een enkele, ingetogen uitbarsting daargelaten, komt er dan ook geen bruusk verkeer aan te pas. Het draait hier om schijnbaar aarzelende improvisaties, die niettemin trefzeker worden uitgevoerd en waarin vooral karig wordt omgesprongen met ideeën, waardoor details en texturen het maximale effect kunnen bereiken. Zo valt bvb. meteen op hoe dicht piano en gitaar hier soms rond elkaar wentelen, hoezeer ze haast deel lijken uit te maken van dezelfde creatieve geest, waardoor het aanvoelt als een verderzetting van de wonderlijke innigheid van Bill Evans en Jim Hall, maar dan met een minder jazzgerichte koers.
Maar het valt ook op hoe Gerstein zijn trombone haast lyrisch kan laten zingen als een trompet, en hoe dat op zijn beurt naadloos kan samenvloeien met de stem van Hasumi. Die beschikt over een klankkleur die meer folk dan blues is, meer contemplatie dan aanklacht, en de ideale aanvulling is bij deze iele, soms wat zweverige muziek, die geen koto nodig heeft om een ritualistische sfeer te creëren. Die zich lijkt zich eigenlijk onbewust een plaatsje te zoeken in het statig vloeiende samenspel, dat meteen een nog kaler vervolg krijgt in “Goeika”, waarin opnieuw een door en door Japans getinte sfeer opduikt, ondanks de minimale middelen. Een cimbaalveeg, een beduusde pianoaanraking, misschien even een lichte stuwing van Morgans even lyrische als trefzekere contrabas.
Doorheen zeven stukken (vijf op de vinylversie) verkennen de muzikanten zo voortdurend dat evenwicht van traditie en hedendaagse inkleuring. Soms, zoals in “Chikuzen Imayou” gebeurt dat met een iets broeieriger start, die niettemin omslaat in een ingetogen bezwering. Het vrij geïmproviseerde “Wind That Divides The Meadow” zorgt even voor een krachtiger moment. Het samenspel is er directer en woeliger, er komt even wat ellebogenwerk aan te pas, met opnieuw een glansrol voor de immer voortreffelijke Morgan. Maar ook Neufeld, die voortdurend de grenzen tussen improvisatie en gecomponeerde muziek lijkt af te tasten, zorgt op laag volume voor een meer dan zomaar functionele inkleuring. Dit is een album dat barst van de kleine, maar veelzeggende details.
Afsluiter “Lullaby Of Takeda” suggereert met zijn titel al waar het naartoe gaat. Het is een laatste fragiele schets, gesteund op zachtjes prikkelende piano- en gitaarnoten, op twinkelende duimpiano en zachte wrijfklanken van de bas. Samen met de etherische zang van Hasumi leidt het tot een serene ballade, schone elegie en een slaaplied in één, een innemend en toegankelijk einde voor een album dat een geslaagd evenwicht vindt tussen muzikale prikkeling, eenvoud en een beetje mysterie. Gooien debutanten hun hele hebben en houden doorgaans graag op tafel, dan volgt Hasumi een andere koers. Met resultaat.
